آیا می‌دانید چکاپ کامل زنان شامل چه آزمایش‌هایی است؟ آیا می‌دانید زنان بیشتر در معرض ابتلا به چه بیماری‌هایی هستند؟ چگونه می‌توان از سلامت زنان در مقابل این بیماری‌ها جلوگیری کرد؟ آزمایش‌های چکاپ زنان، مجموعه آزمایش‌هایی هستند که به منظور افزایش کیفیت سلامت زنان و همچنین کاهش ابتلا به بیماری‌های مزمن در آنان انجام می‌شوند. هر فردی برای ارزیابی وضعیت سلامت خود باید به صورت ماهانه، سالانه و یا هر چند سال یک‌بار آزمایش‌هایی را انجام دهد. در خانم‌ها علاوه بر چکاپ‌های عمومی، یک سری چکاپ‌های اختصاصی هم باید انجام شود. در ادامه بعد از بررسی 5 بیماری خاموش در زنان، لیستی از آزمایش خون چکاپ کامل زنان را نیز آورده‌ایم که می‌توانید با کمک گرفتن از این لیست، چکاپ خود را آغاز کنید.
5 بیماری خاموش در خانم ها
در حالی که بسیاری از بیماری‌ها بین زنان و مردان نرخ ابتلای تقریبا مشابهی دارند، برخی از بیماری‌ها وجود دارند که زنان را بیشتر و به شکل جدی‌تر درگیر می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که زنان به دلیل ویژگی‌های بدنی، تغییرات هورمونی شدید در دوره بارداری، قاعدگی و یائسگی بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری‌های مختلف هستند و چکاپ سلامتی در آن‌ها اهمیت زیادی دارد. همچنین ریسک ابتلا به بیماری‌های مقاربتی در زنان بیشتر از مردان است. در ادامه به معرفی 5 تا از مهم‌ترین بیماری‌های زنان که می‌توان با چکاپ دوره‌ای آن‌ها را به موقع تشخیص داد، می‌پردازیم.
۱. سرطان دهانه رحم؛ دشمن خاموشی که فقط با پاپ‌اسمیر لو می‌رود
سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع در زنان است که به دلیل تغییر شکل سلول‌های دهانه رحم و افزایش نامتعارف آن‌ها ایجاد می‌شود. سلول‌های دهانه رحم در ابتدا در مرحله پیش سرطانی هستند و باعث سرطان نمی‌شوند. یکی از دلایل اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV است که از طریق رابطه جنسی ناایمن منتقل می‌شود. علائم این بیماری تا مدت‌ها قابل تشخیص نیست و حتی گاهی با علائم قاعدگی اشتباه گرفته می‌شود. بهترین راه برای تشخیص به موقع این بیماری، تست پاپ‌اسمیر است.
۲. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)؛ وقتی تخمک‌گذاری بی‌صدا مختل می‌شود
شاید فکر کنید سندرم تخمدان پلی کیستیک فقط تخمدان‌ها را درگیر می‌کند، اما اینطور نیست. تخمدان‌ها مسئول تولید و آزادکردن تخمک در زنان هستند و زمانی که بیشتر از حد مجاز فعالیت کنند، باعث ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌شوند. در این بیماری تخمدان‌ها پر از کیست‌های کوچک فولیکولی می‌شوند که درون آن‌ها تخمک‌های نارس وجود دارد.
در این وضعیت تعادل هورمون‌های زنانه به هم خورده و علائم مختلفی از جمله به هم ریختگی سیکل قاعدگی، آکنه صورت، ریزش مو، ناباروری، افزایش تولید هورمون‌های مردانه و افزایش موهای زائد بدن بروز پیدا می‌کنند. حتی گاهی سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند باعث افزایش وزن و زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های متابولیکی چون دیابت شود. تشخیص به موقع این سندرم و مدیریت اصولی آن، تاثیر مهمی در بهبود عملکرد تخمدان‌ها و همچنین حفظ سلامت باروری زنان دارد.
۳. بیماری‌های تیروئیدی؛ وقتی تنظیم هورمون‌ها بی‌صدا از کار می‌افتد
تیروئید غده پروانه‌ای شکل کوچکی است که در قسمت جلویی گلو قرار دارد. این غده با اینکه اندازه کوچکی دارد، اما با تولید هورمون‌های تیروئیدی شامل T3 و T4 نقش مهمی در تنظیم فعالیت بخش‌های مختلف بدن ایفا می‌کند. بنابراین زمانی که میزان تولید هورمون‌های تیروئیدی دستخوش تغییر شود، فرد دچار مجموعه‌ای از مشکلات مختلف خواهد شد. کمبود هورمون‌های تیروئیدی باعث کم‌کاری تیروئید و افزایش این هورمون‌ها باعث ایجاد پرکاری تیروئید می‌شود. از علائم بیماری‌های تیروئیدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی و ضعف
- کاهش یا افزایش وزن شدید
- خشکی پوست
- تعریق زیاد
- مشکلات خلق و خو
۴. کم‌خونی فقر آهن؛ خستگی همیشگی که نباید به آن عادت کنید
کم خونی فقر آهن، نوعی از کم‌خونی یا آنمی است که به دلیل کمبود آهن ایجاد می‌شود. هموگلوبین بخش اصلی گلبول‌های قرمز بدن است که از آهن ساخته می‌شود. در واقع گلبول‌های قرمز به واسطه هموگلوبین و آهن می‌توانند وظیفه حیاتی خود یعنی اکسیژن‌رسانی به سلول‌های بدن را انجام دهند. زمانی که ذخایر آهن بدن فرد به دلایلی چون خونریزی، بارداری، کاهش جذب آهن و عدم دریافت آهن کافی از رژیم غذایی کاهش پیدا کند، فرد دچار کم‌خونی فقر آهن می‌شود. علاوه بر این سرطان، بیماری‌های التهابی مزمن مثل کرون و برخی اختلالات ارثی هم می‌توانند باعث بروز کم‌خونی فقر آهن شوند. کم‌خونی فقر آهن در زنان معمولا بدون علامت است یا علائم آن به کندی خود را نشان می‌دهند. این علائم عبارت‌اند از:
- خستگی
- شکنندگی ناخن‌ها
- ریزش مو
- سردرد و سرگیجه مداوم
- ضعف
- مشکل در تمرکزکردن
- تمایل به خوردن چیزهای عجیب مثل یخ یا خاک
- رنگ‌پریدگی
- ترک‌خوردن لب‌ها
- سندروم پای بی‌قرار
- مشکل در تنفس
اگر این علائم را دارید، احتمال ابتلا به کم‌خونی فقر آهن وجود دارد. توصیه می‌کنیم در اسرع وقت برای چکاپ کامل بانوان اقدام کنید.
۵. پوکی استخوان؛ بیماری بی‌علامت تا لحظه شکستگی
پوکی استخوان به کاهش تراکم استخوان‌ها گفته می‌شود که همزمان با بالارفتن سن، بروز پیدا می‌کند اما در زنان از سنین پایین‌تر شروع می‌شود. زمانی که استخوان‌ها تراکم کافی نداشته باشند، هر ضربه‌ای می‌تواند به راحتی به آن‌ها آسیب بزند و حتی باعث شکستگی شود. پوکی استخوان در زنان بعد از سن یائسگی شیوع بالایی دارد و تا زمانی که فرد آزمایش تراکم استخوان ندهد، نمی‌تواند متوجه بیماری خود شود.
چک‌لیست آزمایش‌های ضروری برای زنان ۲۰ تا ۵۰ سال
در این بخش لیستی از آزمایش‌های ضروری برای زنان 20 تا 50 سال برای آگاهی بیشتر شما آورده شده است:
- آزمایش ادرار
- آزمایش قند و چربی خون
- آزمایش تیروئید
- آزمایش ویتامین دی، کلسیم، آهن و منیزیم
- آزمایش تراکم استخوان
- آزمایش روماتیسم
- آزمایش کم‌خونی
- آزمایش عملکرد کبد
- آزمایش کلیه
- آزمایش پاپ اسمیر
- آزمایش سرطان خون
- آزمایش هپاتیت
- آزمایش بیماری‌های مقاربتی شامل سوزاک، HTLV1، ایدز و …
- کولونوسکوپی
- ماموگرافی
- غربالگری سرطان تخمدان
- ارزیابی هورمون‌های جنسی
هر چند وقت یک‌بار باید چکاپ بدهم؟ جدول زمان‌بندی
اکنون حتما این سوال که «هر چند وقت یک‌بار باید چکاپ کامل زنان بدهم؟» ذهن‌تان را به خودش مشغول کرده است. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که هیچ جدول زمان‌بندی مشخصی برای انجام این آزمایش‌ها وجود ندارد که در تمام زنان مشترک باشد. جدول زمان‌بندی انجام چکاپ کامل در زنان به شرایط فیزیکی، سن، بیماری‌های زمینه‌ای و توصیه‌های پزشک آنان بستگی دارد. اما به طور کلی می‌توان گفت که زمان آزمایش‌های کلیدی باید به صورت زیر باشد:
- تست پاپ اسمیر از 21 سالگی به بعد هر 3 سال یک‌بار
- آزمایش خون و بررسی هورمون‌ها یک مرتبه در سال
- آزمایش تراکم استخوان هر 5 سال یک‌بار
علاوه بر این آزمایش‌ها، معاینات دوره‌ای و فیزیکی نیز باید با مشورت پزشک مرتب انجام شود. به این ترتیب می‌توان ریسک ابتلا به 5 بیماری خاموش زنان را به حداقل رساند. اگر به دلیل مشغله‌ای کاری، تربیت فرزندان و رسیدگی به امور منزل برای چکاپ کامل اقدام نکرده‌اید، اکنون می‌توانید بدون هیچ استرسی، در کمترین زمان ممکن حتی در روزهای تعطیل تمام آزمایش‌های چکاپ‌تان را در منزل انجام دهید. برای این کار کافی است سری به سایت هومکا به آدرس Homeca.ir بزنید یا با شماره تلفن 02191212348 تماس بگیرید. تمام خدمات این مجموعه تحت پوشش بیمه‌های پایه و تکمیلی قرار می‌گیرد، در نتیجه نیازی نیست نگران هزینه آزمایش‌هایتان باشید. علاوه بر آزمایش شما می‌توانید خدمات دیگری چون تزریقات، پانسمان، ویزیت پزشک متخصص، کاردرمانی، نوار قلب و فیزیوتراپی را نیز در منزل انجام دهید. هومکا ضامن سلامتی شما است!