رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: زیرمیزی گرفتن کار غیراخلاقی است و پولی که به این شکل دریافت می‌شود، حرام است.

به گزارش ساعت سلامت، مجتبی پارسا در خصوص مقاله تحقیقاتی خود و رواج پدیده زیرمیزی در میان پزشکان گفت: سال ۹۲ و ۹۳ قبل از طرح تحول سلامت که در دولت آقای روحانی صورت گرفت، مطالعه‌ای را با پرسش از خود پزشکان انجام دادم که نتایج مطالعه حاکی از آن بود، پزشکانی که امکان دریافت زیرمیزی را داشتند، بیش از ۵۰ درصد آن‌ها زیر میزی را به کرات و یا ندرتا دریافت کرده بودند. نتایج این مطالعه در یکی از مجلات اخلاق پزشکی در سال ۹۶ منتشر شده است.

وی افزود: در این مطالعه ما همچنین به بررسی علت‌های این موضوع پرداختیم که پزشکان مورد مطالعه دلایلی را برای آن ذکر کردند که شایعترین دلیل از دیدگاه آن‌ها «تعرفه‌های ناعادلانه پزشکی» بود که پزشکان را مجبور به دریافت زیرمیزی می‌کرد. البته دلایل دیگری هم با شیوع کمتر مثل رابطه مستقیم مالی بین پزشک و بیمار، وجود سیستم‌ کارانه در کشور، زیاده خواهی برخی پزشکان و برخی دلایل دیگر هم برای این پدیده ذکر شده بود.

پارسا خاطرنشان کرد: برای مثال عمل جراحی که ارزش آن ۱۰ میلیون تومان است، ممکن است پزشک تنها ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان دریافت کند. در این شرایط، ممکن است پزشک به خاطر ۵۰۰ هزار تومان، تبعات یک عمل جراحی از جمله شکایت احتمالی بیمار را بپذیرد.

وی با بیان اینکه در مطالعه دیگری هم ما این موضوع را از جنبه‌های شرعی، قانونی و اخلاقی با پرسش از متخصصان اخلاق پزشکی، مراجع عظام تقلید و حقوقدان‌ها بررسی کردیم، گفت: در مجموع، کلیت نتایج این بود که این اقدام از لحاظ شرعی، قانونی و اخلاقی وجاهت ندارد.

زیرمیزی اجحاف به بیمار مضطر است

پارسا گفت: با وجود اینکه تعرفه‌ها غیرواقعی است، ولی به دلایل متعددی که مجال ذکر آن‌ها در اینجا نیست، پزشک حق دریافت زیر میزی ندارد. چون در واقع اجحاف به بیماری است که مضطر است و بسیاری از آن‌ها مجبور می‌شوند با سختی و مشقت و قرض کردن و روش‌های دیگر این پول را تأمین کنند.

وی با تاکید بر اینکه حرفه پزشکی با بسیاری از مشاغل دیگر متفاوت است و اولویت اول پزشکی لحاظ منافع و توجه به مصالح بیماران است، گفت: باید به این نکته هم توجه داشت که سیاستگذاران نباید زمینه و انگیزه دریافت زیر میزی مثل تعرفه‌های ناعادلانه را در جامعه ایجاد کنند، چون به هر حال انگیزه تخلف را در بین برخی از پزشکان ایجاد می‌کند.

رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: به عنوان مثال، اگر عمل جراحی ارزش واقعی ۲۰ میلیون تومان داشته باشد و پزشک تنها ۵۰۰ هزار تومان دریافت کند، او ناگزیر به انجام کار غیرقانونی خواهد بود.

وی گفت: مشکلات تعرفه‌های پزشکی سال‌هاست که مطرح است، به ویژه در بخش دولتی که شرایط بسیار بدتر است. این امر باعث می‌شود که پزشکان به فکر دریافت زیرمیزی باشند. اگر تعرفه‌ها واقعی شوند و بعد قوانین سفت و سختی برای برخورد با تخلفات وضع گردد، می‌توانیم تا حدودی جلوی این پدیده را بگیریم.

اصلاحات نشود، تخلفات ادامه دارد

رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: اما اگر این اصلاحات انجام نشود، تخلف‌ها ادامه خواهند داشت. به‌عنوان مثال، در مورد نانوایی‌ها نیز می‌بینیم که با وجود نرخ‌های اعلام شده، هیچ‌کس قادر به کنترل قیمت‌ها نیست.

وی درباره کنترل پدیده زیرمیزی از سوی وزارت بهداشت گفت: به نظر من، اگر چه وجود تعرفه‌های غیرواقعی دلیلی برای تخلف برخی پزشکان نیست، ولی وزارت بهداشت تا زمانی که واقعیت‌ها را مشاهده نکند، نمی‌تواند این موضوع را کنترل کند. البته وزارت بهداشت خود نیز با مشکلاتی مواجه است. مثل وضعیت مالی مردم که باید به آن نیز توجه کرد و نباید فشار واقعی کردن تعرفه به مردم منتقل شود.

پارسا تصریح کرد: به عنوان مثال اگر تعرفه واقعی ویزیت یک پزشک ۵۰۰ هزار تومان باشد این مبلغ برای اکثریت مردم به‌ویژه در این شرایط سخت اقتصادی، قابل تحمل نیست. از سوی دیگر، پزشک نیز نیاز دارد که هزینه‌های خود مانند اجاره مطب، حقوق منشی و مالیات و غیره را تامین کند. لذا باید تعادلی در این زمینه ایجاد کرد که اصطلاحا نه سیخ بسوزد و نه کباب.

وی خاطرنشان کرد: در مجموع با همه مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد اخلاق پزشکی تأکید می‌کند که زیرمیزی گرفتن کار غیراخلاقی است و از نظر اکثریت فقها و مراجع تقلیدی که ما از آن‌ها سوال کردیم غیرشرعی است و پولی که به این شکل دریافت می‌شود، حرام است.

منبع: ایلنا