نوزادان نارس، نوزادانی هستند که پیش از هفته 37 بارداری به دنیا می‌آیند. این نوزادان معمولاً به دلیل تکمیل نشدن برخی از فرآیندهای فیزیولوژیک و جسمانی، نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارند. یکی از روش‌های کمک به این نوزادان برای بهبود رشد و توسعه فیزیکی، ماساژ نوزاد است. ماساژ می‌تواند به رشد بهتر نوزاد، بهبود عملکرد سیستم عصبی، تسکین درد و اضطراب و تقویت روابط مادر و کودک کمک کند. اما برای نوزادان نارس باید به طور خاص مراقب بود که ماساژ به درستی انجام شود.

ماساژ نوزاد نارس: اهمیت و فواید

ماساژ نوزاد نارس می‌تواند فواید متعددی برای سلامتی و رشد او داشته باشد. برخی از این فواید عبارتند از:

افزایش وزن نوزاد
نوزادان نارس معمولاً در معرض خطر کمبود وزن هستند. ماساژ به بهبود جریان خون و افزایش جریان اکسیژن در بدن نوزاد کمک می‌کند که می‌تواند باعث افزایش وزن و رشد بیشتر نوزاد شود.

تقویت سیستم عصبی
نوزادان نارس معمولاً سیستم عصبی به طور کامل تکمیل نشده دارند. ماساژ می‌تواند به تحریک و تقویت سیستم عصبی مرکزی کمک کند و موجب هماهنگی بهتر حرکت‌های نوزاد و بهبود رشد مغزی او شود.

کاهش استرس و اضطراب
نوزادان نارس معمولاً در محیط‌های بیمارستانی و مراقبتی تحت استرس قرار می‌گیرند. ماساژ می‌تواند به کاهش این استرس کمک کرده و احساس آرامش و راحتی بیشتری را برای نوزاد ایجاد کند.

ارتباط بهتر با والدین
ماساژ یکی از راه‌های موثر برای برقراری ارتباط غیرکلامی با نوزاد است. این ارتباط می‌تواند به افزایش احساس امنیت و تعلق در نوزاد کمک کند و باعث تقویت پیوند عاطفی بین نوزاد و والدین شود.

بایدها و نبایدهای ماساژ نوزاد نارس

بایدها:

مشاوره با پزشک
قبل از شروع هر نوع ماساژ برای نوزاد نارس، مشاوره با پزشک و تیم پزشکی ضروری است. پزشک می‌تواند تعیین کند که آیا ماساژ برای نوزاد شما مناسب است یا خیر و چه زمانی شروع کنید.

محیط آرام و دنج
ماساژ باید در یک محیط آرام و دنج صورت گیرد. نور ملایم و دمای مناسب اتاق می‌تواند به نوزاد کمک کند تا آرامش بیشتری را تجربه کند.

استفاده از روغن‌های مناسب
استفاده از روغن‌های مخصوص ماساژ نوزاد، مثل روغن بادام یا روغن نارگیل، می‌تواند مفید باشد. این روغن‌ها باید طبیعی و بدون مواد شیمیایی اضافی باشند. روغن‌ها به نرمی پوست کمک کرده و از خشکی آن جلوگیری می‌کنند.

ماساژ با دست‌های نرم و آرام
هنگام ماساژ نوزاد، باید از حرکات نرم و آرام استفاده کرد. فشار زیاد می‌تواند به نوزاد آسیب بزند و موجب ناراحتی او شود. دست‌ها باید تمیز و بدون ناخن‌های بلند باشند تا آسیبی به پوست حساس نوزاد وارد نشود.

شروع با مدت زمان کوتاه
برای نوزادان نارس، ماساژ باید به مدت زمان کوتاهی شروع شود. مثلاً 5 تا 10 دقیقه کافی است. در صورتی که نوزاد آرام است، می‌توانید مدت زمان ماساژ را تدریجاً افزایش دهید.

ماساژ بدن به طور متوازن
ماساژ نوزاد باید به تمام قسمت‌های بدن او، از جمله دست‌ها، پاها، شکم و پشت، انجام شود. این کار به بهبود جریان خون در تمام بدن نوزاد کمک می‌کند و به رشد و تکامل او کمک می‌کند.

توجه به علائم نوزاد
حتما به علائم و نشانه‌های نوزاد توجه کنید. اگر نوزاد ناراحت، بی‌تاب یا گریه کرد، ماساژ را متوقف کرده و به او آرامش دهید. هر نوزاد ممکن است واکنش‌های متفاوتی داشته باشد.

نبایدها:

ماساژ در زمان خواب نوزاد
اگر نوزاد در حال خواب است، نباید ماساژ را شروع کنید. نوزاد باید بیدار و هوشیار باشد تا از ماساژ بهره‌برداری کند و واکنش‌های طبیعی نسبت به لمس شما داشته باشد.

استفاده از فشار زیاد
ماساژ نوزاد نارس نباید با فشار زیاد انجام شود. فشار زیاد می‌تواند برای نوزاد خطرناک باشد و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بافت‌ها و سیستم عصبی او وارد کند.

ماساژ در صورت وجود مشکلات پوستی یا التهابی
اگر نوزاد نارس شما دچار مشکلات پوستی مانند التهاب یا قرمزی است، باید از ماساژ خودداری کنید. این مشکلات ممکن است با ماساژ تشدید شوند.

ماساژ در هنگام بیماری یا تب
اگر نوزاد دچار تب یا بیماری است، از ماساژ خودداری کنید. بدن نوزاد در چنین مواقعی به استراحت نیاز دارد و ماساژ ممکن است باعث تشدید وضعیت سلامتی او شود.

ماساژ نواحی حساس بدن
باید از ماساژ نواحی حساس بدن نوزاد مانند صورت، سر و ناحیه شکم خودداری کنید. این نواحی ممکن است حساس‌تر از سایر قسمت‌های بدن باشند و فشار اضافی می‌تواند باعث ناراحتی یا آسیب به نوزاد شود.

ماساژ نوزاد در شرایط نامساعد
اگر نوزاد در شرایط نامساعدی مانند پر از گاز، دل‌درد یا ناراحتی است، بهتر است از ماساژ خودداری کنید تا وضعیت او بدتر نشود. باید منتظر بمانید تا نوزاد احساس راحتی کند.

تکنیک‌های مناسب ماساژ نوزاد نارس

برای انجام ماساژ صحیح نوزاد نارس، می‌توان از تکنیک‌های خاصی استفاده کرد که شامل حرکات ملایم و آرام است. در اینجا به برخی از تکنیک‌های ماساژ اشاره می‌کنیم:

ماساژ دست‌ها و پاها
با استفاده از انگشتان خود، دست و پای نوزاد را به آرامی مالش دهید. شروع از انگشتان دست یا پا و حرکت به سمت مچ و آرنج یا مچ پا، به آرامش نوزاد کمک می‌کند.

ماساژ کمر و پشت
با دست‌های نرم و آرام، می‌توانید پشت نوزاد را از پایین به بالا ماساژ دهید. این کار می‌تواند به کاهش تنش‌های عضلانی و بهبود گردش خون در ناحیه کمر کمک کند.

ماساژ شکم
با حرکت‌های دایره‌ای و آرام، شکم نوزاد را ماساژ دهید. این کار می‌تواند به تحریک سیستم گوارشی کمک کند و از ایجاد گاز یا نفخ جلوگیری کند.

ماساژ صورت
برای ماساژ صورت، از حرکات بسیار نرم و آرام استفاده کنید. می‌توانید به آرامی روی پیشانی، گونه‌ها و چانه نوزاد فشار بیاورید.

نتیجه‌گیری

ماساژ نوزاد نارس می‌تواند به رشد و سلامت او کمک کند، اما برای انجام آن باید دقت زیادی به خرج داد. توجه به نکات صحیح، استفاده از روغن‌های مناسب و مشورت با پزشک می‌تواند این فرآیند را ایمن و مفید سازد. در نهایت، ماساژ به تقویت ارتباط عاطفی والدین با نوزاد نارس کمک می‌کند و به رشد بهتر او کمک می‌نماید.