چرا برخی افراد در طول سال حتی یک سرماخوردگی هم نمی‌گیرند، درحالی‌که دیگران دائماً درگیر بیماری هستند؟ سیستم ایمنی قوی، سبک زندگی سالم، ژنتیک و محیط زندگی از مهم‌ترین عواملی هستند که تعیین می‌کنند یک فرد چقدر در برابر بیماری‌ها مقاوم است. بعضی افراد از نظر ژنتیکی سیستم ایمنی بهتری دارند و بدن آن‌ها به‌طور طبیعی دفاع قوی‌تری در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها ایجاد می‌کند. علاوه بر آن، رژیم غذایی، خواب کافی، کاهش استرس و فعالیت بدنی می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند. در مقابل، سبک زندگی ناسالم، خواب ناکافی، استرس زیاد و رژیم غذایی نامتعادل می‌توانند باعث شوند برخی افراد بیشتر بیمار شوند. میکروبیوم روده (Gut Microbiome) نیز نقش مهمی در مقاومت بدن دارد، زیرا باکتری‌های مفید روده می‌توانند از بدن در برابر عفونت‌ها محافظت کنند. به همین دلیل، مصرف غذاهای پروبیوتیک و سالم می‌تواند ایمنی را بهبود ببخشد. قرار گرفتن در معرض بیماری‌ها در دوران کودکی و ابتلا به برخی ویروس‌ها نیز ممکن است بدن را در برابر عفونت‌های آینده مقاوم‌تر کند. در ادامه به پنج دلیل علمی و جالب می‌پردازیم که توضیح می‌دهند چرا برخی افراد کمتر بیمار می‌شوند.

۱- ژنتیک نقش کلیدی در مقاومت بدن دارد

برخی افراد به‌طور طبیعی دارای سیستم ایمنی قوی‌تری هستند، زیرا ژنتیک آن‌ها باعث می‌شود بدنشان بهتر با ویروس‌ها و باکتری‌ها مقابله کند. ژن‌های مرتبط با سیستم ایمنی در تعیین میزان مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها نقش مهمی دارند. برای مثال، برخی افراد دارای ژن HLA (Human Leukocyte Antigen) هستند که می‌تواند توانایی بدن در شناسایی و مقابله با عوامل بیماری‌زا را تقویت کند. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که ژن‌های ایمنی خاصی دارند، کمتر در معرض عفونت‌های ویروسی و باکتریایی قرار می‌گیرند. به همین دلیل، برخی افراد در برابر بیماری‌هایی مانند آنفلوآنزا، سرماخوردگی و حتی ویروس‌های خاص مقاوم‌تر هستند. علاوه بر این، سیستم ایمنی برخی افراد در اثر مواجهه مداوم با بیماری‌ها در کودکی قوی‌تر می‌شود. اگرچه ژنتیک عاملی تعیین‌کننده است، اما سبک زندگی سالم می‌تواند تأثیر آن را تقویت یا تضعیف کند. ورزش، تغذیه سالم و خواب کافی به افراد کمک می‌کنند که از مزایای ژنتیکی خود برای مقاومت در برابر بیماری‌ها بهره ببرند.

۲- میکروبیوم سالم روده، سیستم ایمنی را تقویت می‌کند

باکتری‌های مفید روده نقشی حیاتی در عملکرد ایمنی بدن دارند و می‌توانند میزان مقاومت در برابر بیماری‌ها را تعیین کنند. میکروبیوم روده (Gut Microbiome) شامل میلیاردها میکروارگانیسمی است که در دستگاه گوارش زندگی می‌کنند و به تنظیم پاسخ‌های ایمنی کمک می‌کنند. افرادی که دارای تنوع بالای میکروبی در روده هستند، کمتر دچار عفونت‌های ویروسی و باکتریایی می‌شوند. رژیم غذایی غنی از فیبر، پروبیوتیک‌ها و مواد مغذی می‌تواند میکروبیوم روده را تقویت کرده و باعث بهبود عملکرد ایمنی شود. برخی مواد غذایی مانند ماست پروبیوتیک، کیمچی، ترشی‌های طبیعی و سبزیجات فیبردار برای سلامت میکروبیوم بسیار مفید هستند. در مقابل، مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها، غذاهای فرآوری‌شده و قندهای تصفیه‌شده می‌تواند تعادل میکروبیوم را از بین ببرد و ایمنی بدن را کاهش دهد. سیستم ایمنی سالم وابسته به یک روده سالم است، زیرا بیش از ۷۰ درصد از سلول‌های ایمنی بدن در روده قرار دارند. به همین دلیل، حفظ سلامت گوارش یکی از کلیدهای کاهش میزان ابتلا به بیماری‌ها است.

۳- خواب کافی باعث افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها می‌شود

خواب نقش اساسی در تقویت سیستم ایمنی دارد و افرادی که خواب باکیفیتی دارند، کمتر بیمار می‌شوند. هنگام خواب، بدن فرصت دارد که سیستم ایمنی را بازسازی کند، سلول‌های آسیب‌دیده را ترمیم کند و آنتی‌بادی‌های جدید تولید کند. کمبود خواب می‌تواند سطح سیتوکین‌های ضدالتهابی (Cytokines) را کاهش داده و توانایی بدن را در مقابله با عفونت‌ها کم کند. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند، ۴ برابر بیشتر در معرض سرماخوردگی قرار دارند. علاوه بر این، خواب ناکافی سطح کورتیزول (Cortisol) را افزایش می‌دهد که می‌تواند پاسخ ایمنی را سرکوب کند. تنظیم یک برنامه خواب منظم، دوری از نور آبی قبل از خواب و داشتن محیطی آرام برای استراحت از بهترین راه‌ها برای تقویت سیستم ایمنی است. برای داشتن ایمنی قوی، ۷ تا ۹ ساعت خواب شبانه توصیه می‌شود. خواب کافی نه‌تنها ایمنی بدن را تقویت می‌کند، بلکه بهبود حافظه، کاهش استرس و افزایش انرژی روزانه را نیز به همراه دارد.

۴- سطح استرس پایین، خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش می‌دهد

استرس مزمن یکی از بزرگ‌ترین عوامل تضعیف‌کننده سیستم ایمنی است و می‌تواند مقاومت بدن را در برابر بیماری‌ها کاهش دهد. هنگامی که فرد دچار استرس شدید می‌شود، سطح هورمون کورتیزول (Cortisol) در بدن افزایش پیدا می‌کند. این هورمون در کوتاه‌مدت می‌تواند بدن را برای مقابله با تهدیدات آماده کند، اما در بلندمدت باعث سرکوب عملکرد ایمنی و افزایش التهاب می‌شود. افرادی که استرس کمتری دارند، سیستم ایمنی قوی‌تری دارند و بدن آن‌ها بهتر می‌تواند با ویروس‌ها و باکتری‌ها مقابله کند. تمرین‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفسی و ورزش منظم می‌توانند به کاهش سطح استرس و تقویت ایمنی کمک کنند. همچنین، داشتن حمایت اجتماعی و تعامل با دوستان و خانواده می‌تواند سطح استرس را کاهش داده و عملکرد سیستم ایمنی را بهبود بخشد. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که سبک زندگی آرام‌تری دارند، کمتر دچار بیماری‌های ویروسی و التهابی می‌شوند. کنترل استرس یکی از کلیدهای طلایی برای سالم ماندن و کاهش ابتلا به بیماری‌ها است.

۵- ورزش منظم ایمنی بدن را تقویت می‌کند

فعالیت بدنی متعادل و منظم می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کند و خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش دهد. ورزش باعث می‌شود که گردش خون بهبود پیدا کند و گلبول‌های سفید (White Blood Cells) سریع‌تر در بدن حرکت کنند و عفونت‌ها را شناسایی و از بین ببرند. همچنین، ورزش می‌تواند سطح هورمون‌های استرس را کاهش داده و پاسخ‌های ایمنی را تقویت کند. افرادی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، کمتر دچار سرماخوردگی و آنفلوآنزا می‌شوند. بااین‌حال، تمرینات بسیار شدید و بدون استراحت کافی می‌توانند تأثیر معکوس داشته باشند و سیستم ایمنی را تضعیف کنند. ورزش‌های متوسط مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، شنا و یوگا برای تقویت سیستم ایمنی ایده‌آل هستند. همچنین، ورزش باعث افزایش سطح اندورفین (Endorphins) شده که می‌تواند استرس را کاهش داده و احساس شادی و انرژی را افزایش دهد. یک برنامه تمرینی متعادل، همراه با استراحت کافی می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها کمک کند. داشتن ۳۰ تا ۴۵ دقیقه فعالیت بدنی در روز یکی از بهترین راه‌های حفظ سلامت عمومی و ایمنی بدن است.

۶- برخی افراد به دلیل تماس مداوم با میکروب‌ها، ایمنی قوی‌تری دارند

قرار گرفتن در معرض میکروب‌ها و ویروس‌های مختلف در طول زندگی می‌تواند سیستم ایمنی را قوی‌تر کند. کودکانی که در محیط‌های بهداشتی بیش‌ازحد تمیز رشد می‌کنند، ممکن است در آینده ایمنی ضعیف‌تری نسبت به میکروب‌های رایج داشته باشند. برعکس، افرادی که از کودکی با عوامل بیماری‌زا تماس بیشتری داشته‌اند، معمولاً دارای سیستم ایمنی قوی‌تری هستند. تئوری بهداشت (Hygiene Hypothesis) توضیح می‌دهد که زندگی در محیط‌هایی که میکروب‌های طبیعی وجود دارند، می‌تواند به آموزش بهتر سیستم ایمنی کمک کند. این موضوع در مورد افرادی که در مناطق روستایی زندگی کرده‌اند یا بیشتر در طبیعت حضور داشته‌اند، بیشتر مشاهده می‌شود. تماس مکرر با باکتری‌های طبیعی، خاک، حیوانات و محیط‌های باز می‌تواند توانایی بدن را برای مبارزه با بیماری‌ها تقویت کند. البته این به معنی بی‌توجهی به بهداشت نیست، بلکه تعادلی میان تماس با میکروب‌های طبیعی و رعایت اصول بهداشتی ضروری است. استفاده بی‌رویه از مواد ضدعفونی‌کننده و آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است میکروب‌های مفید را از بین ببرد و ایمنی را کاهش دهد. این مسئله نشان می‌دهد که در برخی موارد، تماس با میکروب‌های طبیعی، بدن را مقاوم‌تر می‌کند.

۷- رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند از بدن در برابر بیماری‌ها محافظت کند

آنتی‌اکسیدان‌ها (Antioxidants) ترکیباتی هستند که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. این مولکول‌های مضر می‌توانند باعث التهاب و تضعیف سیستم ایمنی شوند و احتمال ابتلا به بیماری‌ها را افزایش دهند. افرادی که رژیم غذایی آن‌ها غنی از میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و چای سبز است، معمولاً دارای سیستم ایمنی قوی‌تری هستند. موادی مانند ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن و پلی‌فنول‌ها می‌توانند به بهبود عملکرد دفاعی بدن کمک کنند. برخی از بهترین منابع آنتی‌اکسیدانی شامل توت‌ها، مرکبات، اسفناج، گردو، بادام و زردچوبه هستند. مصرف این مواد غذایی باعث کاهش التهاب مزمن می‌شود که می‌تواند یکی از دلایل ضعف ایمنی باشد. علاوه بر این، آنتی‌اکسیدان‌ها به بهبود سلامت روده و افزایش تولید سلول‌های ایمنی کمک می‌کنند. افرادی که به طور مداوم از این مواد در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند، کمتر دچار عفونت‌ها و بیماری‌های التهابی می‌شوند. این موضوع نشان می‌دهد که تغذیه مناسب می‌تواند به‌طور مستقیم بر عملکرد سیستم ایمنی تأثیر بگذارد.

۸- برخی افراد به‌طور طبیعی سطح بالاتری از ویتامین D دارند

ویتامین D یکی از مهم‌ترین مواد مغذی برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی است. این ویتامین به تولید سلول‌های ایمنی و کاهش التهاب‌های مزمن کمک می‌کند. افرادی که به طور مداوم در معرض نور خورشید قرار دارند، معمولاً سطح بالاتری از ویتامین D دارند و کمتر دچار بیماری‌های عفونی می‌شوند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که افراد با سطح ویتامین D کافی، کمتر دچار سرماخوردگی و آنفلوآنزا می‌شوند. علاوه بر نور خورشید، منابعی مانند ماهی‌های چرب (سالمون، تن)، زرده تخم‌مرغ و لبنیات غنی‌شده می‌توانند به تأمین این ویتامین کمک کنند. افرادی که سطح ویتامین D پایینی دارند، ممکن است سیستم ایمنی ضعیف‌تری داشته باشند و بیشتر مستعد عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی باشند. علاوه بر این، ویتامین D نقش مهمی در کاهش التهاب‌های ریوی دارد و می‌تواند به بدن در مقابله با عفونت‌های تنفسی کمک کند. تست سطح ویتامین D و مصرف مکمل‌های مناسب، در صورت نیاز، می‌تواند به تقویت ایمنی بدن کمک کند. برخی افراد به‌طور طبیعی سطح بالاتری از این ویتامین را دارند و در نتیجه، بیشتر در برابر بیماری‌ها مقاوم هستند.

۹- هوای تازه و حضور در طبیعت، ایمنی بدن را تقویت می‌کند

قرار گرفتن در طبیعت و تنفس هوای تازه یکی از عواملی است که می‌تواند مقاومت بدن را در برابر بیماری‌ها افزایش دهد. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که بیشتر در فضاهای سبز و محیط‌های طبیعی وقت می‌گذرانند، دارای سطح ایمنی بالاتری هستند. تماس با نور خورشید، گیاهان، خاک و هوای پاک می‌تواند به تنظیم عملکرد سیستم ایمنی کمک کند. درختان و گیاهان ترکیباتی به نام فیتونسایدها (Phytoncides) آزاد می‌کنند که می‌توانند فعالیت سلول‌های ایمنی را تقویت کنند. علاوه بر این، هوای تازه و طبیعت می‌توانند سطح استرس را کاهش داده و کیفیت خواب را بهبود بخشند که هر دو عامل نقش مهمی در سلامت ایمنی دارند. افرادی که به‌طور منظم در محیط‌های آلوده و سربسته زندگی می‌کنند، ممکن است بیشتر در معرض بیماری‌ها باشند. پیاده‌روی در جنگل‌ها، کوه‌ها و پارک‌ها می‌تواند به بهبود عملکرد دفاعی بدن کمک کند. ژاپنی‌ها مفهومی به نام “حمام جنگل” (Shinrin-Yoku) دارند که نشان می‌دهد حضور در طبیعت می‌تواند سلامت عمومی و ایمنی را افزایش دهد. کسانی که ارتباط بیشتری با طبیعت دارند، معمولاً کمتر بیمار می‌شوند و بدن آن‌ها در برابر عوامل بیماری‌زا مقاوم‌تر است.

۱۰- برخی افراد دارای میتوکندری‌های قوی‌تری هستند که انرژی بیشتری برای سیستم ایمنی تولید می‌کنند

میتوکندری‌ها (Mitochondria) کارخانه‌های انرژی سلول هستند و نقش مهمی در تأمین انرژی موردنیاز سیستم ایمنی دارند. برخی افراد به‌طور طبیعی دارای عملکرد میتوکندریایی قوی‌تری هستند که به سلول‌های ایمنی انرژی بیشتری می‌دهد. گلبول‌های سفید و سایر سلول‌های ایمنی برای عملکرد مطلوب خود نیاز به انرژی زیادی دارند. افرادی که دارای میتوکندری‌های کارآمدتری هستند، سیستم ایمنی آن‌ها در مبارزه با ویروس‌ها و باکتری‌ها قوی‌تر عمل می‌کند. رژیم غذایی غنی از چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، مغزها و ماهی‌های چرب می‌تواند به تقویت میتوکندری‌ها کمک کند. علاوه بر این، ورزش منظم، روزه متناوب و قرار گرفتن در معرض هوای سرد می‌توانند تعداد و عملکرد میتوکندری‌ها را افزایش دهند. تحقیقات نشان داده است که افرادی که سطح استرس اکسیداتیو پایین‌تری دارند، معمولاً از میتوکندری‌های سالم‌تری برخوردار هستند. کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده و قندهای تصفیه‌شده نیز می‌تواند تأثیر مثبتی بر عملکرد میتوکندری‌ها و سیستم ایمنی داشته باشد. به همین دلیل، برخی افراد که از نظر ژنتیکی یا سبک زندگی، میتوکندری‌های قوی‌تری دارند، کمتر بیمار می‌شوند.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​