پرتکرارترین واژه های ایهام دار و ایهام تناسب ( ویژه امتحان نهایی ۱۴۰۳)

در زیر چند نمونه واژه و کلمات ایهام دار و ایهام تناسب و نمونه سوالات امتحانی آرایۀ ایهام و واژه های مستعد ایهام و ایهام تناسب را برایتان اورده ایم که احتمالا در امتحان نهایی ۱۴۰۳ به عنوان سوال می آید:

آب : آب 〰️ آبرو

بو :  آرزو  〰️ رایحه

آهو: غزال 〰️ عیب و ایراد

آیت(آیه): نشانه 〰️ آیۀ قرآن

دوش: دیشب 〰️ شانه ، کتف

اسب: حیوان اسب 〰️ مهرۀ شطرنج

افتاده: بر زمین افتاده 〰️ متواضع

باب: رایج 〰️ در

بار: اجازه 〰️ میوه 〰️ مرتبه

باری: یک بار 〰️ به هر حال

باز: پرندۀ شکاری 〰️ دوباره 〰️ گشوده

بازی: بازی و شوخی 〰️ ادای باز(پرندۀ شکاری) را در آوردن

برآمدن: بالا آمدن 〰️ طلوع کردن

بو: رایحه 〰️ امید و آرزو

بوستان: نام کتاب سعدی 〰️ باغ

به: بهتر 〰️ میوۀ به

پرده: پوشش و حجاب 〰️ نغمه موسیقی

پروانه: نوعی حشره 〰️ مجوز و اجازه

پست: کوتاه 〰️ بی‌ارزش

قرار: تاب و توان 〰️ عهد و پیمان

دور از تو: از دوری تو 〰️ از تو دور باد

دیگر کلمات ایهام دار

شاید به درد چند نفر بخوره مثل خودم.
هزار=عندلیب-عددهزار
آهو=عیب نقص-حیوان اهو
صبر=گیاه تلخ-تحمل
مدام=شراب-همیشگی
راه=مسیر- نغمه
عود : نوعی ساز / ماده ای خوشبو که آن را میسوزانند
رود : نوعی ساز / آب جاری
چنگ : دست / نوعی ساز
مهر : محبت / خورشید / آیین باستانی ایران / هفتمین ماه خورشیدی
دستان : مکر و حیله / لقب زال
زال : پدر رستم / زن پیر
شانه : کتف / وسیله مرتب کردن مو
قلب : میانه سپاه / عضوی از بدن (دل)
شیرین : نوعی مزه / نام معشوق خسرو و فرهاد
شکر : ماده خوراکی / نام معشوق خسرو
شور : گوشه از موسیقی / هیجان / نوعی مزه
لب : عضو از صورت / کنار
خراب : خمار و مست / از بین رفتنی
سرگرم : مشغول / مست
ماه : قمر / محدوده زمانی
داغ : گرم / زخم
عهد : پیمان / دوره
نسیم : باد آرام / خوشبو
عیوق : بلندی / دوری / روشنی
دور از تو : دوری از تو / از تو دور باد
روی : چهره / نوعی فلز
بو : رایحه و شمیم / آرزو
چین : نام کشور / چروک صورت
روان : روح / جاری
بادیه پیما : صحراگرد / شرابخوار
جولان : نام منطقه / تاخت و تاز
وزن : داری ارزش / سنگینی / برابری
سپید : پاک / سفید / نوعی شعر
دارا : عنوان داریوش سوم / ثروتمند
گردون : آسمان / چرخنده (ناپایدار)
هوا : فضا / هوس / دوستی و عشق
نوا : آهنگ ، آوا و صدا / توانایی
نگران : ناظر ، شاهد و بیننده / مضطرب و دلواپس
عود : نوعی ساز / ماده ای خوشبو که آن را میسوزانند
رود : نوعی ساز / آب جاری
چنگ : دست / نوعی ساز
مهر : محبت / خورشید / آیین باستانی ایران / هفتمین ماه خورشیدی
دستان : حیله گر / لقب رستم
زال : پدر رستم / زن پیر
شانه : کتف / وسیله مرتب کردن مو
قلب : میانه سپاه / عضوی از بدن (دل)
شیرین : نوعی مزه / نام معشوق خسرو و فرهاد
شکر : ماده خوراکی / نام معشوق خسرو
شور : گوشه از موسیقی / هیجان
لب : عضو از صورت / کنار

معنی و مفهوم آرایه

ایهام، در ادبیات فارسی به کلمه ای گفته میشود که دو معنی و یا بیشتر دارد و مخاطب را به گمان و وهم می اندازد. ایهام از «وَهم» گرفته شده و به معنی به گمان انداختن و پوشیدن و پنهان کردن است.

به ارایه ایهام، تَخییل و توهیم هم گفته شده و بدین طریق است که شاعر و نویسنده در نظم و نثر، واژه ­ای بیاورد که دارای دو معنی باشد؛ یکی معنی نزدیک به ذهن شنونده و دیگری معنی دور و شنونده در آغاز به معنی نزدیک توجه کند، سپس به معنی دور آن پی ببرد. لفظی که به صورت ایهام به کار می­ رود، باید طوری باشد که به هر دو معنیِ نزدیک و دور آن، قابل توجیه باشد؛ ولی معنی هنری یا دور آن، که مورد نظر گوینده است، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

نمونه سوالات کلمات ایهام دار و آرایۀ ایهام

در کدام بیت، آرایۀ «ایهام» به کار نرفته است؟

به راستی که نه هم‌بازی تو بودم من / تو شوخ دیده مگس (=مگس بی‌شرم) بین که می‌کند بازی

کرده‌ام خاک در میکده را بستر خویش / می‌گذارم چو سبو دست به زیر سر خویش

برو طواف دلی کن که کعبۀ مخفی است / که آن خلیل بنا کرد و این خدا خود ساخت

در راه تو حافظ چو قلم کرد ز سر پای / چون نامه چرا یک دمش از لطف نخوانی

پاسخ جواب گزینه ۲ است.

تشریح گزینه‌های دیگر:

گزینۀ «۱»: «بازی» در معنای بازی کردن و باز (پرندۀ شکاری.)

گزینۀ «۳»: «مخفی» در معنای پنهان و نیز تخلص شاعر.

گزینۀ «۴»: «نخوانی» در معنای خواندن نامه و نیز صدا کردن و خواستن.

کدام گزینه دارای ایهام است؟

مستیم مدام در خرابات / رندانه حریف اولیا ما

به آبروی قناعت قسم، که روی نیاز / به خاک پای فرومایگان نسودم من

چون مست می‌شوید ز شرب مدام دوست / مستی بنده هم به دعا آرزو کنید

نمی‌دانم زیان و سود خود را، این قدر دانم / که سود من زیان است و زیانم سود می‌گردد

پاسخ: گزینه ۳ درست است.

مدام: شراب – دائم

در گزینۀ ۱ واژه «مدام» تنها به معنای «دائم» است و ایهام تناسب