تعطیلات، چه کریسمس فرنگی‌ها و چه عید نوروز ما و چه مناسبت‌ها ما، معمولاً پرلحظات شیرین، دورهمی‌های خانوادگی، شادی و استراحت هستند. اما این دوران می‌تواند برای برخی افراد، به‌خصوص کسانی که با اضطراب غذایی، نگرانی درباره وزن یا اختلالات خوردن (Eating Disorders) دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به دوره‌ای چالش‌برانگیز تبدیل شود.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تعطیلات، با وجود فضای جشن و خوش‌گذرانی، اغلب احساساتی مانند استرس، اضطراب، تنهایی و حتی اندوه را تقویت می‌کنند. بسیاری از افراد برای فرار از این احساسات ناخوشایند به غذا پناه می‌برند. از طرفی، سرمای هوا و محبوس بودن در خانه هم می‌تواند پرخوری را تشدید کند.

تناقض پیام‌های فرهنگی درباره غذا در تعطیلات

یکی از مشکلات بزرگ در این دوران، پیام‌های متناقضی است که درباره غذا دریافت می‌کنیم.

در طول سال، رسانه‌ها و تبلیغات سلامت دائماً ما را تشویق می‌کنند که رژیم بگیریم، کالری‌ها را بشماریم و مراقب تغذیه خود باشیم. اما در تعطیلات، این پیام‌ها ناگهان جای خود را به توصیه‌هایی برای لذت بردن از خوراکی‌های خوشمزه و زیاده‌روی در غذاها می‌دهند.

این تناقض، افراد را گیج می‌کند و باعث می‌شود در انتخاب غذا احساس گناه داشته باشند، به‌خصوص اگر به خوراکی‌های چرب و شیرین تعطیلات علاقه‌مند باشند. بسیاری هم برای جلوگیری از قضاوت دیگران، نمی‌خواهند دعوت به مهمانی‌ها را رد کنند، حتی اگر نگران اضافه وزن یا کنترل وعده‌های غذایی باشند.

چالش‌های اختلالات خوردن در تعطیلات

افرادی که الگوهای غذایی نامنظم یا اختلالات خوردن دارند، اغلب به یک برنامه غذایی خاص و منظم متکی هستند. جشن‌ها و مهمانی‌های کریسمس که غذا در آن‌ها مرکز توجه است، می‌توانند این نظم را به هم بریزند و باعث اضطراب شدید شوند.

خوردن در جمع ممکن است برای این افراد به تجربه‌ای پراسترس تبدیل شود، زیرا احساس می‌کنند قضاوت می‌شوند یا در مرکز توجه قرار گرفته‌اند. بعضی از این افراد حتی ترجیح می‌دهند برای اجتناب از این فشار، از جمع‌های خانوادگی فاصله بگیرند.

مشکلات مالی هم می‌تواند این استرس‌ها را تشدید کند. تبلیغات لوکس و مواد غذایی گران‌قیمت در تعطیلات، ممکن است احساس شرم و ناکافی بودن را در کسانی که با محدودیت مالی مواجه‌اند، ایجاد کند.

استراتژی‌های عملی برای مدیریت اضطراب غذایی در تعطیلات

۱. به دام افراط و تفریط نیفتید

یکی از اشتباهاتی که بسیاری از افراد در تعطیلات مرتکب می‌شوند، افتادن در دام افراط و تفریط است. یعنی ابتدا پرخوری در جشن‌ها و سپس روی آوردن به رژیم‌های سخت در سال جدید.

این نوع رژیم‌های ناگهانی می‌توانند برای سلامت جسمی و روانی مضر باشند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که چنین الگوهایی ممکن است به کمبود مواد مغذی و حتی اختلالات خوردن منجر شوند.

به‌جای این رویکرد، تلاش کنید تعادل ایجاد کنید. مثلاً بعد از یک وعده غذایی سنگین، به‌جای خوردن دسر ، با خانواده یا دوستانتان کمی قدم بزنید. این کار ممکن است میل به دسر را کاهش دهد و شما را از پرخوری نجات دهد.

۲. به بدن خود گوش دهید

در تعطیلات، ما اغلب به دلیل در دسترس بودن غذا، بدون آن‌که واقعاً گرسنه باشیم، به خوردن ادامه می‌دهیم. به سیگنال‌های بدن خود توجه کنید تا متوجه شوید آیا واقعاً گرسنه‌اید یا صرفاً از روی عادت یا بی‌حوصلگی غذا می‌خورید.

به‌جای فکر کردن به رژیم‌های سخت بعد از تعطیلات، روی ایجاد عادات سالم و پایدار تمرکز کنید. فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، یوگا یا حتی رقص می‌توانند به سلامت شما کمک کنند بدون اینکه به بدن فشار بیش‌ازحد وارد کنند.

۳. تغذیه متعادل و مغذی داشته باشید

از حذف کامل غذاهای خوشمزه تعطیلات خودداری کنید. به‌جای این کار، سعی کنید غذاهای مغذی و متعادل مثل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید.

سلامت، یک مسیر طولانی‌مدت است و چند وعده غذایی پرکالری در تعطیلات آن را از بین نمی‌برد. تمرکز بیش‌ازحد روی غذاهای سالم و حذف سایر گروه‌های غذایی هم می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات خوردن باشد که به آن «ارتورکسیا» (Orthorexia) می‌گویند.

۴. مراقب سلامت روان خود باشید

شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات اغلب باعث می‌شوند افراد خودشان را با دیگران مقایسه کنند یا از بدن خود ناراضی باشند.

استراحت از فضای مجازی در تعطیلات می‌تواند به کاهش این فشارها کمک کند. همچنین فعالیت‌هایی مثل مدیتیشن، یوگا، نقاشی، نوشتن یا حتی وقت‌گذرانی با دوستان می‌تواند روحیه را تقویت کند.

۵. درخواست کمک را فراموش نکنید

اگر احساس اضطراب، استرس یا تنهایی بیش‌ازحد داشتید، از کمک حرفه‌ای یا مشورت با دوستان و خانواده استفاده کنید.

اختلالات خوردن نیاز به حمایت و درمان حرفه‌ای دارند. صحبت با مشاور یا شرکت در گروه‌های حمایتی می‌تواند به کنترل این شرایط کمک کند و از تشدید آن جلوگیری کند.

تعادل، آگاهی و خودمراقبتی در تعطیلات

تعطیلات، هرچند فرصتی برای شادی و لذت هستند، اما برای بسیاری از افراد می‌توانند چالش‌هایی مثل اضطراب غذایی و فشارهای اجتماعی ایجاد کنند.

با اتخاذ استراتژی‌هایی مانند توجه به تعادل در غذا خوردن، گوش دادن به نیازهای بدن، حفظ عادات سالم و درخواست کمک در صورت لزوم، می‌توان این دوران را با آرامش بیشتری سپری کرد.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​