هزینه احداث گلخانه گیاهان دارویی، بخشی از هزینه‌های تامین دارو و درمان در کشور محسوب می‌شود. از دیرباز، از گیاهان مختلفی مثل نعنا، گزنه، میخک، زیره و …. نقش مهمی در درمان بشریت داشتند. بسیاری از این گیاهان هنوز هم به صرف جنبه دارویی، کشت و برداشت می‌شوند. از گیاهان دارویی برای درمان درمان بیماری‌‌های قلبی عروقی، تنفسی، رماتیسم، دیابت، گوارش و …. استفاده می‌شود. از این رو توسعه کشت آنها یک الزام در صنعت کشاورزی محسوب می‌شود.

اولین دغدغه در خصوص ساخت گلخانه، هزینه‌های مربوط به احداث آن و تامین مصالحی مثل قیمت لوله گلخانه است. از سوی دیگر، طبق قوانین کسب و کار و دستورالعمل‌های سازمان جهاد کشاورزی، قبل از تامین سرمایه لازم برای ساخت گلخانه، اخذ مجوز برای احداث آن الزامی است. نمی‌توان به طور قطع گفت که هزینه ساخت گلخانه کشت گیاهان دارویی با هزینه ساخت سایر گلخانه‌ها کاملا متفاوت است. هزینه ساخت سازه تمام گلخانه با توجه به نوع نیاز گیاه، وسعت و مدل گلخانه برای تمام گلخانه‌ها به یک صورت محاسبه می‌شود. نقطه تفاوت در قیمت بذر گیاه، خاک مناسب آن و تهیه برخی تجهیزات است.

هزینه ساخت گلخانه گیاهان دارویی در سال ۱۴۰۳

به نقل از سایت اصفهان آهن “هزینه ساخت گلخانه‌های دارویی مجهز در سال ۱۴۰۳ بین ۱ تا ۳ میلیون تومان به ازای هر متر مربع است”.

با توجه به افزایش قیمت مصالح و مواد اولیه در سال‌های اخیر، هزینه‌های ساخت گلخانه به مراتب بیشتر از گذشته شده است. این افزایش قیمت‌ها به دلیل نوسانات اقتصادی، تغییرات در قیمت سوخت، دستمزدها و دیگر عوامل تاثیرگذار در بازار مصالح است. اما علی‌رغم این افزایش‌ها، گلخانه‌ها همچنان از نظر اقتصادی سودآوری بالایی دارند. بهره‌وری بالا و بازدهی مناسب این سازه‌ها، باعث شده که بسیاری از کشاورزان و کارآفرینان همچنان به احداث گلخانه علاقه‌مند باشند.

با این حال، این افزایش هزینه‌ها نمی‌تواند مانع از اجرای طرح‌های گلخانه‌ای شود. با مدیریت دقیق و اصولی، کاهش هزینه‌ها در مراحل مختلف ساخت و بهره‌برداری از گلخانه امکان‌پذیر است. این به معنای انتخاب صحیح مصالح، بهینه‌سازی طراحی، استفاده از فناوری‌های نوین برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی و منابع، و برنامه‌ریزی دقیق برای کاهش ضایعات است. در نتیجه، با استراتژی‌های مناسب می‌توان هزینه‌ها را به حداقل رساند و همچنان از مزایای ساخت گلخانه بهره‌مند شد.

هزینه‌های پیش از شروع ساخت گلخانه گیاهان دارویی

هزینه‌های وابسته به تهیه زمین

اولین گام برای ساخت گلخانه، داشتن زمینی مناسب برای این کار است. برای احداث گلخانه به صورت استاندارد، بهتر است زمینی با مساحت حداقل ۳ هزار متر مربع در اختیار داشته باشید. این مساحت به شما این امکان را می‌دهد که تا ۸۰% از زمین را به گلخانه اختصاص دهید. اگر امکان خرید زمین برای شما فراهم است، خرید زمین بهترین گزینه است تا بتوانید کار خود را از ابتدا به صورت اصولی شروع کنید. در صورتی که خرید زمین برای شما مقدور نیست، می‌توانید با پرداخت اجاره ماهیانه، زمینی را برای ساخت گلخانه اجاره کرده و به فعالیت خود ادامه دهید.

هزینه‌های ساخت گلخانه

برای شروع پروژه ساخت گلخانه، نیاز است که هزینه‌های مختلفی را در نظر بگیرید. این هزینه‌ها شامل خرید یا اجاره زمین، خرید مصالح، نصب سیستم‌های آبیاری و تهویه، و هزینه‌های ساخت سازه می‌شوند.

مجوز ساخت گلخانه

برای اخذ مجوز ساخت گلخانه، نیاز به ارائه طرح توجیهی دارید که شامل نوع کشت، حجم تولید و برنامه‌های فنی و اقتصادی باشد. در صورت داشتن سابقه کشاورزی، ارائه مستندات مرتبط نیز ضروری است.

براساس آخرین دستورالعمل‌ها، حداقل مساحت زمین برای دریافت مجوز گلخانه ۵۰۰ متر مربع است. شما می‌توانید برای ۶۰ تا ۸۰ درصد از این زمین مجوز ساخت گلخانه دریافت کنید. به عنوان مثال، اگر مساحت زمین یک هکتار باشد، می‌توانید برای ۳۰۰ تا ۸۰۰۰ متر مربع مجوز بگیرید. در صورتی که مدارک شما کامل و صحیح باشد، معمولا مجوز در کمتر از یک ماه صادر می‌شود و هزینه‌ای برای دریافت آن وجود ندارد. برای اخذ مجوز باید از طریق جهاد کشاورزی و سازمان نظام مهندسی کشاورزی اقدام کنید.

مدارک مورد نیاز برای اخذ مجوز گلخانه

برای دریافت مجوز گلخانه، مدارک مورد نیاز به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: مدارک عمومی و مدارک اختصاصی.

همچنین، هزینه‌های مربوط به دریافت خدمات زیرساختی مانند آب، برق و گاز بسته به منطقه متفاوت است و باید حتما در برآورد هزینه‌ها در نظر گرفته شود.

هزینه‌های اداری و تسهیلات

از دیگر هزینه‌های مرتبط با احداث گلخانه، هزینه‌های مربوط به دریافت وام و تسهیلات است. برای مثال، هزینه محضری کردن اسناد وثیقه برای دریافت وام می‌تواند هزینه قابل توجهی داشته باشد. به عنوان نمونه، برای یک وام ۱۰ میلیارد تومانی ممکن است شما حدود ۱۵۰ میلیون تومان بابت محضری کردن اسناد هزینه کنید.

هزینه‌های جانبی قبل از ساخت گلخانه دارویی

برای تامین برق گلخانه، برق از ترانس اصلی شبکه با کابل‌های فشار قوی منتقل می‌شود. در صورت نیاز، ایستگاه گاز نزدیک زمین ساخته می‌شود یا از انشعاب خط لوله اصلی فشار قوی استفاده می‌گردد.

برای تامین برق تجهیزات گلخانه، برق از ترانس اصلی با کابل‌های فشار قوی منتقل می‌شود. در صورت نیاز، ایستگاه گاز برای انشعاب‌گیری احداث می‌شود یا از خط لوله اصلی گاز استفاده می‌گردد.

برای تامین آب گلخانه، اغلب از استخرهای بتنی یا آماده استفاده می‌شود. در برخی موارد، دستگاه‌های آب شیرین‌کن نیز به‌کار می‌روند که هزینه قابل توجهی برای خرید و نصب دارند و سرمایه‌گذاری بیشتری می‌طلبند.

هزینه خرید مصالح ساخت گلخانه

برای راه اندازی هر نوع گلخانه‌ای در ابتدا باید سازه آن را ایجاد کرد. این سازه متشکل از ستون‌ها، سقف و پوشش آنهاست.

هزینه اسکلت سازه

برای ساخت ستون‌ها و سقف گلخانه‌های صنعتی از متریال‌های فلزی مثل لوله استیل استنلس، لوله و قوطی پروفیل گالوانیزه گلخانه استفاده می‌شود. بهینه‌ترین و البته پر فروش‌ترین انتخاب، لوله و پروفیل گالوانیزه است. چون مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت و هوای داخل محیط گلخانه دارد. این لوله‌ها تست نمی‌شوند و قیمت کمتری نسبت به لوله‌های گالوانیزه خطوط انتقال آب دارند.

لوله‌های گلخانه از سایز ۱.۲ اینچ (نمره ۲) تا سایز ۴ اینچ (نمره ۱۰) با ضخامت‌های ۲ الی ۳ میلی‌متر تولید و عرضه می‌گردند. بیشترین قوطی پروفیل‌های مورد مصرف در صنعت گلخانه سایز ۴۰*۶۰، ۶۰*۶۰، ۷۰*۷۰، ۸۰*۸۰ و گاها ۹۰*۹۰ است.

به نقل از پتروگرایش قیمت برخی از انواع لوله گلخانه به شرح زیر است:

تاثیر قیمت در میزان خرید لوله گلخانه گالوانیزه

قیمت لوله گالوانیزه گلخانه عامل مهمی در خرید است، اما علاوه بر آن باید به کیفیت، استانداردها، ابعاد و شهرت برند نیز توجه شود. قیمت مناسب می‌تواند تقاضای بیشتری را جذب کند.

به نقل از سایت فرصت ” قیمت لوله گلخانه ، نسبت به سایر لوله‌های فولادی سیاه (با همان ابعاد) گرانتر است. چون در تعیین قیمت علاوه بر قیمت آهن و فولاد قیمت مواد گالوانیزه، هزینه تولید، کیفیت و مقاومت بیشتر لوله را نیز می بایست در نظر گرفت.”

برخی از برندهای تولیدکننده لوله و ستون گلخانه، لوله‌های گالوانیزه با کیفیت پایین‌تر از استاندارد عرضه می‌کنند و قیمت کمتری دارند. برای خرید مطمئن، باید سایز، ضخامت و وزن لوله‌ها را با قیمت آن‌ها مقایسه کرده و از تطابق این معیارها اطمینان حاصل کنید. همچنین، بررسی کیفیت ساخت لوله‌ها نیز اهمیت دارد.

هزینه پوشش گلخانه‌ای

پوشش مناسب گلخانه نقش مهمی در نور، تهویه، دما و هزینه‌های عملیاتی دارد. پلاستیک‌های یو وی دار به‌دلیل محافظت از اشعه UV و تامین نور کافی، گزینه‌ای محبوب و اقتصادی برای گلخانه‌داران محسوب می‌شوند و نسبت به پوشش‌هایی مانند شیشه یا پلی کربنات، مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند.

پلاستیک‌های گلخانه‌ای در عرض‌های مختلفی مانند ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۴ و ۱۶ متر تولید می‌شوند. انتخاب عرض مناسب به طراحی گلخانه و بودجه اختصاصی بستگی دارد.

اگر انتخاب شما برای پوشش گلخانه شیشه باشد، هزینه‌ها ممکن است متفاوت باشد. قیمت شیشه‌های مخصوص گلخانه‌ای که مقاوم در برابر شرایط جوی و دارای ویژگی‌هایی مانند حفظ دما و عبور نور مناسب هستند، در ایران بین ۲۰۰,۰۰۰ تا ۳۰۰,۰۰۰ تومان به ازای هر مترمربع می‌باشد.

اگر از شیشه‌های چند لایه (دو یا سه جداره) یا شیشه‌های خاص مقاوم به اشعه UV استفاده کنید، این قیمت می‌تواند بالاتر باشد و ممکن است به ۴۰۰,۰۰۰ تومان یا بیشتر برسد.

هزینه ساخت گلخانه بر اساس فاکتور طرح سازه

انواع سازه‌های گلخانه‌ای با توجه به شرایط آب و هوایی طراحی می‌شوند. گلخانه اسپانیایی نسبت به گلخانه‌های طرح C به تجهیزات و مصالح بیشتری نیاز دارد.

به نقل از سایت مزرعه بکر ساخت سازه‌های گلخانه دارویی به شرح زیر است:

• هزینه کل احداث گلخانه‌های تونلی بعلاوه تاسیسات آن به ازای هر متر مربع ۳۰۰.۰۰۰ تومان الی ۶۰۰.۰۰۰ تومان می‌باشد.

• هزینه کل احداث گلخانه های طرح ایرانی بعلاوه تاسبسات آن به ازای هر متر مربع ۴۰۰.۰۰۰ الی ۱.۶۰۰.۰۰۰تومان می‌باشد.

• هزینه کل احداث گلخانه اسپانیایی با تجهیزات و تاسیسات کامل به ازای هر متر مربع ۵۰۰.۰۰۰ الی ۳.۰۰۰.۰۰۰ تومان می‌باشد.

• هزینه کل احداث گلخانه های شیشه‌ای با تجهیزات و تاسیسات کامل به ازای هر متر مربع ۲.۰۰۰.۰۰۰ الی ۵.۰۰۰.۰۰۰ تومان می‌باشد.

هزینه سیستم گرمایش گلخانه‌های دارویی

در گلخانه‌های دارویی، کنترل دقیق دما برای رشد بهینه گیاهان اهمیت زیادی دارد. سیستم گرمایش شامل بخاری‌های گازی یا برقی است که به طور مداوم دمای داخل گلخانه را در حد مناسب حفظ می‌کند. با توجه به مساحت گلخانه و نوع سیستم انتخابی، هزینه سیستم گرمایش بین ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان باست. این هزینه به عواملی مانند نوع بخاری، تعداد و ظرفیت سیستم‌های گرمایشی و نیاز به لوله‌کشی یا نصب تجهیزات دیگر بستگی دارد.

هزینه سیستم سرمایش گلخانه‌های دارویی

برای سرمایش گلخانه‌های دارویی، از سیستم‌های خنک‌کننده مانند پد و فن یا سیستم‌های تبخیری استفاده می‌شود. هزینه این سیستم‌ها با توجه به نوع و اندازه گلخانه بین ۳۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان است و استفاده از سیستم‌های پیشرفته‌تر مانند کولرهای صنعتی هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.

هزینه سیستم آبیاری گلخانه‌های دارویی

سیستم آبیاری در گلخانه‌های دارویی باید دقیق طراحی شود تا مصرف آب بهینه باشد. آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی، به دلیل کاهش هدررفت، پرکاربردترین روش‌ها هستند. هزینه نصب سیستم آبیاری قطره‌ای برای هر هکتار بین ۳۰ تا ۸۰ میلیون تومان است و شامل لوله‌کشی، اتصالات، فیلترها و تجهیزات کنترل می‌شود.

در گلخانه‌های دارویی با نیاز دقیق به آبیاری، سیستم‌های هوشمند با تنظیم خودکار بر اساس رطوبت خاک و نیاز گیاه استفاده می‌شوند. هزینه نصب این سیستم‌ها بین ۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان برای هر هکتار است. اضافه شدن مخازن ذخیره یا سیستم‌های تصفیه آب نیز هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.

هزینه‌های جاری سیستم آبیاری شامل مصرف برق برای پمپاژ آب و نگهداری دوره‌ای تجهیزات است. برای کاهش این هزینه‌ها، استفاده از سیستم‌های کم‌مصرف یا انرژی‌های تجدیدپذیر مانند پنل‌های خورشیدی برای پمپاژ آب می‌تواند راه‌حل مناسبی باشد.

هزینه سیستم مه پاش

سیستم مه‌پاش در گلخانه‌ها، در گروه تجهیزات سیستم آبیاری گلخانه قرار میگیرد. این سیستم به‌ویژه در گلخانه‌های دارویی، برای تنظیم دما و رطوبت محیط بسیار موثر است. این سیستم با پاشیدن ذرات ریز آب، رطوبت را افزایش داده و با جذب گرما، دما را کاهش می‌دهد. این عمل به بهبود شرایط رشد گیاهان و جلوگیری از استرس محیطی کمک می‌کند. مه‌پاش‌ها به‌طور خاص در فصول گرم برای کاهش دما و جلوگیری از توقف فتوسنتز ضروری هستند. هزینه نصب سیستم مه‌پاش برای گلخانه‌های کوچک تا متوسط بین ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان است.

هزینه کف پوش گلخانه

هزینه نصب کف‌پوش گلخانه به نوع پوشش بستگی دارد. کف‌پوش‌های پلی‌اتیلن با عرض‌های مختلف و خاصیت UV، گزینه‌ای مناسب برای گلخانه‌ها، به‌ویژه سیستم‌های هیدروپونیک هستند. این کف‌پوش‌ها از رشد آفات جلوگیری کرده، شرایط مطلوبی برای گیاهان فراهم می‌کنند و هزینه‌های نگهداری و آبیاری را کاهش می‌دهند.

در حالت کلی، قیمت کف‌پوش گلخانه برای هر مترمربع بسته به نوع و کیفیت آن متفاوت است. کف‌پوش‌های پلی‌اتیلن به قیمت‌های متفاوتی عرضه می‌شوند و هزینه هر مترمربع کف‌پوش بین ۱۷,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ تومان است. این قیمت‌ها ممکن است با توجه به کیفیت، ضخامت و ویژگی‌های خاص مانند مقاومت UV تغییر کند.

سایر هزینه‌های احداث گلخانه گیاهان دارویی

هزینه تجهیزات گلخانه بستگی به نوع و اندازه تجهیزات دارد. فن‌های سیرکوله برای تهویه و بهبود جریان هوا به ازای هر مترمربع بین ۱۵,۰۰۰ تا ۲۵,۰۰۰ تومان هزینه دارند. پرده‌های انرژی سیوینگ متحرک برای جلوگیری از هدررفت انرژی بین ۹۰۰,۰۰۰ تا ۲۵۰,۰۰۰ تومان قیمت دارند. سیستم‌های آبیاری نیز بسته به نوع، هزینه‌ای بین ۲۵,۰۰۰ تا ۱۱۰,۰۰۰ تومان به ازای هر مترمربع دارند.

در بخش‌های دیگر، هزینه سیستم برق و اتوماسیون نیز می‌تواند متغیر باشد. برای سیستم برق، هزینه به ازای هر مترمربع بین ۳۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ تومان است، در حالی که اتوماسیون گلخانه‌ای می‌تواند از ۴۰,۰۰۰ تا ۲۰۰,۰۰۰ تومان هزینه داشته باشد. بسترهای کشت مانند گروبک، گلدان‌های یونولیت یا کارتن پلاست به ازای هر مترمربع بین ۷۰,۰۰۰ تا ۳۸۰,۰۰۰ تومان قیمت دارند. همچنین شیدهای ثابت برای تنظیم نور و دما در گلخانه‌ها، هزینه‌ای بین ۱۷,۰۰۰ تا ۲۵,۰۰۰ تومان دارند.

هزینه نصب سازه گلخانه دارویی

هزینه نصب سازه و تجهیزات گلخانه به عوامل مختلفی مانند اندازه، نوع سازه و تجهیزات بستگی دارد. نصب سازه فلزی به ازای هر مترمربع بین ۸۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ تومان هزینه دارد. پوشش پلاستیک یو وی هر مترمربع بین ۱۵,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ تومان است، در حالی که استفاده از پوشش‌های مقاوم‌تر مانند پلی کربنات یا شیشه هزینه بیشتری دارد.

هزینه نصب سازه و تجهیزات گلخانه شامل سیستم‌های آبیاری، تهویه، گرمایش و سرمایش، برق و اتوماسیون است. به‌طور مثال، هزینه نصب سیستم آبیاری قطره‌ای بین ۲۵,۰۰۰ تا ۱۱۰,۰۰۰ تومان به ازای هر مترمربع است. سیستم فن و تهویه حدود ۱۵,۰۰۰ تا ۲۵,۰۰۰ تومان هزینه دارد، و نصب سیستم گرمایشی بین ۵۰,۰۰۰ تا ۲۰۰,۰۰۰ تومان به ازای هر مترمربع می‌باشد. در مجموع، هزینه کل نصب سازه و تجهیزات برای یک گلخانه متوسط بین ۱۵۰,۰۰۰ تا ۵۰۰,۰۰۰ تومان به ازای هر مترمربع خواهد بود.

هزینه قطعات و اتصالات گلخانه کشت گیاهان دارویی

هزینه قطعات و اتصالات گلخانه به نوع و اندازه سازه و تجهیزات بستگی دارد. ستون‌ها که بار سازه را تحمل می‌کنند، از پروفیل‌های گالوانیزه ساخته می‌شوند و باید مقاوم در برابر باد، برف و باران طراحی شوند. قیمت هر متر پروفیل ۸۰*۸۰ با ضخامت ۲ میلی‌متر حدود ۳۶۰,۰۰۰ تومان است.

سرستون‌ها وظیفه اتصال ستون‌ها به کمان‌های گلخانه را دارند و از جنس گالوانیزه ساخته می‌شوند. با توجه به نوع طراحی، قیمت آن‌ها می‌تواند از ۱۷۰,۰۰۰ تومان تا ۷۵۰,۰۰۰ تومان متغیر باشد. همچنین، کمان‌های گلخانه که از لوله‌های گالوانیزه ضد زنگ ساخته می‌شوند و برای ساخت سقف به کار می‌روند، قیمت هر متر از آن‌ها حدود ۱۴۰,۰۰۰ تا ۱۸۰,۰۰۰ تومان است.

برای مقاوم‌سازی سازه در برابر باد، از بادبند‌ها استفاده می‌شود که با توجه به شرایط اقلیمی و نیاز پروژه، قیمت آن‌ها متفاوت خواهد بود. ناودان‌ها نیز برای هدایت آب باران و برف مورد استفاده قرار می‌گیرند و از گالوانیزه تولید می‌شوند. قیمت هر ناودان ۵ متری در حدود ۱,۶۰۰,۰۰۰ تا ۳,۰۰۰,۰۰۰ تومان است.