در یک پژوهش جدید، دانشمندان موفق به شناسایی نزدیک به ۱,۷۰۰ گونه ویروسی در نمونه‌های یخ‌برداری‌شده از یخچال گولیا (Guliya Glacier) واقع در فلات تبت شدند. سه چهارم از این ویروس‌ها برای ما ناشناخته بودند و این یافته‌ها اطلاعات ارزشمندی در مورد تطبیق میکروارگانیسم‌ها با تغییرات آب‌وهوایی در طول ۴۱,۰۰۰ سال گذشته ارائه می‌دهد. این تحقیق به بررسی نحوه واکنش و سازگاری میکروب‌ها در دوره‌های تغییرات اقلیمی از یخبندان‌های نهایی تا دوره‌های گرم‌تر مانند هولوسن پرداخته است.

اهمیت یخچال گولیا و ویروس‌های باستانی

یخچال گولیا که در ارتفاع بیش از ۶ هزار متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد، به عنوان یک گنجینه علمی برای مطالعه الگوهای آب‌وهوایی طولانی‌مدت در نظر گرفته می‌شود. محققان با حفاری در لایه‌های عمیق این یخچال به بازسازی DNA ویروس‌های باستانی پرداخته‌اند که در این یخ‌ها به دام افتاده‌اند. این ویروس‌ها نشان می‌دهند که چگونه میکروب‌ها و سایر موجودات زنده در واکنش به تغییرات شدید اقلیمی، در طول دوره‌های مختلف تاریخی، توانسته‌اند سازگاری‌های پیچیده‌ای به وجود آورند.

نکته جالب این است که این ویروس‌ها تهدیدی برای سلامت انسان‌ها به شمار نمی‌آیند، زیرا به احتمال زیاد میزبان آن‌ها میکروب‌ها بوده‌اند و نه حیوانات یا انسان‌ها. بلکه این ویروس‌ها نقش مهمی در کمک به بقای میزبان‌های خود در شرایط محیطی سخت ایفا کرده‌اند.

ارتباط میان ویروس‌ها و تغییرات آب‌وهوایی

این تحقیق برای نخستین بار به بررسی پیوند احتمالی ویروس‌ها با تغییرات آب‌وهوایی پرداخته است. تیم پژوهشی دریافته که این ویروس‌ها ممکن است به نحوی با نوسانات آب‌وهوایی مرتبط باشند، به ویژه در دوره‌های گذار از دوره‌های سرد به دوره‌های گرم. هرچند که هنوز مشخص نیست آیا ویروس‌ها نقشی مستقیم در این تغییرات اقلیمی ایفا کرده‌اند یا خیر، اما شواهد نشان‌دهنده این است که رابطه‌ای میان این میکروارگانیسم‌ها و تغییرات اقلیمی وجود دارد.

در این تحقیق، ویروس‌های کشف‌شده از یخچال گولیا عمدتاً منحصر به این منطقه بودند، اما حدود یک چهارم از آن‌ها شباهت‌هایی با گونه‌های شناخته‌شده از دیگر نقاط جهان داشتند. این موضوع نشان می‌دهد که این ویروس‌ها ممکن است به وسیله باد، جریان‌های جوی یا دیگر عوامل محیطی از مناطق دوردستی مانند خاورمیانه یا قطب شمال به این یخچال انتقال یافته باشند.

استفاده از تکنیک‌های جدید برای کشف‌های بیشتر

این پژوهش به دانشمندان ابزاری جدید ارائه می‌دهد تا به سؤالات مهمی درباره تغییرات آب‌وهوایی گذشته پاسخ دهند که پیش‌تر امکان‌پذیر نبود. با استفاده از تخصص‌های مختلف در زمینه‌هایی مانند میکروبیولوژی، علوم اقلیمی و فناوری‌های پیشرفته توالی‌یابی DNA، تیم پژوهشی توانست آرشیوی غنی از تاریخ ویروسی را کشف کند که به ما کمک می‌کند درک بهتری از تأثیرات تغییرات اقلیمی بر میکروارگانیسم‌ها و اکوسیستم‌های گذشته به دست آوریم.

لان نی تامپسون (Lonnie Thompson)، یکی از نویسندگان این پژوهش و استاد علوم زمین‌شناسی در دانشگاه ایالتی اوهایو، به اهمیت این یافته‌ها در تحقیقات اقلیمی اشاره کرد و گفت: «این نوع علم ابزاری جدید است که به ما اجازه می‌دهد به سؤالات اساسی در مورد آب‌وهوا پاسخ دهیم، سؤالاتی که قبلاً نمی‌توانستیم به آن‌ها پاسخی بدهیم.»

تأثیرات اقلیمی گسترده

این تحقیق نشان می‌دهد که یخچال‌های طبیعی همچون کتاب‌های تاریخ محیط‌زیست عمل می‌کنند که با گرم‌شدن سریع زمین در حال نابودی هستند. یخچال‌هایی مانند گولیا به سرعت در حال ذوب شدن هستند و محققان هشدار می‌دهند که اگر به سرعت اقدام نکنیم، این منابع ارزشمند که کلیدهایی به تاریخ اقلیم زمین هستند، ممکن است برای همیشه از بین بروند.

علاوه بر تأثیرات علمی بر زمین، این تکنیک‌های پیشرفته می‌توانند برای جستجوی حیات فراتر از زمین نیز به کار گرفته شوند. از تکنیک‌هایی که در این پژوهش برای بررسی میکروب‌های باستانی یخچال‌ها استفاده شده، می‌توان در مأموریت‌های فضایی آینده برای جستجوی حیات در سطوح یخی مریخ یا قمرهای یخی مانند اروپا استفاده کرد.

این پژوهش نه تنها در درک نقش ویروس‌ها و میکروارگانیسم‌ها در دوره‌های آب‌وهوایی گذشته اهمیت دارد، بلکه به ما کمک می‌کند تا بفهمیم اکوسیستم‌های مدرن چگونه ممکن است به تغییرات اقلیمی در حال وقوع واکنش نشان دهند.

آینده پژوهش

با پیشرفت فناوری و رویکردهای نوین در مطالعات علمی، امید می‌رود که تحقیقات آینده بتوانند اطلاعات بیشتری درباره رابطه بین ویروس‌ها، میکروارگانیسم‌ها و تغییرات آب‌وهوایی به دست آورند. به همین دلیل، تلاش برای حفظ و مطالعه یخچال‌های باقی‌مانده جهان از اهمیت بالایی برخوردار است.