یک متخصص روانشناسی با اشاره به نقش ژنتیک در بروز رفتارهای بزهکارانه بر ضرورت حضور روانشناسان در مدارس و مهدکودک ها تاکید کرد.

به گزارش ساعت سلامت، دکتر حسین ابراهیمی مقدم درباره ریشه‌های روانشناختی شکل‌گیری گروه‌های اراذل و اوباش اظهار کرد: یکی از گروه‌هایی که وقتی برای دیگران ناراحتی ایجاد می‌کنند، رنجی احساس نمی‌کنند، افرادی هستند که اختلال شخصیت ضد اجتماعی دارند. این افراد معمولاً نگرشی طمع‌کارانه نسبت به دیگران دارند و نسبت به حقوق دیگران بی‌تفاوت هستند. نشانه‌هایی مثل دروغ‌گویی، دزدی، تقلب و حتی اقدامات شدیدتر در آن‌ها شایع است.

وی افزود: در حالی که ارتباط داشتن با دیگر افراد دچار مشکلات روانی ممکن است صرفاً ناخوشایند باشند، تماس با افراد دارای شخصیت ضد اجتماعی ممکن است خطرناک نیز باشد، چرا که بسیاری از آن‌ها مجرمان حرفه‌ای محسوب می‌شوند. متأسفانه، تعدادشان هم کم نیست و اغلب علاوه بر مشکلات روانی، مشکلات اجتماعی و قانونی نیز ایجاد می‌کنند، به همین دلیل باید نسبت به آن‌ها هوشیار بود.

ابراهیمی مقدم ادامه داد: رفتارهای این افراد معمولاً شامل دزدی، تقلب، چاقوکشی، فحاشی و مواردی از این دست است. بسیاری از آن‌ها دست به جعل، اختلاس و اقدامات پیچیده‌تر نیز می‌زنند. برای سال‌ها تصور می‌شد که این افراد فقط مشکل اخلاقی دارند، اما امروزه مشخص شده که در آن‌ها اختلال در اراده نیز وجود دارد.

بروز رفتارهای ترس آور در شخصیت های ضداجتماعی

وی افزود: همچنین پاسخ‌هایی که از آن‌ها می‌شنویم گاهی بسیار عجیب و بدون منطق است. مثلاً وقتی از این افراد می‌پرسند چرا به بانک دستبرد زده‌ای، ممکن است بگویند: «چون آنجا پول نگهداری می‌شود.» یعنی این افراد گاهی استدلال‌های سطحی و ابتدایی برای جرایم خود دارند؛ رفتار آن‌ها خاص، غیرقابل پیش‌بینی و گاهی ترس‌آور است. برخی از این افراد سابقه‌دار نیستند، اما بسیاری، در نهایت سابقه‌دار می‌شوند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: گاها در مواجهه با افرادی که مرتکب جرم می‌شوند، می‌توان انگیزه‌ افراد را فهمید برای مثال ممکن است انگیزه یک فرد از اقدامات خشونت‌آمیز، ثروت‌طلبی و مقام‌خواهی باشد ولی در افراد دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی، رفتارها بی‌هدف، تکانشی و بدون منطق است. مثلاً در یک لحظه با چاقو به کسی حمله می‌کنند بدون اینکه دلیلی قابل درک وجود داشته باشد.

وی افزود: این افراد به مهربانی کردن دیگران بی‌اعتنا هستند، دلبستگی عمیق ندارند و از کسانی که به آن‌ها مهربانی می‌کنند نیز ممکن است سوء استفاده کنند. دروغ‌گویی، بی‌رحمی، و بی‌شرمی در گفتار و رفتار آن‌ها بسیار رایج است.

این روانشناس با بیان این که تا پیش از 18 سالگی، این اختلال را به‌عنوان «اختلال سلوک» در نظر می‌گیرند، بیان کرد: نشانه‌هایی همچون دروغ‌گویی مکرر، پرخاشگری، دزدی و تخریب‌گری در کودکی این افراد دیده می‌شود. در بزرگسالی نیز ویژگی‌هایی مثل فریب‌کاری، تحریک‌پذیری، پرخاشگری، بی‌مسئولیتی دیده می‌شود.

شخصیت های ضداجتماعی وجدان فعال و احساس شرم ندارند

وی اضافه کرد: نکته قابل توجه دیگر این است که حتی ابراز پشیمانی در این افراد اغلب واقعی نیست و نوعی بازی و فریب است؛ این افراد عمدتاً وجدان فعال ندارند و بعد از ارتکاب جرم نه تنها احساس شرم و ندامت ندارند، بلکه گاهی به آن افتخار هم می‌کنند.

روانشناس بالینی گفت: مطالعات نشان داده‌اند که برخی از آن‌ها مشکلات یادگیری اجتماعی دارند یا از نظر انگیختگی هیجانی مشکل دارند و شاید زمینه‌های  ژنتیکی نیز در انجام رفتارهای بزه‌کارانه تأثیر داشته باشد. همچنین عملکرد مغزی این افراد نیز ممکن است با اختلالاتی همراه باشد.

این دکترای روانشناسی با بیان این که در دوران کودکی، این اختلال معمولاً با فرار از مدرسه، دزدی‌های کوچک و پرخاشگری خود را نشان می‌دهد و در بزرگسالی شدت می‌یابد، تصریح کرد: آن‌ها گاهاً با افرادی ارتباط برقرار می‌کنند که از خودشان نیز بزهکارتر هستند. به همین دلیل، پیشگیری از جرایم باید از دوران کودکی آغاز شود.

وی تأکید کرد: ضروری است که روان‌شناسان در مهدکودک‌ها و مدارس حضور داشته باشند تا بتوانند رفتار این کودکان را زود تشخیص دهند و مداخلات لازم را انجام دهند. به همین دلیل یادگیری‌های اجتنابی باید از سنین پایین آغاز شود.

وی توضیح داد: یکی از مشکلات یادگیری در این افراد آن است که نمی‌توانند ارتباط بین رفتار و پیامد آن را درک کنند، به‌ویژه اگر فاصله زمانی زیادی بین عمل و پیامد وجود داشته باشد بنابراین، از مجازات و عواقب جرم نمی‌ترسند.

ابراهیمی مقدم با هشدار نسبت به تبعات روانی مصرف الکل و مواد مخدر بیان کرد: الکل و مواد مخدر نیز تأثیر مخربی بر افراد دارای شخصیت ضداجتماعی دارند زیرا باعث می‌شوند این افراد کنترل خود را از دست بدهند و ممکن است دچار توهم و هذیان شوند. در چنین شرایطی، یک فرد بزهکار می‌تواند بسیار خطرناک‌تر از حالت عادی شود.

علاقه زیاد اراذل و اوباش به جلب توجه و نمایش قدرت

وی با بیان اینکه اراذل و اوباش عمدتاً علاقه زیادی به جلب توجه و نمایش قدرت دارند، به ارائه مصادیقی از رفتارهای افراد به ویژه اراذل و اوباش پرداخت و گفت: این افراد از تاتوهای خاص و عجیب، کلمات زشت و الفاظ رکیک برای ایجاد تصویری از لات بودن یا قهرمان بودن استفاده می‌کنند. گاهی دیده می‌شود که حتی وقتی طرف مقابلشان در زورگیری تسلیم شده، باز هم به او آسیب می‌زنند؛ رفتاری که نشان‌دهنده مشکلات شناختی و عصبی در آن‌هاست.

متخصص روانشناسی افزود: یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از بروز چنین پدیده‌هایی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و دوستیابی به کودکان و پیگیری دقیق وضعیت روانی کودکان در سنین پایین است و یادگیری اجتنابی و استفاده از تفکر نقادانه باید از دوران کودکی به همه افراد آموزش داده شود.

منبع: تسنیم