فیلم‌هایی که در ابتدا در گیشه یا در نزد منتقدان شکست خورده تصور شدند اما بعدها شاهکار تلقی شدند، نمونه‌هایی هستند که نشان می‌دهند موفقیت یک فیلم همیشه در گیشه تعیین نمی‌شود. بسیاری از آثار سینمایی، به دلایل مختلفی مانند بازاریابی ضعیف، عدم پذیرش از سوی منتقدان، جلوتر بودن از زمان خود یا انتظارات نادرست مخاطبان، در زمان اکران با شکست روبه‌رو شدند. اما گذر زمان، درک و ارزش این فیلم‌ها را تغییر داد و آن‌ها را به آثار کالت (Cult) یا کلاسیک‌های جاودانه تبدیل کرد. برخی از این فیلم‌ها پس از اکران مجدد، انتشار نسخه‌های خانگی یا کشف توسط نسل‌های جدید، به موفقیت رسیدند. در این نوشته ، 20 فیلمی که در ابتدا شکست خوردند اما بعدها به شاهکارهایی بی‌بدیل در دنیای سینما تبدیل شدند را بررسی می‌کنیم.

۱- Blade Runner (1982)

کارگردان: ریدلی اسکات
بازیگران: هریسون فورد، راتگر هاور، شان یانگ

این فیلم علمی-تخیلی در زمان اکران، مورد استقبال قرار نگرفت و حتی در گیشه شکست خورد. دلیل این شکست داستان پیچیده، ریتم آرام و فضای تاریک و سنگین فیلم بود که بسیاری از مخاطبان و منتقدان آن زمان را گیج کرد. همچنین، هم‌زمانی اکران آن با فیلم‌هایی مانند E.T.، که فضایی روشن‌تر و خانوادگی داشت، باعث شد که Blade Runner در گیشه کم‌رنگ شود. با این حال، طراحی بصری خیره‌کننده، فضای نوآر آینده‌گرایانه و مضامین عمیق فلسفی فیلم، در طول دهه‌های بعد، طرفداران زیادی پیدا کرد. امروزه، این فیلم یکی از مهم‌ترین آثار علمی-تخیلی تاریخ سینما محسوب می‌شود و تأثیر عمیقی بر ژانر سایبرپانک (Cyberpunk) گذاشته است.

۲- The Shining (1980)

کارگردان: استنلی کوبریک
بازیگران: جک نیکلسون، شلی دووال، دنی لوید

این فیلم، که بر اساس رمان استیون کینگ ساخته شده است، در زمان اکران با نقدهای منفی بسیاری مواجه شد. منتقدان ریتم کند، فضای سنگین و تغییرات فیلمنامه نسبت به کتاب اصلی را دلیل ضعف فیلم می‌دانستند. حتی استیون کینگ، نویسنده کتاب، فیلم را اقتباسی ناموفق دانست. اما با گذر زمان، تحلیل‌های عمیق‌تر، عملکرد درخشان جک نیکلسون و سبک بصری منحصربه‌فرد فیلم، باعث شدند که The Shining به یکی از برترین فیلم‌های ترسناک تاریخ تبدیل شود. امروزه، این فیلم در فهرست بهترین آثار سینمایی قرار دارد و همچنان الهام‌بخش فیلمسازان و تحلیل‌گران سینما است.

۳- Fight Club (1999)

کارگردان: دیوید فینچر
بازیگران: برد پیت، ادوارد نورتون، هلنا بونهام کارتر

این فیلم در زمان اکران، نه‌تنها در گیشه شکست خورد، بلکه با واکنش‌های منفی بسیاری از منتقدان مواجه شد. داستان خشن، مضامین انقلابی و انتقاد از فرهنگ مصرف‌گرایی، باعث شدند که Fight Club برای بسیاری از تماشاگران نامفهوم و حتی نگران‌کننده به نظر برسد. علاوه بر این، استودیوهای هالیوودی در تبلیغات فیلم، تمرکز درستی روی مفهوم آن نداشتند و باعث سردرگمی مخاطبان شدند. اما پس از انتشار نسخه‌های DVD و نمایش تلویزیونی، این فیلم به‌شدت محبوب شد و به اثری کالت تبدیل گردید. امروزه، Fight Club یکی از تأثیرگذارترین فیلم‌های دهه ۹۰ میلادی محسوب می‌شود و طرفداران زیادی در سراسر جهان دارد.

۴- Donnie Darko (2001)

کارگردان: ریچارد کلی
بازیگران: جیک جیلنهال، جنا مالون، درو بریمور

این فیلم در زمان اکران در گیشه شکست سنگینی را تجربه کرد و بسیاری از مخاطبان آن را درک نکردند. داستان عجیب و پیچیده، فضای رازآلود و مفاهیم فلسفی فیلم باعث شد که در ابتدا مورد توجه قرار نگیرد. اما با گذر زمان، نسخه‌های خانگی و بازخوردهای مثبت مخاطبان، باعث شدند که این فیلم به یکی از آثار کالت مهم سینما تبدیل شود. بسیاری از بینندگان پس از چند بار تماشای فیلم، پیچیدگی‌های داستان و لایه‌های فلسفی آن را بهتر درک کردند. امروزه، Donnie Darko یکی از تحسین‌شده‌ترین فیلم‌های علمی-تخیلی و روان‌شناختی محسوب می‌شود.

۵- The Thing (1982)

کارگردان: جان کارپنتر
بازیگران: کرت راسل، ویل فورد بریملی، کیت دیوید

در زمان اکران، این فیلم نه‌تنها در گیشه شکست خورد، بلکه با نقدهای بسیار تند منتقدان روبه‌رو شد. دلیل اصلی این شکست، اکران هم‌زمان آن با فیلم E.T. بود، که تصویری گرم و دوستانه از موجودات فضایی ارائه می‌داد، در حالی که The Thing یک فیلم ترسناک و تاریک بود. همچنین، منتقدان جلوه‌های ویژه فیلم را بیش‌ازحد خشن و منزجرکننده توصیف کردند. اما با گذشت سال‌ها، ارزش واقعی این فیلم مشخص شد و بسیاری از منتقدان نظر خود را تغییر دادند. امروزه، The Thing به‌عنوان یکی از برترین فیلم‌های علمی-تخیلی و ترسناک در تاریخ سینما شناخته می‌شود و تأثیر زیادی بر فیلم‌های این ژانر داشته است.

۶- It’s a Wonderful Life (1946)

کارگردان: فرانک کاپرا
بازیگران: جیمز استوارت، دانا رید، لیونل باریمور

این فیلم، که امروزه یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های کریسمس تاریخ سینما محسوب می‌شود، در زمان اکران با استقبال بسیار ضعیفی مواجه شد. دلیل اصلی شکست آن، هم‌زمانی اکران با فیلم‌های دیگر و همچنین فضای افسرده پس از جنگ جهانی دوم بود که باعث شد مخاطبان به داستان احساسی فیلم واکنش سردی نشان دهند. علاوه بر این، فیلم در گیشه نتوانست حتی هزینه تولید خود را جبران کند. اما در دهه‌های بعد، با پخش مکرر از تلویزیون در ایام کریسمس، محبوبیت آن افزایش یافت. مردم با داستان تأثیرگذار فیلم ارتباط برقرار کردند و به یکی از فیلم‌های کلاسیک جاودانه تبدیل شد.

۷- The Shawshank Redemption (1994)

کارگردان: فرانک دارابونت
بازیگران: تیم رابینز، مورگان فریمن، باب گانتون

این فیلم در زمان اکران با شکست در گیشه مواجه شد و فروش بسیار پایینی داشت. دلیل این شکست، رقابت با فیلم‌های بزرگی مانند Pulp Fiction و Forrest Gump و همچنین تبلیغات ضعیف بود. بسیاری از مخاطبان در زمان اکران از وجود چنین فیلمی آگاه نشدند و فروش آن در سینماها پایین ماند. اما با گذر زمان، پس از انتشار نسخه‌های خانگی و پخش تلویزیونی، این فیلم به یکی از محبوب‌ترین آثار سینمایی جهان تبدیل شد. امروزه، در لیست بهترین فیلم‌های IMDb در رتبه اول قرار دارد و میلیون‌ها نفر آن را یکی از تأثیرگذارترین فیلم‌های تاریخ می‌دانند.

۸- The Big Lebowski (1998)

کارگردان: جوئل کوئن
بازیگران: جف بریجز، جان گودمن، جولیان مور

این فیلم در زمان اکران، هم در گیشه و هم نزد منتقدان شکست خورد. بسیاری از منتقدان آن زمان فیلم را بی‌هدف و پر از شوخی‌های عجیب و غریب دانستند و نتوانستند با فضای خاص آن ارتباط برقرار کنند. اما با گذر زمان، The Big Lebowski به یک فیلم کالت تبدیل شد و طرفداران زیادی پیدا کرد. شوخی‌های خاص، شخصیت‌های جذاب و دیالوگ‌های فراموش‌نشدنی باعث شدند که این فیلم جایگاه ویژه‌ای در میان مخاطبان پیدا کند. امروزه، این فیلم به‌عنوان یکی از بهترین کمدی‌های سینما شناخته می‌شود و طرفداران دوآتشه‌ای در سراسر جهان دارد.

۹- Scott Pilgrim vs. The World (2010)

کارگردان: ادگار رایت
بازیگران: مایکل سرا، مری الیزابت وینستد، کریس ایوانز

این فیلم با ترکیب سبک کمیک‌بوک، اکشن و کمدی، ایده‌ای نوآورانه ارائه داد، اما در گیشه با شکست بزرگی مواجه شد. دلیل اصلی شکست آن این بود که سبک فیلم بسیار خاص بود و مخاطبان عام نتوانستند به‌خوبی با آن ارتباط برقرار کنند. اما پس از انتشار نسخه‌های دیجیتالی و شبکه‌های اجتماعی، نسل جوان به‌شدت از آن استقبال کرد. طراحی بصری منحصربه‌فرد، موسیقی متن فوق‌العاده و طنز خاص فیلم، باعث شدند که در طول سال‌ها محبوبیت آن افزایش یابد. امروزه، Scott Pilgrim vs. The World یکی از بهترین فیلم‌های کالت قرن ۲۱ محسوب می‌شود.

۱۰- Children of Men (2006)

کارگردان: آلفونسو کوارون
بازیگران: کلایو اوون، جولیان مور، مایکل کین

این فیلم علمی-تخیلی در زمان اکران با شکست تجاری مواجه شد، اما بعداً به یکی از شاهکارهای سینما تبدیل شد. دلیل این شکست، فضای سنگین و تاریک داستان و تبلیغات ضعیف بود که باعث شد مخاطبان گسترده‌ای جذب فیلم نشوند. اما با تحلیل‌های منتقدان و کشف دوباره فیلم توسط نسل‌های بعدی، ارزش آن بیشتر شناخته شد. این فیلم نه‌تنها از نظر داستانی، بلکه از نظر فیلم‌برداری و کارگردانی، یکی از آثار تحسین‌شده سینما است. امروزه، Children of Men به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین فیلم‌های علمی-تخیلی مدرن شناخته می‌شود.

۱۱- Mulholland Drive (2001)

کارگردان: دیوید لینچ
بازیگران: نائومی واتس، لورا هرینگ، جاستین ثرو

این فیلم در زمان اکران به دلیل ساختار غیرخطی و روایت پیچیده، منتقدان و تماشاگران را دچار سردرگمی کرد. بسیاری از بینندگان نتوانستند داستان رازآلود و سوررئال فیلم را درک کنند و همین موضوع باعث شد که در گیشه عملکرد ضعیفی داشته باشد. اما با گذشت زمان، منتقدان و مخاطبان به تحلیل‌های عمیق‌تری درباره مفاهیم فیلم پرداختند و ارزش سینمایی آن را کشف کردند. موسیقی تأثیرگذار، کارگردانی منحصر‌به‌فرد و نمادگرایی فیلم، آن را به یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال ماندگارترین آثار سینمای مدرن تبدیل کرد. امروزه، این فیلم یکی از تحسین‌شده‌ترین آثار دیوید لینچ محسوب می‌شود و در لیست بهترین فیلم‌های قرن ۲۱ قرار دارد.

۱۲- The Prestige (2006)

کارگردان: کریستوفر نولان
بازیگران: کریستین بیل، هیو جکمن، اسکارلت جوهانسون

در زمان اکران، این فیلم در میان دیگر آثار کریستوفر نولان مانند The Dark Knight کم‌تر دیده شد و فروش قابل‌توجهی نداشت. منتقدان در ابتدا ساختار پیچیده و فلاش‌بک‌های متعدد را یکی از نقاط ضعف فیلم دانستند. اما با گذر زمان، بینندگان بیشتری جذب داستان مرموز و رقابت شدید بین دو شعبده‌باز شدند. فیلم با فیلمنامه‌ای حساب‌شده و اجراهای درخشان بازیگران، به یکی از محبوب‌ترین آثار نولان تبدیل شد. امروزه، The Prestige نه‌تنها در میان طرفداران سینما جایگاه ویژه‌ای دارد، بلکه یکی از بهترین فیلم‌های معمایی تاریخ محسوب می‌شود.

13- The Iron Giant (1999)

کارگردان: برد برد
صداپیشه‌ها: وین دیزل، الی مارینتال، جنیفر آنیستون

این انیمیشن در زمان اکران با استقبال سردی مواجه شد و در گیشه شکست خورد، با وجود اینکه نقدهای بسیار مثبتی دریافت کرده بود. یکی از دلایل این شکست، بازاریابی ضعیف و کمبود تبلیغات مناسب از سوی استودیو بود. همچنین، زمان اکران آن با فیلم‌های پرطرفدار دیگری هم‌زمان شد که توجه مخاطبان را به خود جلب کردند. اما پس از انتشار نسخه‌های خانگی، The Iron Giant محبوبیت زیادی پیدا کرد و به یکی از آثار کالت در ژانر انیمیشن تبدیل شد. داستان احساسی و پیام‌های عمیق فیلم درباره دوستی، فداکاری و جنگ، آن را به یکی از تحسین‌شده‌ترین انیمیشن‌های تاریخ تبدیل کرد. امروزه، این فیلم به‌عنوان یکی از بهترین آثار انیمیشن قرن ۲۰ شناخته می‌شود و همچنان طرفداران زیادی دارد.

۱۴- Cloud Atlas (2012)

کارگردان: واچوفسکی‌ها و تام تیکور
بازیگران: تام هنکس، هالی بری، جیم برودبنت

این فیلم به دلیل داستان پیچیده و روایت چندزمانی، در زمان اکران با استقبال سردی مواجه شد. بسیاری از بینندگان نتوانستند ارتباط بین خطوط داستانی مختلف را درک کنند و همین موضوع باعث شد که فیلم در گیشه شکست بخورد. اما پس از گذر زمان، با تحلیل‌های عمیق‌تر و کشف ارتباطات میان داستان‌ها، Cloud Atlas به یک فیلم کالت تبدیل شد. بسیاری از منتقدان بعدها این فیلم را به‌عنوان اثری پیشرو در روایت‌های غیرخطی ستودند. امروزه، Cloud Atlas یکی از فیلم‌های منحصربه‌فرد در سینمای علمی-تخیلی و فلسفی محسوب می‌شود.

۱۵- Brazil (1985)

کارگردان: تری گیلیام
بازیگران: جاناتان پرایس، رابرت دنیرو، کیم گریست

این فیلم در زمان اکران با مشکلات زیادی از جمله سانسورهای متعدد و تغییرات اجباری در نسخه نهایی روبه‌رو شد. استودیوهای هالیوود از فضای تاریک و پیام‌های ضدسیستم فیلم راضی نبودند و همین باعث شد که فیلم با تبلیغات نامناسب و محدود اکران شود. اما پس از مدتی، منتقدان و سینمادوستان ارزش سینمایی این فیلم را کشف کردند و آن را یکی از بهترین آثار پادآرمان‌شهری دانستند. فیلم به دلیل طراحی بصری نوآورانه و نقدهای اجتماعی قدرتمند، در میان طرفداران سینما به یک شاهکار تبدیل شد. امروزه، Brazil یکی از مهم‌ترین آثار علمی-تخیلی دهه ۸۰ محسوب می‌شود و تأثیر زیادی بر فیلم‌های این ژانر گذاشته است.

۱۶- A Clockwork Orange (1971)

کارگردان: استنلی کوبریک
بازیگران: مالکوم مک‌داول، پاتریک مگی، آدریان کورری

این فیلم در زمان اکران به دلیل محتوای خشن و بحث‌برانگیز خود با واکنش‌های شدید مواجه شد. بسیاری از کشورها آن را به دلیل صحنه‌های خشونت‌آمیز و مضامین نگران‌کننده ممنوع کردند. منتقدان و مخاطبان، داستان تاریک فیلم را بیش از حد شوکه‌کننده دانستند و باعث شد که بسیاری از سالن‌های سینما نمایش آن را متوقف کنند. اما در دهه‌های بعد، تحلیل‌های عمیق‌تری درباره پیام‌های فلسفی و انتقادی فیلم ارائه شد. بسیاری از منتقدان فیلم را یک اثر هنری جسورانه دانستند که سیستم‌های اجتماعی و کنترل روان‌شناختی را به چالش می‌کشد. امروزه، A Clockwork Orange یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما محسوب می‌شود و در بسیاری از فهرست‌های بهترین فیلم‌های قرن قرار دارد.

۱۷- The Rocky Horror Picture Show (1975)

کارگردان: جیم شارمن
بازیگران: تیم کری، سوزان ساراندون، بری بوستویک

در زمان اکران، این فیلم موزیکال عجیب‌وغریب نه‌تنها در گیشه شکست خورد، بلکه با نقدهای منفی بسیاری روبه‌رو شد. فضای خاص، اجراهای اغراق‌شده و داستان نامتعارف باعث شدند که مخاطبان عام نتوانند با فیلم ارتباط برقرار کنند. اما پس از مدتی، این فیلم به یکی از بزرگ‌ترین آثار کالت در تاریخ سینما تبدیل شد. طرفداران فیلم شروع به برگزاری نمایش‌های نیمه‌شب کردند و با لباس‌های خاص و اجرای زنده دیالوگ‌ها، آن را به یک تجربه سینمایی منحصر‌به‌فرد تبدیل کردند. این نمایش‌ها باعث شدند که فیلم از یک شکست گیشه‌ای به یک پدیده فرهنگی جهانی تبدیل شود. امروزه، The Rocky Horror Picture Show یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های کالت تمام دوران است.

۱۸- The Man Who Fell to Earth (1976)

کارگردان: نیکلاس روگ
بازیگران: دیوید بویی، ریپ تورن، کندیس برگن

این فیلم در زمان اکران به دلیل داستان غیرمتعارف و فضای عجیب خود، توجه چندانی جلب نکرد و در گیشه شکست خورد. بسیاری از منتقدان و مخاطبان، روایت غیرخطی و پیچیدگی داستان را مانعی برای درک آن دانستند. بازی دیوید بویی در نقش اصلی مورد توجه قرار گرفت، اما فیلم همچنان نتوانست موفقیت مالی به‌دست آورد. با گذشت زمان، منتقدان به بازنگری فیلم پرداختند و آن را یکی از آثار برجسته در ژانر علمی‌تخیلی تجربی دانستند. فیلم به دلیل فضای خاص، نمادگرایی عمیق و نقد اجتماعی بر رسانه‌ها و سرمایه‌داری، طرفداران زیادی پیدا کرد. امروزه، این فیلم در فهرست آثار علمی‌تخیلی برجسته قرار دارد و یکی از مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌های دیوید بویی محسوب می‌شود.

۱۹- Hugo (2011)

کارگردان: مارتین اسکورسیزی
بازیگران: آسا باترفیلد، کلویی گریس مورتز، بن کینگزلی

با وجود اینکه Hugo توسط مارتین اسکورسیزی ساخته شد و نقدهای مثبتی دریافت کرد، اما در گیشه شکست خورد. داستان این فیلم که درباره تاریخ سینما و جرج ملی‌یس، یکی از اولین فیلمسازان تاریخ، بود، برای بسیاری از مخاطبان عام جذابیت نداشت. همچنین، بازاریابی ضعیف و عدم تطابق فیلم با سبک‌های رایج گیشه، باعث شد که بسیاری از سینماروها از آن چشم‌پوشی کنند. اما در سال‌های بعد، ارزش سینمایی و هنری آن بیشتر مورد توجه قرار گرفت. بسیاری از منتقدان آن را یکی از بهترین فیلم‌های اسکورسیزی دانستند که عشق او به تاریخ سینما را به تصویر می‌کشد. امروزه، Hugo یکی از آثار مهم سینمای مدرن محسوب می‌شود و در بین طرفداران سینما جایگاه ویژه‌ای دارد.

۲۰- Speed Racer (2008)

کارگردان: واچوفسکی‌ها
بازیگران: امیل هرش، کریستینا ریچی، جان گودمن

این فیلم با سبک بصری منحصر‌به‌فرد و جلوه‌های ویژه پرزرق‌وبرق خود، در زمان اکران موفقیتی در گیشه نداشت. مخاطبان عام نتوانستند با رنگ‌های اشباع‌شده و سبک کمیک‌بوکی فیلم ارتباط برقرار کنند. همچنین، منتقدان آن را یک اثر کودکانه و شلوغ دانستند که نمی‌تواند بزرگسالان را جذب کند. اما با گذشت زمان، تحلیل‌های عمیق‌تری روی سبک هنری و روایت خاص فیلم انجام شد و بسیاری آن را یک شاهکار بصری دانستند. فیلم به دلیل سبک منحصر‌به‌فرد خود، طرفداران خاصی در میان دوست‌داران سینمای تجربی پیدا کرد. امروزه، Speed Racer به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های اقتباسی از انیمه‌ها و مانگاها شناخته می‌شود و طرفداران بسیاری دارد.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​