ایدز (AIDS) یکی از پیچیدهترین و شناختهشدهترین بیماریهای عفونی در تاریخ بشر است که همچنان دغدغههای بسیاری را برای سلامت عمومی ایجاد میکند. این بیماری که توسط ویروس اچآیوی (HIV) ایجاد میشود، با تخریب سیستم ایمنی بدن، فرد را در برابر بیماریها و عفونتها آسیبپذیر میکند. تاریخچه شناسایی ایدز به دهه ۱۹۸۰ میلادی بازمیگردد که اولین موارد این بیماری در ایالات متحده گزارش شد. یکی از نکات جالب درباره ایدز، نحوه عملکرد ویروس در بدن و توانایی آن در فرار از سیستم ایمنی است. این بیماری همچنان با تابوها و باورهای نادرستی مواجه است که باعث کاهش آگاهی عمومی میشود. در کنار این، پیشرفتهای درمانی و داروهای جدید بهطور مداوم امید به کنترل و مدیریت ایدز را افزایش داده است. همچنین، افرادی وجود دارند که بهطور طبیعی نسبت به این بیماری ایمن هستند و مطالعه روی آنها میتواند راههای تازهای برای درمان ایدز ارائه دهد. آگاهی از روشهای انتقال این بیماری، ازجمله شایعات درباره استفاده از کاندوم و اهمیت تستهای دورهای، از موضوعات کلیدی در پیشگیری و کنترل ایدز است.
۱. تاریخچه ایدز: از شناسایی تا فهم عامل بیماریزا
ایدز برای اولین بار در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی در ایالات متحده شناسایی شد، زمانی که گروهی از افراد با علائم ناشناخته و ضعف شدید سیستم ایمنی به پزشکان مراجعه کردند. محققان به سرعت پی بردند که این بیماری عفونی است و به ویروس خاصی ارتباط دارد. در سال ۱۹۸۳، ویروس اچآیوی بهعنوان عامل این بیماری شناسایی شد. این ویروس در میان گروههای مختلف اجتماعی ازجمله مردان همجنسگرا، مصرفکنندگان مواد مخدر تزریقی و دریافتکنندگان انتقال خون (Blood Transfusion) بیشتر مشاهده شد. نکته جالب این است که مطالعات اولیه، راه را برای درک بهتر ویروسها و نحوه تأثیرگذاری آنها بر بدن انسان باز کرد.
۲. شناسایی ویروس اچآیوی: ویروسی با ساختار منحصربهفرد
ویروس اچآیوی از خانواده رتروویروسها (Retrovirus) است و ژنوم آن بهجای DNA از RNA تشکیل شده است. این ویروس برای تکثیر به آنزیمی به نام ترانسکریپتاز معکوس (Reverse Transcriptase) نیاز دارد که به آن کمک میکند RNA خود را به DNA تبدیل کند. این ویژگی خاص، اچآیوی را از بسیاری از ویروسهای دیگر متمایز میکند و یکی از دلایل اصلی دشواری درمان آن است. ویروس پس از ورود به بدن، بهطور خاص سلولهای T کمککننده (T-helper cells یا CD4+) را هدف قرار میدهد و با تخریب آنها، عملکرد سیستم ایمنی را مختل میکند.
۳. چرا سیستم ایمنی نمیتواند ویروس اچآیوی را نابود کند؟
ویروس اچآیوی به دلیل توانایی بالای جهش (Mutation) و تغییر ساختار سطحی خود، بهراحتی از سیستم ایمنی بدن فرار میکند. همچنین، این ویروس در سلولهای میزبان پنهان شده و غیرقابلشناسایی میشود. توانایی اچآیوی در ادغام (Integration) DNA خود با DNA سلولهای بدن، مبارزه با آن را پیچیدهتر میکند. سیستم ایمنی در مقابله با این ویروس با چالشی عظیم روبرو میشود، زیرا نمیتواند تمام نسخههای ویروس را هدف قرار دهد.
۴. آیا ایدز از کاندوم منتقل میشود؟ واقعیت یا شایعه؟
یکی از شایعات رایج درباره ایدز این است که ممکن است ویروس از طریق کاندوم (Condom) منتقل شود. واقعیت این است که کاندومهای استاندارد در جلوگیری از انتقال اچآیوی بسیار مؤثر هستند. اگرچه درصد کمی از خطا به دلیل استفاده نادرست یا کیفیت پایین کاندوم وجود دارد، اما استفاده صحیح از کاندوم یکی از بهترین روشهای پیشگیری از انتقال اچآیوی و سایر عفونتهای مقاربتی (STIs) است. آگاهی از این موضوع به رفع بسیاری از سوءتفاهمها کمک میکند.
۵. افرادی که بهطور طبیعی نسبت به اچآیوی ایمن هستند
در میان جمعیت جهان، درصد کمی از افراد وجود دارند که به دلیل جهش ژنتیکی خاصی، بهطور طبیعی نسبت به ویروس اچآیوی مقاوم هستند. این افراد دارای یک تغییر در ژن CCR5 هستند که به ویروس اجازه ورود به سلولهای ایمنی را نمیدهد. تحقیقات بر روی این گروه از افراد، زمینه را برای توسعه درمانهای نوین مانند درمانهای ژنی (Gene Therapy) فراهم کرده است.
۶. ایدز چگونه منتقل میشود؟
ایدز از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد مبتلا منتقل میشود، ازجمله خون، مایع منی (Semen)، مایعات واژنی (Vaginal Fluids)، مایعات مقعدی (Rectal Fluids) و شیر مادر. یکی از روشهای اصلی انتقال، رابطه جنسی محافظتنشده است. همچنین، استفاده از سوزنهای مشترک میان افراد معتاد یا دریافت خون آلوده از راههای دیگر انتقال محسوب میشود. برخلاف باورهای اشتباه، ایدز از طریق تماسهای روزمره مانند دست دادن، در آغوش گرفتن یا استفاده از ظروف مشترک منتقل نمیشود. ویروس اچآیوی در محیط خارج از بدن، توانایی زنده ماندن طولانی را ندارد و نیاز به شرایط خاص برای انتقال دارد. همچنین، انتقال از مادر به نوزاد در زمان بارداری، زایمان یا شیردهی امکانپذیر است. اطلاعرسانی دقیق درباره روشهای انتقال میتواند به کاهش موارد ابتلا کمک کند.
۷. علایم و نشانههای اولیه ایدز: چرا توجه زودهنگام مهم است؟
علایم اولیه ایدز معمولاً شبیه به سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند، مانند تب، گلودرد، خستگی مفرط و تورم غدد لنفاوی. این علایم معمولاً چند هفته پس از ابتلا ظاهر میشوند و بهسرعت برطرف میشوند. بسیاری از افراد ممکن است این علایم را نادیده بگیرند، زیرا شباهت زیادی به بیماریهای رایج دارند. با پیشرفت بیماری و کاهش سلولهای CD4+، سیستم ایمنی ضعیفتر میشود و علایم جدیتری مانند عفونتهای مکرر یا مشکلات پوستی پدیدار میگردند. شناسایی زودهنگام علایم و انجام تست اچآیوی در مراحل اولیه میتواند شانس درمان موفقیتآمیز را افزایش دهد. آگاهی از این نشانهها، کلید پیشگیری از انتقال و مدیریت بیماری است.
۸. پیشرفت داروها: چگونه درمانهای جدید به بهبود کیفیت زندگی کمک کردهاند؟
از زمان کشف ایدز، داروهای متعددی برای مدیریت این بیماری توسعه یافتهاند. درمانهای ضدویروسی (Antiretroviral Therapy یا ART) توانستهاند ویروس را در بدن کنترل کنند و مانع پیشرفت آن به مرحله ایدز شوند. داروهای نسل جدید، عوارض جانبی کمتری دارند و اثربخشی بالاتری نشان دادهاند. این درمانها با مهار فعالیت ویروس، بار ویروسی (Viral Load) را کاهش داده و خطر انتقال را نیز بهشدت کم میکنند. مصرف منظم داروها میتواند به افراد مبتلا کمک کند زندگی طولانیتر و سالمتری داشته باشند. همچنین، تحقیقات مداوم بر روی داروهای پیشگیریکننده مانند PrEP (پیشگیری پیش از مواجهه) نتایج مثبتی نشان دادهاند.
۹. روانشناسی ایدز: چگونه باید با تأثیرات روحی آن مواجه شد؟
زندگی با ایدز میتواند تأثیرات عمیقی بر روان فرد داشته باشد، از احساس انزوا و خجالت تا افسردگی و اضطراب. بسیاری از مبتلایان به دلیل برچسبهای اجتماعی یا نگرشهای منفی جامعه، از ارتباط با دیگران اجتناب میکنند. ارائه حمایت روانشناختی و گروههای پشتیبانی (Support Groups) میتواند به بهبود وضعیت روحی آنها کمک کند. علاوه بر این، مشاوره برای اعضای خانواده و نزدیکان بیمار نیز مهم است تا بتوانند در این مسیر حمایت لازم را ارائه دهند. تقویت آگاهی عمومی برای کاهش تابوها و قضاوتهای نادرست میتواند تأثیر مثبت بزرگی داشته باشد. سلامت روان و جسم، دو جنبه مرتبط هستند که در مدیریت این بیماری باید توجه ویژهای به آنها شود.
۱۰. نقش مادران حامله در انتقال ایدز به نوزادان: آیا میتوان پیشگیری کرد؟
انتقال ایدز از مادر مبتلا به نوزاد، یکی از نگرانیهای اصلی در دوران بارداری است. ویروس اچآیوی میتواند در دوران بارداری، زمان زایمان یا از طریق شیر مادر منتقل شود. اما با درمانهای ضدویروسی مناسب، میتوان احتمال انتقال را به کمتر از ۱ درصد کاهش داد. مادران مبتلا باید بهطور منظم تحت نظارت پزشک باشند و داروهای تجویزشده را مصرف کنند. همچنین، زایمان سزارین در برخی موارد میتواند خطر انتقال را کاهش دهد. اگر نوزاد پس از تولد داروهای پیشگیریکننده دریافت کند، شانس ابتلا به ویروس به حداقل میرسد. آموزش مادران درباره اهمیت درمان و مراقبتهای لازم، کلیدی برای پیشگیری از انتقال اچآیوی به نوزاد است.
۱۱. نحوه آزمایش و تشخیص ایدز: مراحل و اهمیت آن
تشخیص ایدز از طریق آزمایش خون یا بزاق برای شناسایی آنتیبادیهای اچآیوی یا مواد ژنتیکی ویروس انجام میشود. اولین مرحله در تشخیص، انجام تست الایزا (ELISA) یا آزمایش سریع (Rapid Test) است که بهسرعت وجود آنتیبادیها را بررسی میکند. اگر نتیجه مثبت باشد، یک آزمایش تکمیلی به نام وسترن بلات (Western Blot) برای تأیید انجام میشود. روشهای جدیدتر مانند تست PCR (واکنش زنجیرهای پلیمراز) میتوانند ویروس را در مراحل اولیه شناسایی کنند، حتی پیش از تشکیل آنتیبادیها. این تستها بسیار دقیق هستند و در کاهش خطر انتقال نقش دارند. انجام تستهای منظم برای افراد در معرض خطر، مانند کسانی که روابط جنسی متعدد یا محافظتنشده دارند، ضروری است. آزمایشهای دورهای میتواند به شناسایی زودهنگام ویروس کمک کند و مانع از پیشرفت آن شود. آگاهی درباره اهمیت تشخیص زودهنگام میتواند به کاهش آمار ابتلا کمک کند.
۱۲. ایدز در مراحل پیشرفته: عوارض و تأثیرات آن بر بدن
ایدز در مراحل پیشرفته باعث ضعف شدید سیستم ایمنی میشود، بهطوریکه بدن دیگر نمیتواند در برابر بیماریهای عفونی مقاومت کند. در این مرحله، بیماریهای فرصتطلب مانند سل (Tuberculosis)، پنومونی (Pneumonia)، و سرطانهای خاص مانند سارکوم کاپوزی (Kaposi’s Sarcoma) شایع میشوند. همچنین، فرد ممکن است به عفونتهای شدید قارچی یا ویروسی مبتلا شود که در افراد سالم کمتر دیده میشود. کاهش شدید وزن، خستگی مفرط و زخمهای مزمن از علایم بارز این مرحله هستند. بدون درمان، این عوارض میتوانند کشنده باشند. درمانهای ضدویروسی حتی در این مراحل نیز میتوانند وضعیت بیمار را بهبود بخشند و کیفیت زندگی او را ارتقا دهند. آگاهی از این عوارض برای افراد مبتلا و مراقبان آنها حیاتی است.
۱۳. تابوهای اجتماعی مرتبط با ایدز: چرا تغییر نگرش ضروری است؟
یکی از موانع بزرگ در کنترل ایدز، تابوها و باورهای نادرستی است که پیرامون این بیماری وجود دارند. بسیاری از افراد تصور میکنند که ایدز تنها در میان گروههای خاص اجتماعی وجود دارد، درحالیکه این بیماری میتواند هرکسی را مبتلا کند. نگاه منفی جامعه به مبتلایان، باعث انزوا، خجالت و کاهش انگیزه برای درمان میشود. بسیاری از مبتلایان از ترس قضاوت شدن، از مراجعه به مراکز درمانی یا انجام آزمایش خودداری میکنند. تغییر این نگرشها نیازمند آگاهیبخشی گسترده و آموزش عمومی است. حمایت اجتماعی از افراد مبتلا میتواند تأثیرات مثبتی بر سلامت روان و جسم آنها داشته باشد.
۱۴. پیشگیری از ایدز: استراتژیهای مؤثر و عملی
پیشگیری از ایدز از طریق استفاده از کاندوم، انجام تستهای منظم، و پرهیز از رفتارهای پرخطر ممکن است. داروهایی مانند PrEP (پیشگیری پیش از مواجهه) میتوانند بهطور مؤثر خطر ابتلا را در افراد پرخطر کاهش دهند. آگاهی از روشهای انتقال و کاهش اشتباهات رایج مانند استفاده مشترک از سوزنهای تزریقی، اهمیت ویژهای دارد. آموزش در مدارس و دانشگاهها میتواند نسل جوان را درباره راههای پیشگیری آگاهتر کند. کمپینهای اطلاعرسانی باید بهصورت گسترده و با تمرکز بر کاهش تابوها طراحی شوند. ایجاد دسترسی به وسایل پیشگیری و درمان، بهویژه در مناطق محروم، نقش بزرگی در کاهش شیوع ایدز ایفا میکند.
۱۵. رژیم درمانی کنونی: مدیریت ایدز با داروهای ضدویروسی
رژیم درمانی کنونی برای ایدز شامل استفاده از ترکیبی از داروهای ضدویروسی (ART) است. این داروها با کاهش بار ویروسی و تقویت سیستم ایمنی، عمر افراد مبتلا را بهطور چشمگیری افزایش دادهاند. ترکیبات مختلف دارویی برای جلوگیری از مقاومت ویروس و اثربخشی بهتر طراحی شدهاند. مصرف منظم این داروها بسیار حیاتی است و فراموشی در مصرف میتواند منجر به بازگشت ویروس یا مقاوم شدن آن شود. خوشبختانه، داروهای جدیدتر با دوز کمتر و عوارض جانبی محدودتر به بازار آمدهاند. دسترسی گسترده به این درمانها، بهویژه در کشورهای درحالتوسعه، همچنان یک چالش بزرگ است. امید میرود که پیشرفتهای علمی منجر به توسعه روشهای درمانی پیشرفتهتر یا حتی واکسن برای این بیماری شود.
۱۶. چگونگی عملکرد سیستم ایمنی در مواجهه با اچآیوی
ویروس اچآیوی بهطور خاص سلولهای T کمککننده (CD4+) را هدف قرار میدهد که نقش کلیدی در هدایت سیستم ایمنی دارند. پس از ورود ویروس به بدن، ماده ژنتیکی خود را وارد این سلولها کرده و آنها را مجبور به تولید ویروسهای جدید میکند. با گذشت زمان، تعداد سلولهای CD4+ کاهش یافته و سیستم ایمنی ضعیفتر میشود. در مراحل اولیه، بدن سعی میکند با تولید آنتیبادی و فعالسازی سلولهای کشنده طبیعی (Natural Killer Cells) با ویروس مقابله کند. اما توانایی بالای ویروس در جهش و پنهان شدن در سلولهای میزبان، سیستم ایمنی را از شناسایی کامل بازمیدارد. ویروس اچآیوی همچنین با ایجاد التهاب مزمن در بدن، شرایط را برای پیشرفت بیماری تسریع میکند.
۱۷. نقش آموزش و اطلاعرسانی در کاهش شیوع ایدز
آموزش و اطلاعرسانی یکی از مؤثرترین راهها برای کاهش شیوع ایدز است. بسیاری از افراد به دلیل کمبود آگاهی یا باورهای اشتباه، در معرض خطر ابتلا قرار میگیرند. برنامههای آموزشی میتوانند اطلاعات دقیقی درباره روشهای انتقال، پیشگیری و درمان ارائه دهند. آگاهی دادن به نسل جوان از طریق مدارس و دانشگاهها میتواند تأثیر چشمگیری در کاهش موارد جدید ابتلا داشته باشد. همچنین، استفاده از رسانههای اجتماعی و کمپینهای عمومی، دسترسی به اطلاعات را برای گروههای مختلف جامعه آسانتر میکند.
۱۸. ارتباط بین ایدز و بیماریهای فرصتطلب
یکی از جنبههای مهم ایدز، ایجاد شرایط برای ابتلا به بیماریهای فرصتطلب است. این بیماریها شامل عفونتها یا سرطانهایی هستند که در افراد با سیستم ایمنی سالم بهندرت رخ میدهند. مثالهایی از این بیماریها شامل پنومونی پنوموسیستیس (Pneumocystis Pneumonia)، عفونت سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus)، و توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis) است. ضعف سیستم ایمنی ناشی از ایدز، توان بدن برای مقابله با این عوامل بیماریزا را کاهش میدهد. تشخیص و درمان بهموقع این بیماریها میتواند جان مبتلایان را نجات دهد.
۱۹. تأثیر اقتصادی ایدز بر جوامع
ایدز تنها یک بحران بهداشتی نیست، بلکه تأثیرات اقتصادی چشمگیری نیز دارد. افراد مبتلا معمولاً در سنین کار فعال قرار دارند، بنابراین این بیماری میتواند منجر به کاهش بهرهوری و افزایش هزینههای مراقبتی شود. هزینههای درمانی مرتبط با داروهای ضدویروسی و مراقبتهای پزشکی میتواند فشار زیادی بر خانوادهها و سیستمهای بهداشتی وارد کند. در کشورهای در حال توسعه که منابع محدودتری دارند، ایدز میتواند مانعی جدی برای رشد اقتصادی باشد. سرمایهگذاری در پیشگیری و درمان میتواند این تأثیرات اقتصادی را به حداقل برساند.
۲۰. اهمیت رژیم غذایی در مدیریت ایدز
تغذیه سالم و متعادل میتواند نقش مهمی در مدیریت ایدز داشته باشد. افراد مبتلا به ایدز نیاز به انرژی و مواد مغذی بیشتری دارند تا با عفونتها مقابله کنند. مصرف غذاهای غنی از پروتئین، ویتامینها و مواد معدنی به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. همچنین، برخی داروهای ضدویروسی میتوانند عوارض جانبی مانند کاهش اشتها یا اختلال در جذب مواد مغذی ایجاد کنند که نیاز به مشاوره تغذیهای را افزایش میدهد. جلوگیری از کاهش وزن غیرطبیعی و حفظ سلامت عمومی بدن از اهداف اصلی رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به ایدز است.
۲۱. نقش واکسنهای احتمالی در پیشگیری از اچآیوی
تلاش برای ساخت واکسن مؤثر علیه ویروس اچآیوی یکی از چالشهای بزرگ علمی در دهههای اخیر بوده است. ویژگیهای خاص این ویروس، مانند توانایی بالای جهش و تغییر ساختار سطحی، ایجاد یک واکسن جهانی را دشوار کرده است. چندین واکسن در مراحل مختلف آزمایشهای بالینی قرار دارند و برخی از آنها موفق به کاهش جزئی خطر ابتلا در افراد پرخطر شدهاند. این واکسنها معمولاً بر تحریک سیستم ایمنی برای تولید آنتیبادیها و سلولهای T کشنده تمرکز دارند. اگرچه هنوز هیچ واکسنی با تأیید کامل عرضه نشده، پیشرفتها امید به موفقیت را زنده نگه داشته است. در آینده، واکسن میتواند یکی از ابزارهای کلیدی برای ریشهکنی این بیماری باشد.
۲۲. نقش اختلالات روانی در تشدید ایدز
اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب میتوانند تأثیرات مخربی بر مدیریت ایدز داشته باشند. افراد مبتلا به ایدز ممکن است به دلیل انگ اجتماعی یا انزوای اجتماعی دچار مشکلات روانی شوند. این اختلالات میتوانند توانایی افراد را برای پیگیری درمان و مصرف منظم داروها کاهش دهند. همچنین، استرس و مشکلات روانی میتوانند سیستم ایمنی را ضعیفتر کرده و پیشرفت بیماری را تسریع کنند. مشاوره روانشناختی و حمایت اجتماعی نقش کلیدی در کمک به این افراد دارد. درمانهای ترکیبی که شامل رواندرمانی و داروهای ضدافسردگی هستند، میتوانند کیفیت زندگی مبتلایان را بهبود ببخشند.
۲۳. رابطه اچآیوی و مقاومت دارویی
مقاومت دارویی (Drug Resistance) یکی از مشکلات بزرگ در درمان ایدز است. این مسئله زمانی رخ میدهد که ویروس اچآیوی به دلیل جهشهای ژنتیکی نسبت به داروهای ضدویروسی مقاوم شود. مقاومت دارویی معمولاً به دلیل مصرف نامنظم یا نادرست داروها ایجاد میشود. برای پیشگیری از این مشکل، رعایت دقیق برنامه درمانی و مصرف منظم داروها ضروری است. آزمایشهای ژنتیکی برای شناسایی مقاومت ویروس میتوانند به پزشکان در انتخاب بهترین درمان کمک کنند. توسعه داروهای جدید با مکانیزمهای مختلف میتواند به مدیریت این چالش کمک کند. آگاهی بیماران درباره اهمیت مصرف صحیح داروها، نقشی حیاتی در کاهش مقاومت دارویی دارد.
۲۴. نقش فناوری در مدیریت ایدز
فناوریهای جدید، مانند اپلیکیشنهای سلامت، نقش مهمی در مدیریت ایدز دارند. این ابزارها میتوانند به بیماران کمک کنند که برنامه درمانی خود را بهتر دنبال کنند و مصرف داروها را فراموش نکنند. همچنین، سیستمهای دادهکاوی (Data Mining) میتوانند الگوهای شیوع بیماری را شناسایی کرده و سیاستهای بهداشتی را بهبود بخشند. تحقیقات مبتنی بر هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) نیز در توسعه درمانهای جدید و پیشبینی مقاومت دارویی کاربرد دارند. علاوه بر این، ابزارهای پیشرفته آزمایشگاهی، شناسایی زودهنگام ویروس و ردیابی آن را ممکن ساختهاند. فناوری میتواند دسترسی به اطلاعات و خدمات درمانی را برای افراد در مناطق محروم افزایش دهد.
۲۵. تأثیر اچآیوی بر زنان و چالشهای خاص آنها
زنان مبتلا به اچآیوی با چالشهای خاصی روبرو هستند، از جمله خطر بیشتر انتقال به نوزاد و تبعیض اجتماعی. بارداری در زنان مبتلا به اچآیوی نیازمند نظارت دقیق و درمان مناسب است تا از انتقال ویروس به جنین جلوگیری شود. همچنین، زنان ممکن است به دلیل تابوها و موانع فرهنگی از انجام تستهای دورهای یا درمان خودداری کنند. برنامههای بهداشتی خاص برای زنان میتواند به کاهش این موانع کمک کند. ارائه آموزشهای هدفمند و حمایت روانی برای زنان، به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک میکند. توجه به نیازهای خاص زنان مبتلا، بخشی مهم از برنامههای جهانی مقابله با ایدز است.
برای مطالعه بیشتر شما: +
نوشتههای مرتبط:
عکسی که باعث تغییر نگاه دنیا به بیماری ایدز شد
اعلام درمان شخصی دیگری مبتلا به ایدز بعد از یک دهه
چگونه میتوان از ابتلای جنین و نوزاد در خانم حامله مبتلا به ایدز HIV پیشگیری کرد؟
فردی مرکوری چگونه درگذشت؟ زمانه بیخبری از ایدز و نبود درمانهای موثر
نتایج مطالعه داروی پیشگیری از ایدز به نام PrEP منتشر شد
آزمایش ایدز یا HIV چطور انجام میشود؟ تفسیر HIV Ab، Anti HIV، AIDS Test
بازنمایی ایدز در سریالهای پزشکی
برخلاف تصور قبلی ویروس ایدز یا HIV در مرحله خفته، بیکار نیست!
در جستجوی منشأ بیماری ایدز
علایم اولیه بیماری ایدز HIV کدامها هستند؟
این نوشتهها را هم بخوانید
source