از دست دادن دندان، تنها یک مشکل ظاهری نیست؛ بلکه می‌تواند تغییرات زیادی در نحوه جویدن غذا، ادای صحیح کلمات و حتی سلامت کلی دهان و فک ایجاد کند. وقتی یک یا چند دندان از بین می‌روند، فضای خالی ایجاد شده ممکن است باعث جابجایی دندان‌های مجاور و در درازمدت، مشکلاتی برای مفصل فک ایجاد کند. یکی از روش‌های محبوب و اثبات‌شده برای پر کردن این فضاها، بریج دندان یا پل دندانی است که با استفاده از یک یا چند دندان پایه یا ایمپلنت، دندان‌های مصنوعی را جایگزین دندان‌های از دست رفته می‌کند.

بریج دندان علاوه بر بازگرداندن ظاهر طبیعی لبخند، عملکرد دهان را نیز بهبود می‌بخشد. این روش درمانی می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس شود و در عین حال از مشکلات بعدی مانند کج شدن دندان‌های اطراف یا تحلیل استخوان جلوگیری کند. در این مقاله، با استفاده از منابع معتبر بین‌المللی، به بررسی انواع بریج دندان، مراحل انجام آن، مزایا و معایب و نکات مهم در مراقبت از آن می‌پردازیم.

فهرست مطالب

1. بریج دندان چیست؟
2. مزایا و معایب استفاده از بریج
3. انواع بریج دندان
   • بریج سنتی (Traditional)
   • بریج کانتی‌لفر (Cantilever)
   • بریج مریلند (Maryland)
   • بریج پشتیبانی‌شده با ایمپلنت (Implant-Supported)
4. مقایسه انواع بریج دندان
5. چه کسانی کاندید مناسب برای بریج هستند؟
6. مراحل انجام بریج دندان
7. مراقبت‌ها و طول عمر بریج
8. هزینه تقریبی انواع بریج
9. نتیجه‌گیری
10. سوالات متداول

بریج دندان چیست؟

بریج دندان یک وسیله پروتزی ثابت است که برای پر کردن فضای خالی ناشی از یک یا چند دندان از دست رفته استفاده می‌شود. این وسیله معمولاً شامل یک یا چند دندان مصنوعی به نام “پونتیک” است که بین دو دندان پایه قرار می‌گیرد. دندان‌های پایه یا روکشی می‌شوند یا به ایمپلنت متصل می‌شوند تا ثبات و دوام بریج تضمین شود. به این ترتیب، بریج مانند یک پل واقعی، فاصله بین دندان‌ها را پر می‌کند.

کاربرد بریج فقط زیبا کردن لبخند نیست. این روش می‌تواند به بهبود عملکرد جویدن، رفع مشکلات گفتاری و جلوگیری از جابجایی دندان‌های اطراف کمک کند. اگر شکاف ناشی از دندان غایب درمان نشود، دندان‌های مجاور به مرور به سمت فضای خالی حرکت می‌کنند و می‌توانند باعث نامرتبی دندان‌ها و مشکلات جدی‌تر در آینده شوند.

مزایا و معایب استفاده از بریج

مزیت اصلی بریج دندان آن است که معمولاً فرایندی سریع و کمتر تهاجمی نسبت به ایمپلنت دارد. همچنین بلافاصله پس از نصب، شما می‌توانید غذا خوردن و صحبت کردن خود را به شکل طبیعی‌تر ادامه دهید. بریج باعث جلوگیری از کج شدن دندان‌های اطراف می‌شود و تحلیل استخوان فک را به تأخیر می‌اندازد، به ویژه زمانی که با یک طراحی مناسب ساخته شده باشد.

اما این روش معایبی نیز دارد. بزرگ‌ترین ایراد آن نیاز به تراش دندان‌های سالم اطراف برای نصب روکش‌هاست که ممکن است مقاومت دندان‌ها را کاهش دهد. علاوه بر این، اگر بهداشت دهان به خوبی رعایت نشود، احتمال پوسیدگی یا بیماری لثه در اطراف دندان‌های پایه زیاد می‌شود. عمر بریج نیز محدودتر از ایمپلنت است و معمولاً بین ۵ تا ۱۵ سال ماندگاری دارد.

انواع بریج دندان

بریج سنتی (Traditional Bridge)

این نوع بریج متداول‌ترین شکل در دندانپزشکی است و برای زمانی استفاده می‌شود که هر دو طرف فضای بی‌دندانی، دندان سالم وجود داشته باشد. در این روش، پونتیک بین دو روکش قرار می‌گیرد که روی دندان‌های پایه نصب شده‌اند. مواد مورد استفاده معمولاً سرامیک یا ترکیبی از سرامیک و فلز هستند که ظاهر و استحکام بالایی دارند.

مزیت بریج سنتی این است که استحکام بیشتری نسبت به سایر انواع دارد و برای اکثر نواحی دهان مناسب است. اما تراش هر دو دندان پایه ضروری است که می‌تواند در آینده ساختار آن‌ها را ضعیف‌تر کند. با این حال، برای بیمارانی که دندان‌های پایه قوی دارند، انتخابی ایده‌آل است.

بریج کانتی‌لفر (Cantilever Bridge)

در این نوع، پونتیک تنها به یک دندان پایه متصل می‌شود. این روش زمانی مفید است که فقط یک دندان مجاور فضای خالی وجود دارد. اگرچه نیاز به تراش کمتری نسبت به بریج سنتی دارد، اما فشار بیشتری به دندان پایه وارد می‌کند و احتمال شکستگی یا شل شدن درازمدت بیشتر است.

بریج کانتی‌لفر معمولاً برای نواحی جلویی دهان که فشار کمتری هنگام جویدن وارد می‌شود، استفاده می‌شود. دندانپزشکان امروزه کمتر از این روش در نواحی عقبی استفاده می‌کنند، زیرا نیروهای جویدن قوی در آن مناطق می‌تواند به دندان پایه آسیب بزند.

بریج مریلند (Maryland Bridge)

بریج مریلند به جای روکش کامل از یک روکش ظریف فلزی یا سرامیکی استفاده می‌کند که با باله‌هایی به پشت دندان‌های مجاور متصل می‌شود. این روش نیاز به تراش بسیار کمی دارد و برای دندان‌های جلویی که فشار کمتری دارند، گزینه‌ای محافظه‌کارانه‌تر است.

با وجود محافظت بیشتر از دندان‌های سالم، بزرگ‌ترین ایراد بریج مریلند مقاومت کمتر آن است. ممکن است در صورت جویدن غذاهای سفت یا کشیدن نخ دندان به صورت نادرست، از جای خود شل شود. با این حال، برای بیمارانی که به دنبال یک راه‌حل موقت یا نیمه‌دائمی هستند، انتخابی مناسب محسوب می‌شود.

بریج پشتیبانی‌شده با ایمپلنت (Implant-Supported Bridge)

این نوع بریج به جای دندان طبیعی، بر روی ایمپلنت‌های دندانی نصب می‌شود. این ایمپلنت‌ها در استخوان فک قرار گرفته و مانند ریشه دندان عمل می‌کنند و ثبات و دوام بالایی برای پروتز ایجاد می‌کنند. به کمک این روش، نیاز به تراش دندان‌های سالم از بین می‌رود.

بریج ایمپلنت ساپورت بسیار مقاوم است و طول عمر بالاتری نسبت به انواع دیگر دارد. همچنین از تحلیل استخوان فک به طور موثرتری جلوگیری می‌کند. با این حال، روند درمان طولانی‌تر و هزینه بیشتری دارد و به بیشتر از یک جلسه جراحی نیازمند است.

مقایسه انواع بریج دندان

در جدول زیر مزایا، معایب و طول عمر تقریبی هر نوع بریج را مشاهده می‌کنید:

این جدول می‌تواند راهنمای خوبی برای تصمیم‌گیری باشد، اما لازم است نظر نهایی را با مشورت دندانپزشک و بر اساس شرایط دهان و دندان خود انتخاب کنید. هر بیمار دارای ویژگی‌های خاصی است که ممکن است انتخاب بهترین نوع بریج را متفاوت کند.

چه کسانی کاندید مناسب برای بریج هستند؟

کسانی که یک یا چند دندان خود را از دست داده‌اند و در دو طرف فضای خالی دندان‌های سالم و قوی دارند، معمولاً کاندیدای ایده‌آل برای نصب بریج محسوب می‌شوند. وجود این دندان‌های سالم اهمیت زیادی دارد، زیرا بریج برای ثابت ماندن به آن‌ها تکیه می‌کند و باید بتوانند فشار ناشی از جویدن را به خوبی تحمل کنند. علاوه بر این، سلامت عمومی لثه‌ها و کافی بودن تراکم استخوان فک، نقش مهمی در موفقیت درمان دارد. بیمارانی که سابقه بیماری لثه شدید یا تحلیل استخوان دارند، پیش از نصب بریج ممکن است نیاز به درمان‌های اصلاحی یا تقویتی داشته باشند.

در صورتی که یکی از دندان‌های پایه موجود ضعیف، پوسیده یا شکسته باشد، دندانپزشک معمولاً پیشنهاد می‌دهد آن دندان ترمیم یا حتی با ایمپلنت جایگزین شود تا بریج روی پایه‌ای مستحکم نصب گردد. برای برخی بیماران، به ویژه افرادی که نمی‌خواهند دندان‌های سالم خود را تراش دهند، بریج پشتیبانی‌شده با ایمپلنت می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد. علاوه بر این، در بریج مریلند چون اتصال با باله‌های نازک فلزی یا سرامیکی به پشت دندان‌ها انجام می‌شود، مینای دندان‌های مجاور باید کاملاً سالم و بدون پوسیدگی باشد تا چسبندگی کافی ایجاد شود و از شل شدن یا افتادن بریج جلوگیری شود.

مراحل انجام بریج دندان

فرایند انجام بریج دندان معمولاً در چند مرحله و طی ۲ تا ۳ جلسه در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود. اولین قدم جلسه مشاوره و معاینه کامل است. در این جلسه، دندانپزشک با بررسی دقیق وضعیت دندان‌های مجاور ناحیه بی‌دندانی، سلامت لثه‌ها و استخوان فک، بهترین نوع بریج را برای شما انتخاب می‌کند. ممکن است برای اطمینان، عکس رادیوگرافی (پانورامیک یا بایت‌وینگ) گرفته شود تا مشکلات پنهان مانند پوسیدگی یا تحلیل استخوان مشخص شود. در این مرحله، اگر نیاز به درمان‌های مقدماتی مانند جرم‌گیری، ترمیم پوسیدگی یا درمان لثه وجود داشته باشد، ابتدا این کارها انجام می‌شوند تا بریج روی محیطی کاملاً سالم نصب شود.

در جلسه دوم، آماده‌سازی دندان‌های پایه انجام می‌شود. این کار شامل تراش قسمت کنترل‌شده‌ای از مینای دندان‌های پایه است تا فضای لازم برای قرارگیری روکش‌ها فراهم شود. سپس دندانپزشک قالب‌گیری دقیق از ناحیه آماده‌شده را انجام می‌دهد و آن را به لابراتوار دندانسازی ارسال می‌کند تا بریج دائمی با اندازه، رنگ و فرم هماهنگ با دندان‌های طبیعی شما ساخته شود. برای جلوگیری از حساسیت دندان‌های تراش‌خورده و حفظ ظاهر لبخند تا آماده‌شدن بریج نهایی (که معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد)، یک بریج موقت از جنس پلاستیک یا آکریل نصب می‌شود. این بریج موقت علاوه بر محافظت، به شما فرصت می‌دهد که قبل از نصب مدل اصلی، احساس و راحتی را ارزیابی کنید.

در جلسه پایانی، بریج دائمی روی دندان‌ها یا ایمپلنت‌ها قرار داده می‌شود. دندانپزشک ابتدا آن را امتحان می‌کند، شکل و رنگ آن را با دندان‌های کناری مقایسه می‌کند و در صورت نیاز، اصلاحات جزیی انجام می‌دهد تا کاملاً متناسب باشد. سپس بریج با چسب دندانپزشکی مخصوص به طور دائمی فیکس می‌شود. در پایان، توصیه‌های لازم برای مراقبت از بریج، نحوه تمیزکردن و استفاده از نخ دندان مخصوص به بیمار آموزش داده می‌شود. معمولاً یک جلسه پیگیری بعد از چند روز یا چند هفته برای اطمینان از عملکرد و راحتی کامل بریج در نظر گرفته می‌شود.

مراقبت‌ها و طول عمر بریج

برای افزایش طول عمر بریج، باید بهداشت دهان را به صورت کامل رعایت کنید. استفاده از مسواک دوبار در روز، نخ دندان مخصوص بریج و شستشوی دهان با دهان‌شویه توصیه می‌شود. همچنین باید از خوردن غذاهای بسیار سفت و چسبناک که می‌تواند به ساختار بریج آسیب بزند، پرهیز کرد.

مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت بریج و دندان‌های پایه نیز ضروری است. با مراقبت مناسب، طول عمر بریج می‌تواند از ۱۰ سال فراتر رود و در برخی موارد حتی تا ۱۵ سال یا بیشتر دوام داشته باشد.

هزینه تقریبی انواع بریج

هزینه بریج بسته به تعداد دندان‌های از دست رفته، نوع بریج انتخابی، مواد به کار رفته و موقعیت جغرافیایی متفاوت است. بریج‌های معمولی هزینه کمتری نسبت به بریج‌های ایمپلنت ساپورت دارند.

بریج مریلند و کانتی‌لفر معمولاً ارزان‌تر هستند، اما استحکام و طول عمر کمتری نیز دارند. ایمپلنت ساپورت گران‌ترین روش است اما با توجه به طول عمر و عملکرد بهتر، در بلندمدت می‌تواند مقرون‌به‌صرفه باشد.

هزینه ها تقریبی می باشد و برای برآورد دقیق هزینه ها حتما باید به متخصص مراجعه شود.

نتیجه‌گیری

بریج دندان یک روش موثر و کاربردی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است که علاوه بر زیبایی، عملکرد دهان را نیز بهبود می‌بخشد. انتخاب بهترین نوع بریج باید با توجه به شرایط خاص هر بیمار، نظر دندانپزشک و بودجه در نظر گرفته شود. هر کدام از انواع بریج ویژگی‌ها و معایب خاص خود را دارند و آگاهی از آن‌ها می‌تواند تصمیم‌گیری شما را آسان‌تر کند.

توجه: این مطلب صرفاً جهت افزایش آگاهی عمومی تهیه شده و به هیچ عنوان جایگزین مشاوره و مراجعه حضوری به دندانپزشک یا متخصص مربوطه نیست. برای تشخیص و درمان دقیق، حتماً به پزشک معالج مراجعه کنید.

سوالات متداول

۱. آیا نصب بریج دردناک است؟

با استفاده از بی‌حسی موضعی، حین درمان دردی احساس نمی‌شود. پس از درمان ممکن است تا چند روز کمی حساسیت یا ناراحتی وجود داشته باشد.

۲. آیا همه می‌توانند بریج بگذارند؟

خیر، سلامت لثه‌ها، وجود دندان‌های پایه سالم یا تراکم کافی استخوان برای ایمپلنت از شرایط لازم است.

۳. آیا بریج دائمی است؟

بریج یک پروتز ثابت است، اما طول عمر آن بسته به نوع و مراقبت بین ۵ تا ۱۵ سال (و برای ایمپلنت ساپورت حتی طولانی‌تر) است.

URL را کپی کنید
URL کپی شد