نوشیدن مشروبات الکلی در ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS) از نظر قوانین رسمی ممنوع است. پژوهشگران ناسا توضیح میدهند که الکل و ترکیبات فرّار آن، ممکن است به سیستم بازچرخانی آب در فضاپیما آسیب بزنند. اما برخلاف این ممنوعیت، در تاریخ سفرهای فضایی مواردی وجود داشته که نوشیدنی الکلی بهصورت محدود وارد فضا شده است.
برای مثال، «باز آلدرین» Buzz Aldrin، فضانورد مأموریت آپولو 11، در لحظهای کاملاً خصوصی و بدون اطلاع رسمی، شراب و نان مقدس را همراه خود به ماه برد تا آیین مذهبی خود را در سکوت انجام دهد. او بعدها نوشت: در جاذبهی یکششم ماه، شراب آرام و زیبا در جام به بالا خزید… و این اولین مایع و غذایی بود که بر سطح ماه مصرف شد.
سیگار در فضا: دود در نبودِ جاذبه
کشیدن سیگار در فضا بهوضوح خطرناکتر از نوشیدن الکل است. چون در محیطی که با یک جرقه میتوان سیستم تهویه یا منابع اکسیژن را به خطر انداخت، هیچ جایی برای اشتباه نیست. با این حال، پژوهشهایی دربارهی رفتار آتش در شرایط بیوزنی انجام شدهاند — البته در شرایط کاملاً کنترلشده، نه با سیگار و فندک.
گزارشهایی غیررسمی اما معتبر وجود دارد که فضانوردان روس در ایستگاه فضایی میر Mir، گاهبهگاه سیگار کشیدهاند. در سال ۱۹۹۵، در جریان یک مأموریت مشترک روسیه-آمریکا، یکی از دانشمندان ناسا با تعجب متوجه شد که فضانوردان روس نهتنها سیگار میکشند، بلکه ودکا Vodka هم در کیسههای مخصوص، با عنوان «حمایت روانی» در بین تدارکات پنهان شده است. آنها این ودکا را از طریق فضاپیمای تأمینکنندهی Progress دریافت کرده بودند.
ماریجوانا در فضا: رؤیایی که فعلاً جایی در واقعیت ندارد
برخلاف آن عکس فتوشاپی معروف که «کریس هدفیلد» Chris Hadfield، فضانورد کانادایی را با کیسهای بزرگ از ماریجوانا نشان میداد (در حالی که واقعاً پر از تخممرغ شکلاتی برای عید پاک بود)، هیچ مدرک معتبری وجود ندارد که کسی تا به حال در فضا ماریجوانا کشیده باشد.
مشکل فقط در قانون نیست؛ بلکه در خودِ ذات فضاست. نیل دگراس تایسون Neil deGrasse Tyson در مصاحبهای میگوید: در فضا هر اشتباهی میتواند مرگبار باشد. اگر چیزی مصرف کنی که واقعیت رو برایت تغییر بده، خودت و بقیه را به خطر انداختی. اگه میخوای نشئه بشی، خودتو توی کابینت قفل کن و بیرون نیا، چون ممکنه یه چیزی رو بیهوا خراب کنی…
البته برنامههایی برای فرستادن دانههای «هِمپ» Hemp به ایستگاه فضایی برای پژوهش وجود داشته تا رفتار ژنتیکی آن در بیوزنی بررسی بشه. اما این اصلاً بهمعنای مصرف ماریجوانا توسط فضانوردان نیست.
وقتی روان سالمتر اهمیت دارد
تغییر قدرت شناختی و ذهنی در هیچ مکانی جایز نیست و در مکانهای حساس به خصوص فضا اهمیت بسیار بیشتری پیدا میکند. بنابراین مصرف موادی مثل ماریجوانا، سیگار یا الکل، پر از خطر و پیامدهای غیرقابلپیشبینی است. پژوهشهای فضایی هم بیشتر بر حفظ سلامت فیزیکی و روانی در شرایط بحرانی تمرکز دارد، تا بهدنبال ماجراجوییهای افراطی.