بیماری‌های لثه (پریودنتال) یکی از شایع‌ترین مشکلات دندانی در سراسر جهان هستند که می‌توانند منجر به التهاب، تخریب بافت‌های اطراف دندان و در نهایت از دست دادن دندان شوند. در موارد پیشرفته بیماری‌های لثه، درمان‌های غیرجراحی مانند جرم‌گیری و تسطیح ریشه‌ها (Scaling & Root Planing) به تنهایی کافی نیستند و نیاز به جراحی‌های تخصصی‌تری از جمله جراحی فلپ لثه (Flap Surgery) احساس می‌شود.

جراحی فلپ لثه به منظور کاهش عمق پاکت‌های پریودنتال، برداشتن بافت التهابی و بازسازی سطح ریشه‌های دندان طراحی شده است و از روش‌های مؤثر درمان بیماری‌های پیشرفته پریودنتال محسوب می‌شود.

جراحی فلپ لثه (Flap Surgery) یکی از روش‌های جراحی پریودنتال است که طی آن یک قسمت از بافت لثه به صورت فلپ (یک قسمت قابل بلند شدن از لثه) جدا شده و به عقب برده می‌شود تا دسترسی بهتر به ریشه دندان و استخوان اطراف برای تمیز کردن عمقی و اصلاح مشکلات فراهم شود.

این روش به پزشک اجازه می‌دهد که علاوه بر تمیز کردن ریشه دندان، بافت‌های آلوده و آسیب‌دیده را برداشته، استخوان آسیب‌دیده را ترمیم یا صاف کند و نهایتاً فلپ را در جای خود بخیه بزند.

جراحی فلپ لثه در موارد زیر انجام می‌شود:

• پاکت‌های پریودنتال عمیق: زمانی که عمق پاکت‌ها بیشتر از ۵ میلی‌متر باشد و با روش‌های غیرجراحی درمان نشود.

• التهاب مزمن و بافت لثه ناسالم: زمانی که بافت لثه متورم و آسیب دیده باشد و نیاز به برداشتن داشته باشد.

• حذف جرم و رسوب‌های عمیق زیر لثه‌ای: که در دسترس با درمان‌های غیرجراحی نیستند.

• اصلاح شکل استخوان و سطوح ریشه‌ها: برای تسهیل بهبودی و بازسازی بهتر بافت‌ها.

• آماده‌سازی برای درمان‌های ایمپلنت یا پروتز: در صورت نیاز به اصلاح بافت و استخوان.

 مراحل جراحی فلپ لثه

مرحله ۱: ارزیابی و برنامه‌ریزی

• معاینه دقیق دهان و دندان و بررسی عمق پاکت‌ها

• عکس‌برداری رادیولوژیک (Periapical، پانورامیک، CBCT در صورت نیاز)

• معاینه وضعیت کلی سلامت بیمار و اطمینان از عدم وجود مشکلات پزشکی موانع جراحی

• آموزش بیمار درباره روند جراحی و مراقبت‌های پس از آن

مرحله ۲: بی‌حسی موضعی

مرحله ۳: ایجاد فلپ لثه

• برش‌های دقیق در بافت لثه با استفاده از تیغ جراحی یا ابزارهای لیزری

• جدا کردن فلپ به آرامی و عقب بردن آن تا دسترسی به ریشه دندان و استخوان فراهم شود

مرحله ۴: تمیز کردن و اصلاح

• برداشتن جرم‌ها، رسوبات و بافت التهابی از سطح ریشه‌ها

• تسطیح و صاف کردن سطح ریشه برای کاهش تجمع پلاک

• در صورت وجود، اصلاح استخوان با فرز یا سایر ابزارها

• حذف بافت‌های ناسالم و بافت التهابی

مرحله ۵: بازگرداندن فلپ و بخیه زدن

• قرار دادن فلپ در موقعیت مناسب خود

• بخیه زدن با نخ‌های قابل جذب یا غیرقابل جذب

• اطمینان از بسته شدن کامل محل جراحی و جلوگیری از خونریزی

 مراقبت‌های پس از جراحی فلپ لثه

مراقبت‌های روز اول

• اجتناب از خوردن و آشامیدن تا زمان از بین رفتن اثر بی‌حسی

• پرهیز از غذاهای سخت و داغ

• استفاده از کمپرس یخ جهت کاهش تورم

• پرهیز از دست زدن به محل جراحی با زبان یا انگشت

داروها

• مصرف داروهای مسکن طبق دستور دندانپزشک

• آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت نیاز برای جلوگیری از عفونت

• استفاده از دهانشویه‌های ضدعفونی‌کننده

بهداشت دهان

• مسواک زدن ملایم و دقیق در نواحی غیرجراحی شده

• پرهیز از کشیدن نخ دندان در ناحیه جراحی تا زمان بهبودی کامل

• مراجعه به دندانپزشک برای معاینه و کشیدن بخیه‌ها (اگر غیرقابل جذب باشند)

مراقبت‌های طولانی‌مدت

• مراجعه منظم برای بررسی وضعیت لثه‌ها

• حفظ بهداشت دهان و دندان برای جلوگیری از عود بیماری

• کنترل عوامل مستعدکننده مانند دیابت، سیگار و استرس

مزایا و معایب جراحی فلپ لثه

مزایا

• دسترسی کامل به ریشه‌ها و استخوان برای تمیزکاری مؤثر

• کاهش عمق پاکت‌های پریودنتال

• بهبود سلامت لثه و جلوگیری از پیشرفت بیماری

• امکان اصلاح شکل استخوان و بازسازی بهتر بافت‌ها

• افزایش ثبات دندان‌ها و جلوگیری از لق شدن

معایب و عوارض احتمالی

• درد و تورم پس از جراحی

• خونریزی موقتی

• احتمال عفونت در صورت مراقبت ناکافی

• احتمال برگشت بیماری در صورت رعایت نکردن بهداشت

• احتمال تحلیل لثه یا حساسیت ریشه‌ها

• نیاز به دوره نقاهت و مراقبت‌های ویژه

 نتایج و پیش‌آگهی

جراحی فلپ لثه اگر به درستی انجام شود و بیمار نیز مراقبت‌های پس از آن را رعایت کند، می‌تواند به طرز چشمگیری عمق پاکت‌های پریودنتال را کاهش داده، التهاب را کنترل کند و به حفظ دندان‌ها کمک نماید.

مطالعات نشان داده‌اند که این نوع جراحی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت باعث بهبود شاخص‌های سلامت لثه، کاهش خونریزی، و بهبود پارامترهای التهابی می‌شود.

با این حال، موفقیت بلندمدت به میزان رعایت بهداشت دهان و درمان‌های تکمیلی وابسته است. در بیماران سیگاری یا افراد با بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، پیش‌آگهی ممکن است کمتر باشد.

 مقایسه با سایر روش‌های جراحی پریودنتال

در مقابل جراحی فلپ، روش‌هایی مانند جراحی لیزری، جراحی پیوند لثه و بازسازی بافت نرم یا استخوان وجود دارند که بسته به شرایط بیمار و هدف درمان، انتخاب می‌شوند.

جراحی فلپ بیشتر برای دسترسی و تمیزکاری عمیق استفاده می‌شود و اغلب در ترکیب با روش‌های دیگر به کار می‌رود.

نتیجه‌گیری

جراحی فلپ لثه یکی از روش‌های مؤثر درمان بیماری‌های پیشرفته پریودنتال است که با باز کردن بافت لثه، دسترسی کامل به ریشه دندان و استخوان فراهم می‌کند. این جراحی امکان پاکسازی کامل، اصلاح ساختار استخوان و بازسازی بافت را می‌دهد که در نهایت منجر به بهبود سلامت دهان و حفظ دندان‌ها می‌شود.

با این حال، موفقیت این درمان وابسته به مهارت جراح، انتخاب صحیح بیمار، و رعایت دقیق مراقبت‌های پس از عمل است. آموزش بیمار و کنترل عوامل خطر نیز از نکات حیاتی برای حفظ نتایج مثبت جراحی فلپ است.

۸ مرداد ۱۴۰۴ ۲۰:۴۲