وتاریخ تولد حضرت عیسی، که از نظر بیشتر مردمان مناطق دنیا ۲۵ دسامبر است، یکی از موضوعات مورد بحث در تاریخ مسیحیت و در پژوهش‌های مذهبی است. این تاریخ، که امروزه در قالب جشن کریسمس گرامی داشته می‌شود، به طور گسترده‌ای به عنوان روز تولد عیسی پذیرفته شده است.

اما آیا واقعاً تولد حضرت عیسی در همین تاریخ اتفاق افتاده است؟ در بررسی تاریخچه این موضوع، شواهدی از مسیحیان اولیه نشان می‌دهد که تاریخ تولد عیسی روز و حتی سال متفاوتی، در نظر گرفته می‌شده است. این مقاله به بررسی تاریخ‌های مختلف و بحث‌های مطرح شده در آثار مسیحیان اولیه درباره تاریخ تولد حضرت عیسی می‌پردازد.

تاریخ تولد عیسی در آثار مسیحیان اولیه

در نوشته‌های مسیحیان اولیه، که از قرون اول و دوم میلادی به جا مانده‌اند، منابع مختلفی از تاریخ تولد حضرت عیسی وجود دارد که تفاوت‌های قابل توجهی با تاریخ ۲۵ دسامبر دارند. پژوهشگران معتقدند که مسیحیان اولیه اطلاعات دقیقی درباره تاریخ تولد عیسی نداشته‌اند، اما با استفاده از داده‌ها و مقایسه‌های تاریخی، توانستند بر اساس رویدادهای شناخته شده، تاریخ‌های مختلفی را برای تولد او پیشنهاد کنند.

یکی از نخستین و مهم‌ترین منابع در این زمینه، آثار «کلیمنت اسکندریه» است که در حدود سال ۱۵۰ میلادی می‌زیست. او در نوشته‌های خود اشاره کرده که تولد حضرت عیسی دقیقاً ۱۹۴ سال، یک ماه و سیزده روز پیش از مرگ کومودوس، امپراتور روم، اتفاق افتاده است. حال اگر مرگ کومودوس را در ۳۱ دسامبر ۱۹۲ میلادی در نظر بگیریم، این محاسبه تاریخ تولد حضرت عیسی را به ۱۷ نوامبر ۳ پیش از میلاد می‌رساند.

تاریخ تولد عیسی از دیدگاه ترتولیان و ایرنئوس

همزمان با کلیمنت، «ترتولیان» که یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان و متفکران مسیحی قرن دوم بود، نیز به تاریخ تولد حضرت عیسی اشاره کرده است. ترتولیان در آثار خود اعلام کرده که حضرت عیسی در سال ۴۱ سلطنت آگوستوس متولد شده است. آگوستوس که در تاریخ ۲۷ نوامبر ۴۳ پیش از میلاد به سلطنت رسید، بنابراین طبق گفته ترتولیان، تولد عیسی باید بین ۲۷ نوامبر ۳ پیش از میلاد و ۲۷ نوامبر ۲ پیش از میلاد بوده باشد.

در ادامه، «ایرنئوس» که یکی دیگر از متفکران برجسته مسیحی بود، تاریخ تولد حضرت عیسی را نیز مشابه با ترتولیان در سال ۴۱ سلطنت آگوستوس قرار داده است. به گفته ایرنئوس، تولد حضرت عیسی باید در همان بازه زمانی بین نوامبر ۳ پیش از میلاد و نوامبر ۲ پیش از میلاد اتفاق افتاده باشد.

نظر هیپولیتوس و اشاره به تاریخ ۲۵ دسامبر

یکی از نکات جالب در این زمینه، نظر «هیپولیتوس» از رم است که در قرن سوم میلادی زندگی می‌کرد. هیپولیتوس در کتاب خود، به تاریخ ۲۵ دسامبر به عنوان تاریخ مرگ حضرت عیسی اشاره کرده است، اما این اولین بار است که تاریخ ۲۵ دسامبر به عنوان تاریخ تولد حضرت عیسی ذکر می‌شود. این اشاره به تاریخ ۲۵ دسامبر باعث شد که در قرون بعدی، این تاریخ به عنوان روز تولد عیسی در بین مسیحیان رایج شود.

البته هیپولیتوس نیز به تناقض‌های موجود در منابع اشاره کرده است و تولد حضرت عیسی را در سال ۴۲ سلطنت آگوستوس قرار داده است، که البته سال ۴۱ نیز در نوشته‌های دیگر مسیحیان به عنوان تاریخ تولد عیسی ذکر می‌شود.

ائوسیبیوس و اپیفانیوس: ادامه تحقیقات در قرن چهارم

در قرن چهارم میلادی، «ائوسیبیوس» که یکی از تاریخ‌نگاران برجسته مسیحی بود، در کتاب «تاریخ کلیسایی» خود به تاریخ مرگ حضرت عیسی و تولد او اشاره کرده است. ائوسیبیوس بیان کرده که تولد حضرت عیسی در حدود سال ۲ پیش از میلاد و پس از مرگ کلئوپاترا، ملکه مصر، بوده است.

«اپیفانیوس»، یکی دیگر از نویسندگان مسیحی قرن چهارم، نیز مشابه با ائوسیبیوس تاریخ تولد حضرت عیسی را در همان سال ۲ پیش از میلاد قرار داده است. او همچنین اضافه کرده که تولد حضرت عیسی ۱۳ روز پس از انقلاب زمستانی، یعنی در اوایل ژانویه ۱ قبل از میلاد، بوده است.

نتیجه‌گیری: تولد حضرت عیسی در نیمه دوم ۲ پیش از میلاد

نتایج پژوهش‌ها و تحلیل‌های مختلف نشان می‌دهند که تاریخ تولد حضرت عیسی در قرون اولیه مسیحیت در حدود سال ۲ پیش از میلاد قرار داشته است. اگرچه تاریخ دقیق تولد او در میان مسیحیان اولیه اختلافاتی داشت، اما بیشتر منابع و شواهد به طور مشترک به تولد او در نیمه دوم سال ۲ پیش از میلاد اشاره دارند.

بیشتر تاریخ‌نگاران مسیحی اولیه به تاریخ تولد حضرت عیسی نزدیک به ماه نوامبر سال ۲ پیش از میلاد اشاره کرده‌اند، که البته برخی منابع، مانند کلیمنت، این تاریخ را در ۳ پیش از میلاد قرار داده‌اند. در نهایت، این پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تاریخ تولد حضرت عیسی به احتمال زیاد در اواخر سال ۲ پیش از میلاد بوده است، که با نتایج تحقیقات مختلف تطابق دارد.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​