اخترشناسان به‌تازگی تصویری شگفت‌انگیز از یک «حلقه‌ی اینشتین» را منتشر کرده‌اند. این تصویر توسط تلسکوپ فضایی یوکلید (Euclid) گرفته شده و یکی از بهترین نمونه‌های این پدیده‌ی نادر است. حلقه‌ی اینشتین زمانی شکل می‌گیرد که یک کهکشان عظیم در پیش‌زمینه، نور یک کهکشان دورتر را خم کند و آن را به‌شکل یک حلقه‌ی کامل در اطراف خود نمایان سازد.

حلقه‌ی اینشتین چیست؟

حلقه‌ی اینشتین یک اثر نوری شگفت‌انگیز است که بر اساس نظریه‌ی نسبیت عام اینشتین رخ می‌دهد. در این پدیده، گرانش شدید یک جسم بزرگ (مانند یک کهکشان یا خوشه‌ی کهکشانی) فضا-زمان را خم می‌کند و مسیر نور را تغییر می‌دهد. اگر یک کهکشان در پس‌زمینه دقیقاً پشت کهکشان سنگین‌تر در پیش‌زمینه قرار بگیرد، نور آن خم شده و به‌شکل یک حلقه‌ی کامل اطراف جسم پیش‌زمینه ظاهر می‌شود.

این پدیده را می‌توان مانند یک عدسی تصور کرد. وقتی نور از یک کهکشان دور به سمت ما حرکت می‌کند، کهکشان سنگین‌تر بین راه مانند یک عدسی شفاف عمل می‌کند و نور را خم می‌کند. به همین دلیل، ما کهکشان پس‌زمینه را به‌جای یک نقطه‌ی عادی، به‌شکل یک حلقه‌ی درخشان می‌بینیم.

کشف جدید یوکلید

این حلقه‌ی اینشتین در اطراف کهکشانی به نام NGC 6505 دیده شده است که ۵۹۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد. نور کهکشان پس‌زمینه، که ۴.۴۲ میلیارد سال نوری دورتر است، توسط گرانش NGC 6505 خم شده و این حلقه‌ی زیبا را ایجاد کرده است.

این کشف به‌طور تصادفی در سپتامبر ۲۰۲۳، تنها چند هفته پس از پرتاب تلسکوپ یوکلید، انجام شد. دانشمندان ابتدا متوجه آن نشدند، اما وقتی داده‌های بیشتری از همان ناحیه دریافت کردند، حلقه‌ی کامل مشخص شد.

چرا این کشف مهم است؟

حلقه‌های اینشتین نه‌تنها زیبایی خاصی دارند، بلکه ابزارهای علمی ارزشمندی برای بررسی رازهای کیهان هستند. این پدیده‌ها به اخترشناسان کمک می‌کنند تا ماده‌ی تاریک (Dark Matter) را بهتر بشناسند، زیرا شکل و شدت این حلقه‌ها به مقدار ماده‌ی نامرئی اطراف کهکشان پیش‌زمینه بستگی دارد. همچنین، این حلقه‌ها به ما اجازه می‌دهند تا کهکشان‌های بسیار دور را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم، چون عدسی گرانشی مانند یک تلسکوپ طبیعی عمل کرده و آن‌ها را بزرگ‌تر و روشن‌تر نشان می‌دهد.

این کشف نشان داد که حتی در کهکشان‌هایی که بیش از ۱۴۰ سال است آن‌ها را می‌شناسیم، هنوز چیزهای جدیدی برای کشف وجود دارد. یوکلید نشان داده که ابزار قدرتمندی برای بررسی اسرار کیهان است و این تازه آغاز راه است.

منبع

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​