هدیه دادن سنتی جهانی است که در فرهنگ‌های مختلف به اشکال گوناگون دیده می‌شود. از جشن‌های تولد گرفته تا مناسبت‌های خاص مانند کریسمس و نوروز، همه ما حداقل یک بار تجربه انتخاب هدیه‌ای خاص برای عزیزانمان را داشته‌ایم. اما آیا تا به حال برایتان پیش آمده که در آخرین لحظه متوجه شوید هدیه‌تان آماده نیست؟ یا شاید بعد از خرید، با چالش تحویل به‌موقع آن مواجه شده باشید؟

طبق تحقیقات جدید، شما در این احساس استرس و نگرانی تنها نیستید. بیش از نیمی از مردم آمریکا گزارش داده‌اند که فرآیند انتخاب و ارسال هدایا برایشان استرس‌آور است. این اضطراب زمانی تشدید می‌شود که مهلت ارسال هدایا نزدیک باشد یا نگرانی‌هایی درباره موجودی کالا یا تأخیر در حمل‌ونقل پیش آید.

اما آیا این نگرانی‌ها واقعاً منطقی هستند؟ پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که ما تمایل داریم پیامدهای منفی ارسال دیرهنگام هدایا را بیش از حد بزرگ کنیم. در این مقاله، نگاهی دقیق‌تر به یافته‌های علمی درباره هدیه دادن، زمان‌بندی آن و تأثیرات احتمالی تأخیر می‌اندازیم.

چرا زمان تحویل هدیه ما را نگران می‌کند؟

انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند که به قواعد و هنجارهای جمعی اهمیت زیادی می‌دهند. این هنجارها تعیین می‌کنند چه چیزی قابل قبول است و چه چیزی نه. به همین دلیل، بسیاری از ما تصور می‌کنیم که تحویل به‌موقع هدیه نشانه‌ای از احترام و توجه به گیرنده است.

تحقیقات نشان داده‌اند که هدیه‌دهندگان بیش از حد به این هنجارها اهمیت می‌دهند و نگرانی آن‌ها از نقض این قواعد اغلب غیرضروری است. به عنوان مثال، بسیاری از افراد تصور می‌کنند هدایا باید نو باشند، در حالی که گیرندگان هدایا اغلب مشکلی با محصولات دست‌دوم ندارند.

همین مسئله درباره زمان ارسال هدیه نیز صادق است. بسیاری فکر می‌کنند که هدیه دیررسیده ممکن است پیام منفی بی‌توجهی یا کم‌اهمیتی را منتقل کند. اما در واقع، گیرندگان هدایا کمتر از آنچه تصور می‌کنید به زمان دریافت آن اهمیت می‌دهند.

تأثیر تأخیر در انتخاب نوع هدیه

در یک پژوهش آنلاین که پیش از روز مادر (Mother’s Day) در سال 2021 انجام شد، 201 شرکت‌کننده در قرعه‌کشی برای انتخاب هدیه شرکت کردند. آن‌ها باید بین دو گزینه انتخاب می‌کردند:

1. یک سبد هدیه ارزان‌تر که به‌موقع می‌رسد
2. یک سبد هدیه گران‌تر و باکیفیت‌تر که دیرتر تحویل داده می‌شود

نتایج نشان داد که نگرانی از تأخیر باعث شد نزدیک به 70 درصد افراد گزینه ارزان‌تر و سریع‌تر را انتخاب کنند.

تحقیق مشابهی برای روز پدر (Father’s Day) انجام شد که نتایج مشابهی داشت. این یافته‌ها نشان می‌دهد که نگرانی از تحویل دیرهنگام می‌تواند ما را به انتخاب هدایای کم‌ارزش‌تر و عجولانه‌تر سوق دهد.

تلاش برای جبران تأخیر با کار دست‌ساز

اگر هدیه‌ای دیر برسد، آیا راهی برای جبران این تأخیر وجود دارد؟ پژوهشگران دریافتند که افراد گاهی تلاش می‌کنند با نشان دادن تلاش و وقت گذاشتن برای هدیه، تأخیر را جبران کنند.

در مطالعه‌ای که 805 نفر در آن شرکت داشتند، افراد معتقد بودند که اگر هدیه‌ای دیر برسد، می‌توانند با انجام کارهایی مثل مونتاژ کردن هدیه به‌صورت دستی یا بسته‌بندی خاص، احساس ارزشمند بودن را به گیرنده منتقل کنند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که مردم تمایل دارند تلاش شخصی خود را به عنوان نشانه‌ای از اهمیت به طرف مقابل نشان دهند و آن را به نوعی «دلجویی» از تأخیر تبدیل کنند.

دیر یا هرگز؟ کدام بدتر است؟

یکی از سوالاتی که بسیاری از ما ممکن است بپرسیم این است: اگر هدیه دیر برسد، آیا بهتر است اصلاً چیزی نفرستیم؟

پژوهشی با 903 شرکت‌کننده نشان داد که از نظر گیرندگان هدایا، نگرفتن هیچ هدیه‌ای به رابطه آسیب بیشتری می‌زند تا دریافت هدیه‌ای که حتی دو ماه دیرتر برسد.

این یافته به ما یادآوری می‌کند که حتی اگر هدیه‌مان دیر برسد، باز هم نشانه‌ای از اهمیت و توجه است و تأثیر مثبتی بر رابطه خواهد داشت. بنابراین، اگر هدیه‌ای مانند کنسول بازی یا هدست واقعیت مجازی (Virtual Reality Headset) را به دلایلی مانند اتمام موجودی یا تأخیر در حمل‌ونقل نتوانستید به موقع ارسال کنید، نگران نباشید. همین که هدیه در ماه‌های آینده برسد، همچنان ارزشمند خواهد بود.

هدیه دادن مهم‌تر از زمان‌بندی است

تحقیقات نشان می‌دهند که بیشتر نگرانی‌های ما درباره زمان‌بندی هدیه‌ها بی‌اساس هستند. گیرندگان هدایا کمتر از آنچه تصور می‌کنیم به زمان دریافت آن اهمیت می‌دهند و بیشتر قدردان توجه و نیت پشت هدیه هستند.

اگرچه تحویل به‌موقع می‌تواند دلگرم‌کننده باشد، اما تأخیر در ارسال هدیه به‌ندرت باعث آسیب به روابط می‌شود. حتی اگر هدیه‌ای دیر برسد، ارزش آن همچنان محفوظ است. در واقع، افراد بیشتر ترجیح می‌دهند هدیه‌ای دیرهنگام دریافت کنند تا اینکه اصلاً هدیه‌ای نداشته باشند.

بنابراین، دفعه بعد که با هدیه‌ای دیررسیده مواجه شدید، به یاد داشته باشید که نیت شما مهم‌تر از زمان‌بندی است. حتی یک هدیه ساده و با تأخیر می‌تواند شادی‌آفرین باشد.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​