کم‌شنوایی می‌تواند همه ی افراد، از نوزادان گرفته تا افراد سالمند را تحت تاثیر قرار دهد. دلایل مختلفی برای بروز کم‌شنوایی وجود دارد، اما قرار گرفتن در معرض صداهای بلند، شایع‌ترین علت این مشکل است. کم‌شنوایی قابل بازگشت نیست، اما جراحی برای درمان برخی مشکلات می‌تواند به بهبود شنوایی کمک کند. همچنین استفاده از دستگاه‌هایی مانند سمعک می‌تواند میزان کاهش شنوایی را کاهش دهد.
کم‌شنوایی چیست؟
کم‌شنوایی زمانی رخ می‌دهد که عاملی بر سیستم شنوایی شما تاثیر بگذارد. اگر دچار کم‌شنوایی باشید، ممکن است در درک، دنبال کردن یا شرکت در مکالمات مشکل داشته باشید. همچنین شنیدن مکالمات تلفنی، شرکت در جلسات آنلاین یا دنبال کردن دیالوگ‌های تلویزیونی برای شما دشوار می شود.
کم‌شنوایی می‌تواند توانایی شما در کار کردن، برقراری ارتباط با دیگران و لذت بردن از زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. معمولا کم شنوایی قابل بازگشت نیست، اما شنوایی‌شناسان (متخصصانی که در تشخیص و درمان کم‌شنوایی فعالیت دارند) در این زمینه می‌توانند به شما کمک کنند. آن‌ها ممکن است درمان‌هایی مانند استفاده از سمعک یا کاشت حلزون را پیشنهاد دهند که در کاهش اثرات کم‌شنوایی موثر واقع شوند.
آیا کم‌شنوایی رایج است؟
بله، کم‌شنوایی بسیار شایع است. طبق مطالعات آماری آمریکا، از هر 10 نفر، بیش از یک نفر به کم شنوایی دچار است.
حدود ۶۰,۰۰۰ نفر دچار کم‌شنوایی در یک گوش (کم‌شنوایی یک‌طرفه) هستند.
حدود ۱ نفر از هر ۳ بزرگسال بالای ۶۵ سال و تقریبا نیمی از بزرگسالان بالای ۷۵ سال به کم‌شنوایی مرتبط با سن مبتلا هستند و حدود ۲ نفر از هر ۱,۰۰۰ نوزاد با نوعی کم‌شنوایی متولد می‌شود.
انواع کم‌شنوایی
- کم‌شنوایی هدایتی: این نوع کم‌شنوایی به دلیل مشکلی رخ می‌دهد که مانع عبور صداها از گوش خارجی یا میانی می‌شود. کم‌شنوایی هدایتی اغلب با دارو یا جراحی قابل درمان است.
- کم‌شنوایی حسی‌عصبی: این کم‌شنوایی به دلیل اختلال در عملکرد گوش داخلی یا عصب شنوایی به وجود می‌آید.
- کم‌شنوایی مختلط: کم‌شنوایی مختلط ترکیبی از کم‌شنوایی هدایتی و حسی‌عصبی است؛ به این صورت که هر سه بخش گوش خارجی، میانی و داخلی را درگیر می‌کند. برای مثال، اگر دارویی مصرف کنید که روی گوش داخلی تاثیر می‌گذارد و هم‌زمان پرده گوش‌تان پاره شود، شما دچار کم‌شنوایی مختلط شده‌اید.
- اختلال طیف نوروپاتی شنوایی: نوعی کم‌شنوایی که در آن صدا به طور طبیعی وارد گوش می‌شود، اما به دلیل آسیب به گوش داخلی یا عصب شنوایی، صداها به شکلی سازماندهی نمی‌شوند که مغز بتواند آن‌ها را درک کند.
علائم کم‌شنوایی چیست؟
اکثر افراد به‌تدریج دچار کاهش شنوایی می‌شوند وشاید حتی متوجه این موضوع نشوند. به طور کلی می توان گفت شما ممکن است در حال تجربه کم‌شنوایی باشید اگر:
- اغلب از دیگران می‌خواهید حرفشان را تکرار کنند.
- در دنبال کردن مکالمه، مخصوصا هنگام صحبت تلفنی یا در محیط‌های پر سر و صدا مثل رستوران مشکل دارید.
- فکر می‌کنید دیگران صحبتشان نامفهوم یا زیرلبی است.
- نمی‌توانید صداهای با فرکانس بالا مثل آواز پرندگان را بشنوید.
- مجبورید صدای تلویزیون، کامپیوتر یا تبلت را بلندتر کنید.
- دچار وزوز گوش (صدای زنگ در گوش) هستید.
- گوش‌تان درد می‌کند.
- احساس فشار یا مایعی در داخل گوش دارید.
- مشکلات تعادل یا سرگیجه دارید.
علائم کم‌شنوایی در نوزادان و کودکان چیست؟
نوزادانی که دچار کم‌شنوایی هستند ممکن است بعضی صداها را بشنوند اما برخی دیگر را نه. آن‌ها ممکن است:
- به صداهای بلند واکنش نشان ندهند.
- بعد از ۶ ماهگی به سمت منبع صدا نچرخند.
- تا یک سالگی کلمات ساده‌ای مثل «مامان» یا «بابا» را نگویند.
- وقتی نامشان را صدا می‌زنید واکنشی نشان ندهند.
کودکان بزرگ‌تر با کم‌شنوایی ممکن است تجارب زیر را داشته باشند:
- زیاد بگویند «چی؟» یا «ها؟»
- نسبت به همسالان دیرتر زبان باز کنند.
- صحبتشان نامفهوم باشد.
- دستورات را دنبال نکنند.
- صدای تلویزیون یا تبلت را زیاد کنند.
چه عواملی معمولا باعث کم‌شنوایی می‌شوند؟
دلایل متعددی وجود دارد که می‌توانند باعث کم‌شنوایی شوند. مثلا قرار گرفتن کوتاه‌مدت یا ناگهانی در معرض صدای خیلی بلند (مثل شرکت در کنسرت‌های پرسر و صدا) می‌تواند شنوایی را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه علت بروز انواع کم شنوایی را بررسی می کنیم؛ با ما همراه باشید.
علل کم‌شنوایی هدایتی شامل:
- تجمع جرم گوش
- مایعی که در اثر سرماخوردگی یا آلرژی در گوش میانی جمع شده
- عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا)
- عفونت گوش خارجی (اوتیت خارجی یا گوش شناگر)
- مشکلات لوله استاش که باعث تجمع مایع در گوش میانی می‌شود
- پارگی پرده گوش
- تومورهای گوش
- جسم خارجی در گوش (مثلا کودک ممکن است یک نخود را داخل گوش خود بگذارد)
- مشکلات مادرزادی که شکل‌گیری گوش خارجی یا میانی را تحت تاثیر قرار می‌دهند
علل کم‌شنوایی حسی‌عصبی شامل:
- افزایش سن
- بیماری‌هایی مثل بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا، سکته مغزی یا دیابت
- سموم گوش (اتوکسیکیتی)
- برخی بیماری‌های ژنتیکی
- ضربه به سر
- کم‌شنوایی ناشی از صدا (قرار گرفتن بلندمدت در محیط‌های پر سر و صدا مثل کارخانه‌ها یا کارگاه‌های ساختمانی)
- عفونت‌های مادرزادی مثل سیتومگالوویروس (CMV)
عوارض کم‌شنوایی
کم‌شنوایی می‌تواند باعث شود احساس جداافتادگی از دنیای اطراف داشته باشید. ممکن است دچار ناامیدی، تحریک‌پذیری یا خشم شوید.
افرادی که کم‌شنوایی شدید دارند ممکن است دچار اضطراب یا افسردگی شوند.
کودکان با کم‌شنوایی ممکن است در مدرسه دچار مشکلات متعددب شوند و نمرات ضعیفی بگیرند.
همچنین مطالعات نشان داده‌اند که بین کم‌شنوایی در سالمندان و بروز دمانسیا (زوال عقل) ارتباط وجود دارد.
چگونه کم‌شنوایی تشخیص داده می‌شود؟
پزشک یا ارائه‌دهنده خدمات سلامت ابتدا درباره علائم شما سوال می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. آن‌ها به دنبال علائم عفونت یا مشکلات دیگری می گردند که می تواند باعث کم‌شنوایی شده باشد.
اگر گوش شما آسیب دیده باشد یا احتمال وجود تومور باشد، ممکن است درخواست سی‌تی‌اسکن (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) کنند.
برای تشخیص کم شنوایی و نوع آن، مراجعه به متخصصان شنوایی شناس برای انجام آزمایش های تخصصی نیز توصیه می شود.
آزمایش‌های رایج شنوایی عبارتند از:
- آزمون تون خالص (Pure-tone testing): این آزمون متداول، آرام‌ترین صدایی که در هر فرکانس می‌توانید بشنوید را مشخص می‌کند. در این آزمون، هدفونی داخل گوش می‌گذارید و صداها و گفتارها را می‌شنوید. همچنین دستگاهی روی سر شما قرار می‌گیرد تا هدایت استخوانی گوش آزمایش شود. ترکیب این دو روش به شنوایی‌شناس کمک می‌کند تا نوع کم‌شنوایی شما را تشخیص دهد.
- آزمون اوتوآکوستیک امیشن (OAE): این تست عملکرد گوش داخلی را بررسی می‌کند.
- تیمپانومتری (Tympanometry): این آزمایش حرکت پرده گوش را ارزیابی می‌کند. شنوایی‌شناسان این تست را برای بررسی پارگی پرده گوش، مایع در گوش میانی یا وجود جرم گوش انجام می‌دهند.
مراحل کم‌شنوایی
پس از انجام تست شنوایی، شنوایی‌شناس نتایج را به شما توضیح می‌دهد و معنای آن‌ها را بیان می‌کند. معمولا کم‌شنوایی بر اساس میزان کاهش شنوایی طبقه‌بندی می‌شود؛ یعنی صداها باید چقدر بلند باشند تا شما آن را بشنوید.
بر اساس انجمن گفتار و شنوایی آمریکا، درجات کم‌شنوایی به شرح زیر است:
- طبیعی
- اندک
- خفیف
- متوسط
- متوسط تا شدید
- شدید
- عمیق
درمان‌های کم‌شنوایی چیست؟
درمان کم شنوایی نیز بسته به نوع آن متفاوت است. برای آشنایی با روش های درمانی انواع کم شنوایی، با ما همراه باشید.
درمان کم‌شنوایی هدایتی:
- مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت‌های گوش
- جراحی‌هایی مانند تیمپانوپلاستی برای ترمیم پرده گوش پاره شده، تیمپانواستومی برای قرار دادن لوله در گوش یا جراحی برای برداشتن تومورها
- انجام روش‌هایی برای پاک‌سازی جرم یا جدا کردن اجسام خارجی از کانال گوش
درمان کم‌شنوایی حسی‌عصبی:
- مصرف داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب سلول‌های مویی گوش داخلی (کوکلئا). سلول‌های مویی کوکلئا می‌توانند در اثر قرار گرفتن در معرض صدای بلند آسیب ببینند و منجر به کم شنوایب حسی عصبی شوند.
- روش‌های مدیریت شنوایی مانند استفاده از سمعک و کاشت حلزون
درمان کم‌شنوایی مختلط:
- درمان این نوع کم‌شنوایی، بسته به مشکلات خاص گوش خارجی، میانی و داخلی متفاوت است.
عوارض جانبی درمان‌ها
عوارض درمانی نیز می توانند متفاوت باشند، اما جراحی‌ها معمولا بیشترین عوارض جانبی را دارند:
- عوارض تیمپانوپلاستی شامل شکست پیوند و ترمیم نشدن پرده گوش پاره شده است.
- عوارض تیمپانواستومی ممکن است شامل تیمپانواسکلروز (اسکار شدن پرده گوش)، عفونت‌های مکرر گوش یا ترشح مداوم مایع از گوش (اوتوره) باشد.
- درمان تومورهای گوش ممکن است باعث کاهش شنوایی، مشکلات تعادل و ضعف صورت شود.
- جراحی کاشت حلزون ممکن است بر حس تعادل تاثیر بگذارد یا شنوایی باقی‌مانده (میزانی از شنوایی که با وجود کم‌شنوایی شدید یا عمیق باقی مانده است) را کاهش دهد. با این حال جراحی کاشت حلزون به ندرت باعث آسیب عصبی یا نشت مایع مغزی-نخاعی می‌شود.
اگر دچار کم‌شنوایی شوم، چه انتظاری باید داشته باشم؟
این موضوع بستگی به وضعیت شما دارد. برخی از انواع کم‌شنوایی، مانند کم‌شنوایی ناشی از سرماخوردگی، عفونت گوش (مثل گوش شناگر) یا وجود جسم خارجی در گوش، موقتی هستند؛ در حالی که کم‌شنوایی حسی‌عصبی و کم‌شنوایی مرتبط با سن معمولا دائمی است.
با این‌حال استفاده از سمعک‌ها یا کاشت حلزون می‌توانند بخش عمده‌ای از شنوایی شما را بازیابی کنند.
چگونه می‌توانم از کم‌شنوایی پیشگیری کنم؟
برخی انواع کم‌شنوایی قابل پیشگیری نیستند، برای مثال بسیاری از افراد در اثر افزایش سن دچار کاهش شنوایی می‌شوند. با این حال، شایع‌ترین علت کم‌شنوایی، آسیب ناشی از صدای بلند است. برای پیشگیری از کم‌شنوایی ناشی از صدا می‌توانید موارد زیر را انجام دهید:
- هنگام حضور در محیط‌های پرصدا مانند کنسرت‌ها، موتورسواری یا کار با ماشین‌آلات پرصدا، از محافظ شنوایی مثل گوش‌بند یا گوش‌گیر استفاده کنید.
- صدای موسیقی هنگام استفاده از هدفون یا ایرباد را در حدی نگه دارید که بتوانید صدای افراد اطراف خود را بشنوید. قاعده کلی این است که حجم صدا را بیشتر از ۸۰٪ ظرفیت نکنید و بیشتر از ۹۰ دقیقه در روز نیز گوش ندهید.
- هیچ جسمی را وارد مجرای گوش خود نکنید، از جمله گوش‌پاک‌کن یا سنجاق مو؛ زیرا ممکن است باعث آسیب پرده گوش یا گیرکردن در کانال گوش شوند.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید، زیرا می‌تواند جریان خون را مختل کرده و شنوایی را تحت تاثیر قرار دهد.
- ورزش منظم داشته باشید تا از بروز بیماری‌هایی مانند دیابت یا فشار خون بالا که می‌توانند بر شنوایی اثر بگذارند، پیشگیری کنید.
- بیماری‌های مزمن خود را مدیریت کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
چطور از خودم مراقبت کنم؟
زندگی با کم‌شنوایی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، حتی اگر در حال درمان باشید و از سمعک یا جراحی کاشت حلزون استفاده کنید.
بهتر است در شرایطی که دچار کم شنوایی هستید، به دیگران اطلاع دهید که کم‌شنوایی دارید تا در ارتباط با شما بهتر رفتار کنند.
کم‌شنوایی همچنین می‌تواند بر سلامت روحی شما تاثیر بگذارد. حتی با وجود درمان، ممکن است احساس افسردگی یا اضطراب کنید. در این صورت، بهتر است احساسات خود را با یک متخصص سلامت در میان بگذارید.
چه زمانی باید به پزشکم مراجعه کنم؟
اگر فکر می‌کنید کم‌شنوایی شما شدت یافته است، حتما با پزشک یا متخصص خود تماس بگیرید. متخصصان شنوایی با بررسی وضعیت و تشخیص نوع کم شنوایی، راه حل های درمانی مناسب را به شما ارائه می‌کنند.
چه سوالاتی را باید از پزشکم بپرسم؟
اگر آزمایش‌های شنوایی نشان دهد که دچار کم‌شنوایی هستید، می‌توانید سوالات زیر را از پزشک خود بپرسید:
-
- علت کم‌شنوایی من چیست؟
- چه کاری می‌توانم انجام دهم تا شنوایی خود را بهتر کنم؟
- آیا کم‌شنوایی من بدتر خواهد شد؟
- آیا باید جراحی کاشت حلزون را در نظر بگیرم؟
تفاوت کم‌شنوایی و ناشنوایی چیست؟
افراد با کم‌شنوایی می‌توانند صداها را در فرکانس های خاص و تا اندازه‌ای بشنوند که در گفتگوها شرکت کنند و با استفاده از سمعک یا درمان‌های دیگر، شنوایی خود را بهتر کنند اما افراد ناشنوا یا دارای کم شنوایی های خیلی عمیق، اصلا نمی‌شنوند و سمعک یا دستگاه‌های دیگر هم به آن ها کمکی نمی‌کند. افراد ناشنوا برای برقراری ارتباط با دیگران، معمولا از زبان اشاره استفاده می‌کنند.
source