پیام‌های رمزی در روزنامه‌ها یکی از قدیمی‌ترین و هوشمندانه‌ترین روش‌های جاسوسی در طول تاریخ بوده‌اند. در دوران جنگ‌های جهانی، جنگ سرد و حتی در قرن ۲۱، جاسوسان اطلاعات مهم را از طریق تبلیغات معمولی، پیام‌های شخصی و حتی معماهای چاپ‌شده در صفحات روزنامه‌ها منتقل می‌کردند. این روش به آن‌ها اجازه می‌داد تا بدون جلب توجه، اطلاعات را به همکاران خود منتقل کنند و عملیات‌های سری را هماهنگ سازند. رمزگذاری پیام‌ها در روزنامه‌ها چنان پیچیده بود که بسیاری از این پیام‌ها سال‌ها بعد رمزگشایی شدند یا همچنان بدون پاسخ باقی مانده‌اند. در این مقاله، ۵ فکت جالب درباره جاسوسانی که از این روش استفاده کردند، بررسی می‌کنیم.

۱- استفاده از بخش پیام‌های شخصی برای ارسال اطلاعات سری

یکی از رایج‌ترین روش‌های جاسوسان استفاده از بخش پیام‌های شخصی در روزنامه‌ها بود، جایی که افراد می‌توانستند پیام‌های کوتاهی برای یکدیگر ارسال کنند. در نگاه اول، این پیام‌ها مانند یادداشت‌های عادی به نظر می‌رسیدند، اما در حقیقت حامل اطلاعات محرمانه بودند. در جنگ جهانی دوم، جاسوسان بریتانیایی و آلمانی از این روش برای ارتباط مخفیانه با نیروهای خود در کشورهای اشغالی استفاده می‌کردند. برخی از این پیام‌ها از جملاتی مانند «رزهای قرمز امسال زود شکوفه دادند» یا «سگ کوچک ما دیروز گم شد» استفاده می‌کردند، اما برای مخاطبان خاص، این جملات دستوراتی مهم را منتقل می‌کردند.

۲- استفاده از رمزهای عددی و حروفی در تبلیغات تجاری

بعضی از جاسوسان اطلاعات حساس را در قالب تبلیغات معمولی در روزنامه‌ها منتشر می‌کردند. این تبلیغات ظاهراً مربوط به فروش وسایل دست‌دوم، پیشنهادات کاری یا معرفی محصولات جدید بودند، اما در حقیقت حاوی کدهای مخفی بودند. در طول جنگ سرد، سازمان‌های جاسوسی مانند KGB و CIA از این روش برای ارتباط با مأموران خود در کشورهای دشمن استفاده می‌کردند. این کدها معمولاً به‌صورت ترکیب اعداد و حروف مخفیانه‌ای بودند که تنها گیرنده‌ی موردنظر می‌توانست آن‌ها را رمزگشایی کند.

۳- روزنامه‌هایی که بعدها مشخص شد پر از پیام‌های مخفی بوده‌اند

پس از پایان جنگ سرد، برخی از اسناد اطلاعاتی فاش کردند که روزنامه‌های مختلف در طول چندین دهه حامل پیام‌های رمزی بودند. یکی از معروف‌ترین مثال‌ها، روزنامه‌های چاپ‌شده در آلمان شرقی (DDR) بود که مأموران KGB از طریق آن‌ها اطلاعات را به مأموران خود منتقل می‌کردند. این پیام‌ها معمولاً در قالب اعلان‌های گم‌شده، تبریک‌های تولد یا حتی نتایج مسابقات چاپ می‌شدند. سال‌ها بعد، مورخان و تحلیل‌گران اطلاعاتی متوجه شدند که بسیاری از این پیام‌ها نه تصادفی، بلکه بخش‌هایی از یک شبکه جاسوسی پیچیده بودند.

۴- رمزنگاری از طریق جدول‌های کلمات متقاطع و معماها

برخی از جاسوسان به جای استفاده از پیام‌های مستقیم، اطلاعات خود را در جدول‌های کلمات متقاطع (Crossword Puzzles) و معماهای چاپ‌شده در روزنامه‌ها پنهان می‌کردند. این روش چنان هوشمندانه بود که حتی مأموران امنیتی نیز به‌سختی می‌توانستند آن را شناسایی کنند. در طول جنگ جهانی دوم، سرویس‌های اطلاعاتی بریتانیا به این نتیجه رسیدند که برخی از جدول‌های چاپ‌شده در روزنامه‌های لندن دارای پاسخ‌هایی بودند که با عملیات‌های نظامی هماهنگ بودند. به همین دلیل، بخش‌های اطلاعاتی تصمیم گرفتند این جدول‌ها را مورد بررسی قرار دهند و حتی برخی از نویسندگان جدول‌ها را مورد بازجویی قرار دادند.

۵- پیام‌های رمزی که هنوز هم رمزگشایی نشده‌اند

برخی از پیام‌هایی که در روزنامه‌ها منتشر شده‌اند، هنوز هم رمزگشایی نشده‌اند و همچنان به‌عنوان معماهای اطلاعاتی باقی مانده‌اند. یکی از معروف‌ترین نمونه‌ها، پیام‌هایی است که در دهه ۱۹۸۰ در یک روزنامه آلمانی منتشر شد و حاوی الگوهای پیچیده‌ای از اعداد و حروف بود. برخی از تحلیل‌گران اطلاعاتی معتقدند که این پیام‌ها مربوط به عملیات‌های جاسوسی دوران جنگ سرد بوده‌اند، اما تاکنون هیچ اطلاعاتی درباره‌ی رمز آن‌ها منتشر نشده است. این موضوع نشان می‌دهد که پیام‌های رمزی در روزنامه‌ها همچنان یکی از ناشناخته‌ترین ابزارهای ارتباطی در دنیای جاسوسی هستند.

۶- استفاده از تبلیغات خرید و فروش برای ارسال پیام‌های سری

در بسیاری از روزنامه‌ها، بخش تبلیغات خرید و فروش همیشه مملو از آگهی‌هایی برای اجناس معمولی بوده است، اما برخی از این تبلیغات کاملاً بی‌گناه نبودند. جاسوسان از این بخش‌ها برای ارسال پیام‌های رمزی استفاده می‌کردند، به‌طوری که مثلاً یک آگهی فروش ماشین می‌توانست شامل اطلاعاتی درباره‌ی زمان و مکان یک ملاقات مخفی باشد. به‌عنوان مثال، در دوران جنگ سرد، یک آگهی ساده با جمله‌ای مانند «دوچرخه قرمز مدل ۱۹۷۰، قیمت توافقی» می‌توانست حاوی اطلاعاتی درباره‌ی یک عملیات اطلاعاتی باشد. مأموران اطلاعاتی این تبلیغات را رمزگشایی کرده و بر اساس توافق قبلی، اطلاعات حیاتی را از آن استخراج می‌کردند. این روش چنان مؤثر بود که برخی از سازمان‌های جاسوسی دهه‌ها بعد متوجه آن شدند.

۷- استفاده از رمزنگاری در پیام‌های عاشقانه چاپ‌شده در روزنامه‌ها

برخی از جاسوسان برای ارسال پیام‌های مخفی خود، از بخش پیام‌های عاشقانه در روزنامه‌ها استفاده می‌کردند. در ظاهر، این پیام‌ها عباراتی ساده و رمانتیک بودند، اما در حقیقت برای مأموران اطلاعاتی معناهای کاملاً متفاوتی داشتند. به‌عنوان مثال، عبارت «منتظرت هستم، همه چیز آماده است» می‌توانست به معنای آغاز یک عملیات مخفی باشد. در طول جنگ جهانی دوم، نیروهای مقاومت فرانسه از این روش برای هماهنگی عملیات‌های چریکی علیه آلمان نازی استفاده می‌کردند. مأموران اطلاعاتی بریتانیا نیز پیام‌های مشابهی را در روزنامه‌های محلی برای ارتباط با جاسوسان خود در خاک دشمن منتشر می‌کردند.

۸- جاسوسان و استفاده از شماره‌های تلفن جعلی در آگهی‌ها

یکی دیگر از روش‌های مخفی انتقال پیام، استفاده از شماره‌های تلفن جعلی در تبلیغات روزنامه‌ها بود. جاسوسان گاهی شماره‌های تلفنی را در آگهی‌ها منتشر می‌کردند که در حقیقت، شماره‌های سریعی برای ارسال پیام‌های رمزی به مقصد مشخصی بودند. برخی از این شماره‌ها در ظاهر متعلق به شرکت‌های واقعی بودند، اما در پشت پرده به سازمان‌های اطلاعاتی ارتباط داشتند. مأموران اطلاعاتی با تماس به این شماره‌ها، کدهای رمزگذاری‌شده‌ای را منتقل می‌کردند که تنها افراد خاصی می‌توانستند آن‌ها را رمزگشایی کنند.

۹- پنهان کردن پیام‌های کدگذاری‌شده در آگهی‌های سینمایی و تئاتر

برخی از جاسوسان برای ارسال اطلاعات محرمانه، از بخش تبلیغات سینما و تئاتر در روزنامه‌ها استفاده می‌کردند. آن‌ها با تغییر جزئی نام فیلم‌ها یا نمایش‌ها، اطلاعات خاصی را برای همکاران خود ارسال می‌کردند. در جنگ سرد، مواردی ثبت شده که مأموران اطلاعاتی، در میان لیست نمایش‌های سینمایی، پیام‌هایی را پنهان کرده بودند که به افراد خاصی دستورهای لازم را می‌دادند. حتی گاهی ترتیب فیلم‌های نمایش داده‌شده در روزنامه‌ها می‌توانست اطلاعاتی درباره‌ی زمان و مکان ملاقات‌های مخفیانه را مشخص کند.

۱۰- چاپ پیام‌های رمزگذاری‌شده در ستون‌های نیازمندی‌ها

برخی از جاسوسان برای ارتباط با همکاران خود از ستون‌های نیازمندی‌های روزنامه‌ها استفاده می‌کردند. آن‌ها جملات و عباراتی را در قالب آگهی‌های کاری یا درخواست‌های همکاری منتشر می‌کردند که در ظاهر عادی به نظر می‌رسیدند، اما در واقع شامل اطلاعات سری بودند. مثلاً، یک آگهی با عبارت «به یک حسابدار با تجربه در امور مالی بین‌المللی نیازمندیم» می‌توانست به یک مأمور خاص اعلام کند که عملیات انتقال پول انجام شده است. این روش آن‌قدر مؤثر بود که بسیاری از آژانس‌های اطلاعاتی تنها پس از سال‌ها موفق به کشف آن شدند.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​