به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،در سال‌های اخیر، روزه‌داری متناوب یا «فستینگ» به یکی از روش‌های محبوب کاهش وزن و بهبود سلامتی تبدیل شده است. بسیاری از افراد این روش را برای کاهش وزن، بهبود متابولیسم و کاهش ریسک بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع ۲ استفاده می‌کنند. اما همیشه یک نگرانی بزرگ وجود داشته است: آیا نخوردن غذا در طول روز می‌تواند باعث کاهش عملکرد ذهنی شود؟
آیا ممکن است هنگام «فستینگ»، احساس کسالت، تحریک‌پذیری یا حتی مشکلات حافظه را تجربه کنیم؟ این‌ها سوالاتی است که در ذهن بسیاری از کسانی که می‌خواهند از این روش استفاده کنند، نقش می‌بندد.
فستینگ؛ یک روش قدیمی با فواید مدرن
«فستینگ» برخلاف تصور رایج تنها یک روش برای کاهش وزن نیست. این تکنیک ریشه در یک سیستم بیولوژیکی قدیمی دارد که بدن انسان به آن مجهز است تا در شرایط کمبود غذا، بتواند انرژی خود را تأمین کند. وقتی که بدن برای مدت زمان مشخصی بدون غذا می‌ماند، به جای استفاده از گلوکز، به تجزیه چربی‌ها پرداخته و انرژی خود را از کتون‌ها تأمین می‌کند. این روند به بدن کمک می‌کند تا به طور بهینه‌تر انرژی مصرف کرده و در عین حال با کاهش سطح انسولین، مزایای سلامتی بسیاری را به همراه داشته باشد.
به طور خاص، فستینگ اتوفاژی (فرآیند پاکسازی سلولی) را فعال می‌کند که به بدن کمک می‌کند سلول‌های آسیب‌دیده را بازسازی کند. این فرآیند ممکن است حتی به تأخیر انداختن نشانه‌های پیری کمک کند. علاوه بر این، فستینگ حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد که می‌تواند از بروز بیماری‌های مزمن مانند دیابت جلوگیری کند.
آیا فستینگ بر عملکرد شناختی تأثیر می‌گذارد؟
یکی از بزرگترین نگرانی‌های افراد در مورد فستینگ، تأثیر آن بر عملکرد شناختی است. آیا واقعاً نخوردن غذا می‌تواند باعث کاهش توجه و حافظه شود؟ برای پاسخ به این سوال، پژوهشگران تحقیقی جامع انجام دادند که بر روی ۷۱ مطالعه مستقل متمرکز بود. این مطالعه به بررسی عملکرد شناختی افراد در هنگام «فستینگ» و مقایسه آن با زمانی که غذا خورده بودند، پرداخت.
نتایج پژوهش
داده‌ها نشان دادند که هیچ تفاوت معنی‌داری در عملکرد شناختی بین افرادی که فست می‌کنند و افرادی که به طور منظم غذا می‌خورند، وجود ندارد. افراد در آزمون‌های شناختی مانند توجه، حافظه و عملکرد اجرایی، چه بعد از خوردن غذا و چه در حالت فستینگ، عملکرد مشابهی داشتند.
چه عواملی در تأثیر «فستینگ» بر ذهن ما مؤثر است؟
با این حال، محققان به این نکته اشاره کردند که چند عامل می‌تواند در نتیجه‌گیری از فستینگ تأثیر بگذارد:
-
سن: در حالی که بزرگسالان سالم در هنگام فستینگ هیچ کاهش قابل توجهی در عملکرد ذهنی نداشتند، کودکان و نوجوانان وقتی وعده‌های غذایی خود را حذف می‌کردند، عملکرد کمتری در آزمون‌ها داشتند. این یافته تأکید می‌کند که کودکان باید صبحانه مناسب بخورند تا عملکرد بهتری در مدرسه داشته باشند.
-
زمان‌بندی فستینگ: نتایج نشان دادند که فستینگ طولانی‌تر ممکن است تأثیر کمتری بر عملکرد ذهنی داشته باشد، چرا که در این حالت بدن از کتون‌ها به عنوان منبع انرژی ثابت استفاده می‌کند که به مغز کمک می‌کند تا بدون افت عملکردی ادامه دهد.
-
نوع آزمون: وقتی وظایف شناختی شامل اشکال خنثی بودند، افرادی که فست کرده بودند، به خوبی یا حتی کمی بهتر عمل کردند. اما در آزمون‌هایی که شامل نشانه‌های مرتبط با غذا بودند، افراد فست کرده عملکرد ضعیف‌تری داشتند.
آیا فستینگ برای همه مناسب است؟
برای اکثر بزرگسالان سالم، نتایج تحقیق نشان می‌دهد که فستینگ متناوب یا روش‌های مشابه می‌تواند بدون نگرانی از آسیب به هوشیاری ذهنی، مؤثر باشد. با این حال، «فستینگ» یک روش جهانی نیست. برای کودکان و نوجوانان، که مغز آنها در حال رشد است، بهتر است که غذاهای منظم مصرف کنند.
علاوه بر این، افرادی که شغل‌شان نیاز به هوشیاری کامل در اواخر روز دارد یا افرادی که در معرض وسوسه‌های غذایی هستند، ممکن است نیاز به احتیاط بیشتری در استفاده از این روش داشته باشند.
در نهایت، «فستینگ» باید به عنوان ابزاری شخصی و متناسب با شرایط فردی در نظر گرفته شود. برای افرادی که نیازهای پزشکی خاص دارند یا شرایط خاصی دارند، بهتر است قبل از آغاز فستینگ از مشاوره حرفه‌ای بهره‌مند شوند.
اگرچه فستینگ می‌تواند بسیاری از مزایای سلامتی به همراه داشته باشد، اما نباید آن را برای همه به یک نسخه یکسان و عمومی تبدیل کرد. انتخاب و سازگاری با این روش به شرایط فردی و نیازهای بدنی و ذهنی هر شخص بستگی دارد.