معاون بهداشت وزیر بهداشت گفت: انواع ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن و دستگاه‌های گرانقیمت بی‌حساب و کتاب وارد بخش درمان ایران شده است. بسیاری از کشورهای اروپایی به اندازه ایران تجهیزات پزشکی گرانقیمت ندارند. با وجود این، هنوز نمایندگان مجلس برای خرید این تجهیزات به وزارت بهداشت فشار می‌آورند و عمده بودجه‌ نظام سلامت را بخش درمان می‌بلعد.

به گزارش ساعت سلامت علیرضا رئیسی در پاسخ به این پرسش که ایا در ایران پیشگیری مقدم بر درمان است یا خیر افزود: پیشگیری مقدم بر درمان است، حرفی منطقی و علمی است که به طور طبیعی همه به آن اعتقاد دارند و در زبان به آن اذعان می‌کنند. حتی ممکن است «قلباً» همه به آن اعتقاد داشته باشند اما حتی مدیران معتقد به اولویت بهداشت بر درمان وقتی وارد میدان عمل می‌شوند، می‌بینند، دستشان برای اجرای این سیاست بسته است.

نظام سلامت ایران سیستمی بحران زده است

وی گفت: علت آن روشن است، نظام سلامت کشور یک سیستم بحران زده است. وقتی سیستم سلامت دچار بحران باشد نمی‌تواند اولویت بهداشت بر درمان را اجرا کند باید ابتدا بحران را حل کند.

وی ادامه داد: وضعیت نظام سلامت ایران مانند نوزادی است که می‌خواهید با اجرای برنامه‌های پیشگیری کاری کنید، دچار بیماری نشود ولی این نوزاد همین امروز دچار مشکل دریچه قلب است و اگر عمل نشود، می‌میرد، در اینجا دیگر اولویت پیشگیری معنا ندارد، اول باید قلبش را عمل کنیم و جان او را نجات دهیم. اگر توانستیم جانش را نجات دهیم بعد برای پیشگیری از بیماری‌ها برنامه‌ریزی می‌کنیم.

معاون بهداشت وزیر بهداشت گفت: نظام سلامت ایران خودش بیمار است و در شرایط بحرانی قرار دارد اول باید این سیستم بحران زده را درمان کنیم. هزینه‌های القایی غیر ضروری و هزینه‌های واقعی و ضروری زیادی در نظام سلامت وجود دارد که هر وزیر و مسئولی وارد میدان می‌شود تا بهداشت را بر درمان اولویت بدهد، گرفتار می‌کند.

وی افزود: وزیر بهداشت و مسئول سلامت مجبور است به نیازهای فوری درمان مردم پاسخ بدهد و گر نه هر روز باید شاهد تجمع بیماران باشد. می‌بینید که هر چند وقت یکبار یک گروه از بیماران از جمله بیماران دیالیزی، مبتلایان به سرطان، بیماران خاص و گروه‌های مختلف جلوی وزارت بهداشت تجمع می‌کنند.

رئیسی گفت: منابع نظام سلامت محدود است. اگر قرار باشد بودجه‌های محدود را به سمت کودکان و دانش آموزان برای برنامه‌های پیشگیری سوق بدهیم به امید اینکه ۴۰ سال آینده وقتی بزرگ شدند مریض نشوند، که البته کار عاقلانه‌ای است؛ بزرگسالانی که همین امروز  بیمار هستند را چه کنیم. افرادی که از دیابت و بیماری قلبی و تنفسی، دیالیز، سکته در وضعیت اورژانسی هستند و در معرض خطر مرگ قرار دارند.

75 درصد منابع سلامت صرف درمان می‌شود، 25 درصد برای بهداشت

معاون وزیر بهداشت گفت: منابع نظام سلامت محدود است و از این منابع محدود حداکثر ۲۵ درصد برای بخش بهداشت هزینه می‌شود و ۷۵ درصد منابع نظام سلامت صرف سایر حوزه‌های می‌شود که عمدتا در بخش درمان است. هزینه‌های درمان به قول معروف «ته» ندارد و هر چقدر برای خرید تجهیزات پزشکی، آزمایشگاهی، افزایش تخت‌های بیمارستانی هزینه شود باز هم کم می‌آید.

بیمارستانهای ایران به قبرستان تجهیزات پزشکی بدل شده است

وی افزود: از نظر من بیمارستانهای ایران به قبرستانی از تجهیزات پزشکی با تکنولوژی بالا تبدیل شده است، انواع ام آر آی، سی تی اسکن و دستگاههای گرانقیمتی که در بخش درمان ایران وجود دارد که بی حساب و کتاب وارد شده و به شکل سیری ناپذیر در این بخش هزینه می‌شود. بسیاری از کشورها حتی کشورهای اروپایی با آن سطح از درآمد و خدمات سلامت به اندازه ایران تجهیزات پزشکی گرانقیمت ندارند.

رئیسی اضافه کرد: با وجود این همه خریدهای تجهیزات پزشکی هنوز هم از طرف نمایندگان مجلس برای خرید این تجهیزات گرانقیمت و تجهیز بیمارستان شهرهای مختلف به وزارت بهداشت فشار می‌آورند و مدام درخواست سی اسکن و پت اسکن و ام آر آی دارند که بسیار هزینه‌بر است.

نیمی از دندانهای ایرانیان 60 ساله خراب است

وی ادامه داد: بیماری دیگر نظام سلامت ایران این است که مدیران نظام سلامت آن صبر و حوصله ندارند. حداقل تاکنون این طور بوده است. ذات خدمات بهداشتی این است که دیربازده است، مراقبت از بهداشت دهان و دندان یک کودک که باید از نوزادی شروع شود برای این است که در ۵۰ سالگی دندان سالم داشته باشد در حالی که هم اکنون نیمی از ۵۰ تا ۶۰ ساله‌های ایران ۵۰ درصد دندانهایشان را از دست داده‌اند و باید به طور اورژانسی به آنها رسیدگی کرد.

 رئیسی گفت: برنامه‌ های بهداشتی ۵۰ سال طول می‌کشد تا نتیجه بدهد آیا مدیران ایران در دستگاههای مختلف در مجلس یا دولت این قدر صبر و حوصله دارند که 50 سال صبر کنند تا طرحشان نتیجه بدهد یا سریع می‌خواهند همین امروز روبان قیچی کنند.

معاون بهداشت وزیر بهداشت گفت:‌ در این شرایط عمده بودجه‌های نظام سلامت را بخش درمان می‌بلعد و همان طور که گفتم حداکثر یک چهارم اعتبارات نظام سلامت به بخش بهداشت می‌آید.

افزایش تخت بیمارستانی افتخار ندارد

وی افزود: این ۲۵ درصد در ۳۵ هزار مرکز بهداشتی و درمانی هزینه می‌شود که شامل ۱۸ هزار و ۹۰۰ خانه بهداشت و بیش از ۱۲ هزار مرکز جامع سلامت و مرکز بهداشتی درمانی روستایی و شهری است. همه این مراکز با هزینه‌های پرسنلی و تامین واکسن و مکمل و سایر خدمات حداکثر یک چهارم کل هزینه‌های نظام را استفاده می‌کنند. بخش بهداشت درآمد اختصاصی ندارد و همه این هزینه‌ها را دولت و بیمه خرید خدمت می‌کنند.

معاون وزیر بهداشت گفت: اگر واقعا شعار بهداشت مقدم بر درمان است در کشور اولویت قرار گیرد، با افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش، بار بیماری‌ها و بار بخش درمان و هزینه‌های دولت و بیمارستانها کم می‌شود. تا زمانی که برای بخش بهداشت به اندازه کافی هزینه نکنیم مجبوریم در سطوح بالاتر برای رادیوتراپی، شیمی درمانی، انسولین، دیالیز و غیره هزینه کنیم. باید تفکر بهداشت در مسئولان سراسر کشور نهادینه شود.

رئیسی ادامه داد:‌ افزایش تخت بیمارستانی افتخار ندارد. افزایش تحت دیالیز یعنی افزایش بیماران کلیوی در کشور. زمانی می‌توانیم به عملکردمان افتخار کنیم که بگوییم تخت‌های دیالیز خالی مانده و توانسته‌ایم تعداد بیماران کلیوی را کم کنیم. همین طور در مورد بیماری‌های دیگر با کاهش فشار خون، قند خون و عوامل خطر می‌توانیم از بیماری‌های قلبی و بسgیاری از یبماری‌های دیگر در آینده جلوگیری کنیم.

سهم پایین سلامت از GDP در ایران

وی گفت: با این تفاسیر کل اعتباراتی که در کشور برای بخش بهداشت در ۳۵ هزار مرکز بهداشتی و درمانی هزینه می‌شود حدود ۵۷ همت است که کمتر از یک چهارم کل منابع و اعتبارات نظام سلامت در ایران است. این در حالی است که کل سهم سلامت از تولید ناخالص ملی یا GDP کمتر از ۳.۸ درصد یا در برخی محاسبات ۳.۵ است. در حالی که در کشورهای منطقه و اطراف خودمان کمترین میزان سهم سلامت از تولید ناخالص ملی ۶ درصد است.

رئیسی افزود: بر اساس استانداردهای نظام سلامت در دنیا باید ۷۵ درصد بار نظام سلامت بر دوش سطح یک خدمات سلامت بیفتد که شامل بخش بهداشت و پزشکی عمومی یا همان پزشک خانواده است اما در کشور ما دقیقا برعکس عمل می‌کنیم.

مرگ سالانه 20 هزار نفر در تصادفات رانندگی

وی گفت: بخش درمان در همه جای دنیا وجود دارد و هزینه بر است اما نسبت استاندارد آن ۴۰ به ۶۰ است یعنی ۴۰ درصد هزینه‌های سلامت در حوزه بهداشت و ۶۰ درصد بودجه‌های سلامت در بخش درمان و سایر حوزه‌ها هزینه می‌شود اما در کشور ما واقعا سهم بهداشت از کل اعتبارات نظام سلامت بسیار پایین است.

رئیسی گفت: اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه در کاهش بار بیماری‌ها و ارتقای سطح سلامت مردم بسیار موثر است و هزینه- فایده بالایی دارد. مثلا کاهش تصادفات رانندگی به تنهایی می‌تواند نقش بسیار بزرگی داشته باشد زیرا این حوادث سالانه حدود ۲۰ هزار کشته و چندین برابر این تعداد معلول بر جا می‌گذارد.

معاون بهداشت وزیر بهداشت افزود:‌ کاهش آلودگی‌های محیطی، هدایت مردم به سمت تغذیه سالم، کاهش سوء تغذیه در جامعه، تامین ویتامین‌ها، کنترل فشار خون، غربالگری‌های ساده سرطان، یا اقدامات کم هزینه‌ای مثل غربالگری ناشنوایی یا بیماری‌های بدو تولد، اقدامات پیشگیرانه از بیماری‌های روانی یا اعتیاد تا حد بسیار زیادی در ارتقای سطح سلامت مردم و کاهش هزینه‌های درمانی موثر است اما متاسفانه در کشور ما هنوز موضوع بهداشت و پیشگیری در اولویت نیست و عمده هزینه‌های بخش سلامت صرف درمان بیماران می‌شود.