گردن درد یکی از مشکلات شایع در بین بزرگسالان است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله وضعیت نامناسب بدن، آسیب‌ها و بیماری‌ها ایجاد شود. یکی از دلایل عمده گردن درد که در سال‌های اخیر توجه زیادی به آن جلب شده است، فتق دیسک گردنی است. فتق دیسک گردنی زمانی رخ می‌دهد که دیسک‌های بین مهره‌ای در ناحیه گردن از محل طبیعی خود بیرون زده و فشار زیادی بر اعصاب و بافت‌های اطراف وارد کنند. این وضعیت می‌تواند منجر به درد شدید گردن و حتی علائم عصبی مانند بی‌حسی، ضعف و تیر کشیدن در دست‌ها شود.

در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری از گردن درد ناشی از فتق دیسک گردنی پرداخته خواهد شد.

 آناتومی گردن و دیسک‌های بین مهره‌ای

برای درک بهتر فتق دیسک گردنی، ابتدا باید با آناتومی گردن و دیسک‌های بین مهره‌ای آشنا شویم. گردن از هفت مهره (C1 تا C7) تشکیل شده که به ترتیب از بالای ستون فقرات به سمت پایین قرار دارند. بین هر دو مهره دیسک‌های بین مهره‌ای وجود دارند که وظیفه اصلی آن‌ها جذب شوک و فراهم کردن حرکت انعطاف‌پذیر ستون فقرات است.

هر دیسک بین مهره‌ای از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

هسته ژلاتینی: بخش مرکزی دیسک که نرم و ژلاتینی است و عملکرد جذب شوک را دارد.

حلقه فیبروزی: بخش بیرونی دیسک که محکم و انعطاف‌پذیر است و هسته ژلاتینی را در جای خود نگه می‌دارد.

فتق دیسک زمانی رخ می‌دهد که حلقه فیبروزی ضعیف شود یا پاره گردد و هسته ژلاتینی از آن خارج شود. این هسته ژلاتینی می‌تواند به اعصاب نخاعی فشار وارد کرده و موجب درد و سایر علائم عصبی شود.

 علل فتق دیسک گردنی

فتق دیسک گردنی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:

• افزایش سن: با گذشت زمان، دیسک‌های بین مهره‌ای به تدریج خشک و سفت می‌شوند و این امر می‌تواند منجر به کاهش توانایی دیسک‌ها در جذب شوک و مقاومت در برابر فشارها شود. این وضعیت باعث افزایش احتمال فتق دیسک می‌شود.

• آسیب یا تصادف: ضربات شدید به گردن، مانند تصادفات رانندگی یا ورزش‌های تماسی، می‌تواند موجب پارگی یا فتق دیسک‌ها شود.

• وضعیت نادرست بدن: نشستن طولانی‌مدت در وضعیت نامناسب، کار با رایانه یا استفاده از موبایل می‌تواند فشار اضافی به گردن وارد کرده و احتمال فتق دیسک را افزایش دهد.

• چاقی: وزن اضافی می‌تواند فشار بیشتری به ستون فقرات وارد کرده و باعث بروز فتق دیسک شود.

• وراثت: برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد بیماری‌های ستون فقرات از جمله فتق دیسک گردنی هستند.

 علائم فتق دیسک گردنی

فتق دیسک گردنی ممکن است منجر به انواع مختلفی از علائم شود، از جمله:

• درد گردن: درد اصلی‌ترین علامت فتق دیسک گردنی است که ممکن است به صورت درد ثابت یا متناوب در ناحیه گردن خود را نشان دهد. این درد می‌تواند به شانه‌ها، بازوها یا دست‌ها نیز انتشار یابد.

• بی‌حسی یا گزگز: فشار بر اعصاب نخاعی می‌تواند منجر به بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا احساس گزگز در نواحی مختلف بدن، به ویژه در دست‌ها شود.

• ضعف عضلانی: فشار دیسک فتق شده بر اعصاب می‌تواند موجب ضعف در عضلات گردن یا دست‌ها شود. در برخی موارد، این ضعف به حدی شدید می‌شود که فرد قادر به انجام فعالیت‌های روزمره نیست.

• درد در بازو یا شانه: فتق دیسک گردنی می‌تواند باعث درد شدیدی در بازو، شانه یا حتی دست‌ها شود که به آن درد ارجاعی می‌گویند.

• تیر کشیدن و درد در دست‌ها: در صورت فشار بر اعصاب گردنی، درد ممکن است به صورت تیر کشیدن یا نیشگون گرفتن در دست‌ها احساس شود.

 تشخیص فتق دیسک گردنی

برای تشخیص فتق دیسک گردنی، پزشک معمولاً از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

• معاینه فیزیکی: پزشک با انجام معاینه فیزیکی، توانایی حرکت گردن، قدرت عضلات و حساسیت ناحیه گردن را ارزیابی می‌کند. در صورتی که علائم فتق دیسک مشهود باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری تجویز کند.

• تصویربرداری با اشعه ایکس: در این روش می‌توان وضعیت عمومی ستون فقرات و مشکلات ساختاری را بررسی کرد، اما این روش نمی‌تواند فتق دیسک را به طور مستقیم شبیه‌سازی کند.

• ام آر آی (MRI): این روش تصویربرداری می‌تواند به وضوح فتق دیسک را نشان دهد و در تشخیص دقیق‌تر محل فتق و میزان آسیب به اعصاب کمک کند.

• سی تی اسکن: در موارد خاص، سی تی اسکن نیز برای مشاهده بهتر فتق دیسک گردنی استفاده می‌شود.

• الکترومیوگرافی (EMG): این آزمایش برای ارزیابی عملکرد اعصاب و عضلات استفاده می‌شود و می‌تواند به شناسایی آسیب به اعصاب کمک کند.

 درمان گردن درد ناشی از فتق دیسک گردنی

درمان فتق دیسک گردنی به شدت علائم و وضعیت فرد بستگی دارد. درمان‌ها شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی می‌شوند.

 درمان‌های غیرجراحی

• داروها: داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است مسکن‌های قوی‌تر یا داروهای شل‌کننده عضلانی تجویز کند.

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات گردن و کاهش فشار بر دیسک کمک کند. تمرین‌های کششی، تقویتی و تکنیک‌های اصلاحی می‌توانند به تسکین درد و بهبود حرکت گردن کمک کنند.

• ماساژ درمانی: ماساژ به شل شدن عضلات گردن و کاهش تنش کمک می‌کند و می‌تواند درد را تسکین دهد.

• کمپرس سرد و گرم: استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب و کمپرس گرم برای تسکین درد و بهبود جریان خون در ناحیه گردن می‌تواند مؤثر باشد.

• تزریق استروئید: در برخی موارد، تزریق استروئید به ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند.

 درمان‌های جراحی

در صورتی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند یا علائم پیشرفت کنند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. برخی از روش‌های جراحی شامل:

• دیسککتومی: در این روش، بخشی از دیسک آسیب‌دیده برداشته می‌شود تا فشار بر اعصاب کاهش یابد.

• آرتروپلاستی دیسک گردن: این روش شامل جایگزینی دیسک آسیب‌دیده با دیسک مصنوعی است.

• جراحی ستون فقرات گردنی: در موارد خاص، برای تثبیت مهره‌های گردن ممکن است نیاز به جراحی باشد.

 پیشگیری از فتق دیسک گردنی

برای کاهش احتمال بروز فتق دیسک گردنی، رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:

• وضعیت صحیح بدن: هنگام نشستن، ایستادن یا خوابیدن، وضعیت صحیح بدن را رعایت کنید. استفاده از یک صندلی ارگونومیک می‌تواند فشار به گردن را کاهش دهد.

• ورزش منظم: تقویت عضلات گردن و کمر از طریق ورزش‌های مناسب می‌تواند به پیشگیری از مشکلات دیسک گردنی کمک کند.

• استراحت و کشش منظم: در صورتی که مدت زیادی پشت میز می‌نشینید، هر 30 دقیقه یکبار بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید.

• پرهیز از حمل وزن‌های سنگین: از بلند کردن یا حمل اجسام سنگین که می‌تواند فشار زیادی به گردن وارد کند، خودداری کنید.

نتیجه‌گیری

گردن درد ناشی از فتق دیسک گردنی یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. با تشخیص به موقع و درمان مناسب، بسیاری از افراد می‌توانند از درد گردن خود رهایی یابند و به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. همچنین، رعایت اصول پیشگیری و انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب می‌تواند به کاهش احتمال بروز این مشکل کمک کند.

۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ ۱۲:۳۲