میگرن و سردردهای مکرر از شایع‌ترین مشکلات عصبی در جهان هستند که میلیون‌ها نفر را درگیر می‌کنند. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، میگرن در میان ۱۰ علت اصلی ناتوانی در سطح جهان قرار دارد. در سال‌های اخیر، پژوهش‌های متعددی نشان داده‌اند که عوامل سبک زندگی، به ویژه وزن بدن و وضعیت شاخص توده بدنی (BMI)، ارتباط مستقیمی با بروز و شدت میگرن دارند.

چاقی به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات سلامت در قرن حاضر، نه تنها بیماری‌های قلبی، دیابت و مشکلات مفصلی ایجاد می‌کند، بلکه با افزایش احتمال بروز سردردهای مزمن، از جمله میگرن، نیز ارتباط دارد. در مقابل، رسیدن به وزن متعادل می‌تواند نقش مهمی در کاهش شدت، تعداد و طول مدت حملات میگرن داشته باشد.

این مقاله به بررسی علمی و کاربردی رابطه بین وزن متعادل و کاهش میگرن و سردردها می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه مدیریت وزن می‌تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به سردردهای مزمن را بهبود بخشد.

میگرن چیست؟

میگرن نوعی سردرد عصبی-عروقی است که اغلب به صورت حملات ضربان‌دار در یک سمت سر بروز می‌کند و می‌تواند با علائمی همچون تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا همراه باشد.

 انواع سردردهای شایع

• میگرن کلاسیک (با اورا)

• میگرن شایع (بدون اورا)

• سردرد تنشی

• سردرد خوشه‌ای

• سردردهای ناشی از دارو یا سبک زندگی

 عوامل موثر بر بروز میگرن

• استرس و اضطراب

• تغییرات هورمونی

• بی‌خوابی یا تغییر الگوی خواب

• رژیم غذایی نامناسب

• اضافه وزن و چاقی

 نقش چاقی در بروز میگرن

تحقیقات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به چاقی (BMI بالاتر از ۳۰) دو تا سه برابر بیشتر از افراد با وزن طبیعی در معرض ابتلا به میگرن مزمن قرار دارند.

دلایل احتمالی این ارتباط عبارت‌اند از:

• افزایش التهاب سیستمیک: چربی اضافه در بدن، مواد التهابی ترشح می‌کند که روی سیستم عصبی اثر می‌گذارند.

• تغییرات هورمونی: چاقی موجب تغییر سطح لپتین، انسولین و سایر هورمون‌ها می‌شود که با میگرن ارتباط دارند.

• کاهش کیفیت خواب: چاقی با اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب همراه است که خود عامل محرک میگرن است.

• افزایش فشار داخل جمجمه: تجمع چربی شکمی و تغییرات متابولیک می‌تواند فشار روی سیستم عصبی را افزایش دهد.

 نقش اضافه وزن در شدت و تکرار میگرن

مطالعات بالینی نشان داده‌اند:

• افراد دارای اضافه وزن نه تنها دفعات حملات میگرنی بیشتری دارند، بلکه شدت درد آنها نیز بیشتر است.

• مدت زمان حملات در افراد چاق طولانی‌تر است.

• پاسخ به درمان دارویی در این افراد ضعیف‌تر است.

بخش سوم: تاثیر کاهش وزن بر میگرن

 یافته‌های پژوهشی

• یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که کاهش ۱۰٪ از وزن بدن، منجر به کاهش ۳۰٪ در تعداد حملات میگرن شد.

• پژوهش دیگری در سال ۲۰۱۹ بیان کرد که بیمارانی که پس از جراحی باریاتریک وزن خود را کاهش دادند، بهبود قابل‌توجهی در شدت و تکرار سردرد تجربه کردند.

 مکانیسم‌های بهبود

• کاهش التهاب سیستمیک: با کاهش چربی بدن، سطح سایتوکاین‌های التهابی کمتر می‌شود.

• بهبود حساسیت به انسولین: متابولیسم پایدارتر، از نوسانات قند خون جلوگیری می‌کند.

• بهبود کیفیت خواب: کاهش وزن، اختلالات خواب را کم می‌کند.

• تنظیم هورمون‌ها: وزن متعادل باعث تعادل لپتین و گرلین می‌شود.

بخش چهارم: استراتژی‌های رسیدن به وزن متعادل برای کاهش میگرن

 رژیم غذایی مناسب

• کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های ساده

• افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات و فیبر

• دریافت پروتئین کافی

• اجتناب از غذاهای محرک میگرن (شکلات، کافئین زیاد، غذاهای فرآوری‌شده)

 فعالیت بدنی

• ورزش منظم هوازی مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری ۳۰ دقیقه در روز

• تمرینات قدرتی برای تقویت متابولیسم

• تمرینات آرام‌سازی مانند یوگا برای کاهش استرس

سبک زندگی سالم

• خواب کافی و منظم (۷–۸ ساعت)

• مدیریت استرس با مدیتیشن یا تکنیک‌های تنفسی

• نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از کم‌آبی بدن

بخش پنجم: توصیه‌های عملی برای بیماران

پیگیری وزن بدن: استفاده از جدول یا اپلیکیشن برای پایش تغییرات وزن.

دفترچه میگرن: ثبت حملات سردرد برای بررسی تأثیر تغییر وزن.

همکاری با پزشک: رژیم غذایی یا ورزش باید زیر نظر متخصص تنظیم شود.

کاهش تدریجی وزن: کاهش سریع وزن ممکن است خود محرک سردرد شود.

پرهیز از رژیم‌های سخت‌گیرانه: رژیم‌های بسیار محدودکننده می‌توانند به حملات میگرنی منجر شوند.

نتیجه‌گیری

رابطه میان وزن متعادل و کاهش میگرن و سردردها یک حقیقت علمی و ثابت‌شده است. اضافه وزن نه تنها احتمال بروز میگرن را افزایش می‌دهد، بلکه شدت و مدت حملات را نیز بیشتر می‌کند. در مقابل، رسیدن به وزن سالم از طریق تغذیه متعادل، ورزش منظم و اصلاح سبک زندگی می‌تواند بهبود چشمگیری در کیفیت زندگی بیماران ایجاد کند.

بنابراین، مدیریت وزن باید به عنوان بخشی از رویکرد جامع درمان میگرن در نظر گرفته شود. رسیدن به وزن متعادل نه تنها به کاهش سردرد کمک می‌کند، بلکه خطر بیماری‌های مزمن دیگر مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا را نیز کاهش می‌دهد.

۱۸ شهریور ۱۴۰۴ ۱۲:۱۲