باستان‌شناسان در عمق جنگل‌های مکزیک، در دماغه شبه‌جزیره یوکاتان، به یک گنجینه تاریخی پنهان دست یافتند. در شهر باستانی و متروک مایا به نام کوبا (Cobá) که در نزدیکی هرم بلند نوهوچ مول (Nohoch Mul) قرار دارد، یک لوح سنگی عظیم کشف شده است. آنچه این لوح را خاص می‌کند، نقش‌هایی است که بر روی آن حک شده‌اند: ۱۲۳ گلایف (glyph) که با دقت بر سطح آن حکاکی شده‌اند.

در تمدن‌های باستانی مانند تمدن مایا، گلایف‌ها نقش‌هایی بودند که بر روی سنگ، چوب یا دیگر سطوح حکاکی می‌شدند و به عنوان نوشتار یا نمادهای تصویری استفاده می‌شدند. این گلایف‌ها می‌توانند کلمات، اعداد، نام‌ها، عناوین یا مفاهیم خاصی را نمایان کنند و درک و تحلیل آنها به باستان‌شناسان و زبان‌شناسان کمک می‌کند تا اطلاعات بیشتری درباره فرهنگ‌ها و تمدن‌های باستانی به دست آورند.

کشف تاریخچه‌ای جدید

بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که این گلایف‌ها تاریخ تأسیس شهری به نام «که ویتز نال» (Keh Witz Nal) یا «کوه گوزن» را در تاریخ ۱۲ مه ۵۶۹ میلادی شرح می‌دهند. همچنین، نام یک حاکم مایای ناشناخته به نام «کاوِییل چَک چِین» (K’awiil Ch’ak Chéen) که نام او اشاره به خدای آذرخش مایا یعنی کاوِییل (K’awiil) دارد، در این لوح آمده است.

گلایف‌های دیگر به خدایانی اشاره می‌کنند که گفته می‌شود کوبا را تأسیس کرده‌اند، از جمله «بولون تزَکاب آجاو» (Bolón Tz’akab Ajaw)، که به عنوان ارباب نسل‌های بی‌شمار شناخته می‌شود.

شکوه از دست‌رفته کوبا

شهر کوبا که اکنون در ایالت کینتانا روو (Quintana Roo) در بخش شرقی شبه‌جزیره یوکاتان قرار دارد، ممکن است توسط مایاها در حدود سال ۵۰ پیش از میلاد ساخته شده باشد و بیش از ۱۵۰۰ سال به طور مستمر مسکونی بوده باشد. در اوج شکوفایی، این شهر فرهنگی پررونق با جمعیتی تخمینی حدود ۵۰,۰۰۰ نفر بوده است.

کوبا یکی از معدود سایت‌های باستان‌شناسی است که هنوز نام مایایی خود را حفظ کرده است. نام این شهر «کو’با» (Ko’ba a) به معنای «آب‌های خشن» است و پر از حکاکی‌ها و مجسمه‌هایی است که اطلاعات زیادی درباره زندگی روحانی و زیبایی‌شناختی مایاهای ساکن در آن به دست می‌دهد.

تلاش برای حفظ و احیای تاریخ

حفاری‌ها در این سایت با دقت و حوصله انجام می‌شود و مؤسسه ملی انسان‌شناسی و تاریخ مکزیک (INAH) زمان کافی برای کشف و بازسازی آثار این شهر که در اثر گذر زمان و رشد جنگل از دست رفته‌اند، اختصاص داده است.

لوح سنگی در کف استخری قدیمی کشف شده و از نظر زیبایی‌شناسی بسیار جذاب است. این لوح مساحتی حدود ۱۱ متر مربع دارد و گلایف‌ها با دقت روی آن در یک آرایش L شکل که با شکل سنگ هماهنگ شده، حکاکی شده‌اند.

مطالعه بیشتر و حفظ آثار

تا پیش از این، ۱۴ حاکم از کوبا شناسایی شده بودند که شامل سه زن نیز می‌شود، یکی از این زنان به مدت ۴۰ سال حکومت کرده است. با اطلاعات جدید موجود در این متن‌های سنگی که به‌شدت سبک‌دار هستند، پژوهشگران توانستند تایید کنند که بسیاری از این حاکمان نام خدای کاوِییل را به خود گرفته‌اند.

مطالعه‌ای دقیق‌تر بر روی این کتیبه در دستور کار قرار دارد، اما در حال حاضر، تیم باستان‌شناسی بر روی حفظ و بازسازی این لوح سنگی برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر ناشی از آب و فرسایش تمرکز دارد.

یک ساختار سه‌بعدی دقیق و با وضوح بالا از این لوح ساخته شده که امکان مطالعه بیشتر را بدون ایجاد اختلال در سنگ فراهم می‌کند.