به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تأکید بر این که اختلال دوقطبی تنها به شادی و ناراحتی محدود نمی‌شود، گفت: در نوسانات طبیعی خلق، فرد همچنان کنترل رفتار خود را دارد و تغییرات خلقی تنها برای چند ساعت یا حداکثر یک یا دو روز ادامه می‌یابد، اما در اختلال دوقطبی، این نوسانات می‌تواند هفته‌ها طول بکشد و به‌طور جدی زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد.
دکتر لیلا رازقیان، متخصص روانپزشکی، افزود: نوسانات شدید و مداوم خلق در اختلال دوقطبی، اگر به‌موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می‌تواند به‌طور جدی کیفیت زندگی فرد را مختل کند.
ریشه‌های اختلال دوقطبی: بیشتر از اتفاقات روزمره
وی ادامه داد: ریشه‌های اختلال دوقطبی تنها به واکنش‌های فرد نسبت به رویدادهای روزمره محدود نمی‌شود. عوامل زیستی مغز، ژنتیک و شرایط محیطی نقش عمده‌ای در بروز این اختلال دارند.
باورهای غلط درباره اختلال دوقطبی
این روانپزشک یکی از شایع‌ترین باورهای غلط را این تصور دانست که هر فردی که سریع عصبانی یا ناراحت می‌شود، مبتلا به اختلال دوقطبی است. وی توضیح داد که تشخیص علمی اختلال دوقطبی نیازمند شواهدی از دوره‌های مشخص مانیا یا هیپومانیا است و نوسانات خلق ناشی از استرس یا ویژگی‌های شخصیتی با این اختلال متفاوت است.
دکتر رازقیان همچنین به اشتباه رایج در مورد دو شخصیتی بودن مبتلایان به اختلال دوقطبی اشاره کرد و گفت: دوقطبی اختلالی در خلق است، نه شخصیت. افراد مبتلا به این اختلال بین دوره‌های افسردگی و مانیا نوسان می‌کنند، نه این‌که هویت‌های مختلفی داشته باشند.
وی افزود: همچنین انگ‌زنی بیماران دوقطبی و تصور خطرناک بودن آن‌ها نادرست است. بسیاری از مبتلایان با درمان صحیح، زندگی عادی و موفقی دارند.
خطرات قطع خودسرانه دارو
دکتر رازقیان یکی دیگر از باورهای غلط رایج را قطع خودسرانه دارو دانست و تأکید کرد: تقریبا همیشه پس از قطع دارو، علائم بیماری باز می‌گردد و ممکن است حتی شدیدتر شود.
طیف وسیع علائم اختلال دوقطبی
وی در توضیح علائم اختلال دوقطبی گفت: این بیماری طیف گسترده‌ای از تغییرات خلق و انرژی را دربر می‌گیرد. در دوره مانیا، فرد دچار شادی یا تحریک‌پذیری غیرعادی، کاهش نیاز به خواب، رفتارهای پرخطر و حتی توهم می‌شود. هیپومانیا، شکل خفیف‌تری از این حالت است. در دوره افسردگی، غم شدید، بی‌علاقگی، اختلال خواب و افکار ناامیدکننده دیده می‌شود.
چه زمانی باید به روانپزشک مراجعه کنیم؟
این متخصص روانپزشکی به برخی نشانه‌های نیاز به بررسی تخصصی اشاره کرد و گفت: اگر نوسانات خلقی فرد از چند روز تا چند هفته ادامه یابد، کاهش نیاز به خواب بدون احساس خستگی، رفتارهای پرخطر، اختلال در روابط اجتماعی یا کار و بروز افکار آسیب به خود در دوره افسردگی مشاهده شود، مراجعه به روانپزشک ضروری است.
درمان چندوجهی اختلال دوقطبی
دکتر رازقیان تأکید کرد که درمان اختلال دوقطبی چندوجهی است. پایه اصلی درمان شامل دارودرمانی با تثبیت‌کننده‌های خلق و داروهای ضدروان‌پریشی است. وی همچنین هشدار داد که قطع ناگهانی دارو می‌تواند باعث بازگشت سریع دوره‌های مانیا یا افسردگی و افزایش احتمال بستری شود.
نقش روان‌درمانی و آموزش خانواده
وی افزود: روان‌درمانی در شناخت علائم هشداردهنده، مدیریت استرس و حفظ روابط اجتماعی فرد مبتلا نقش مهمی دارد. رویکردهایی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان بین‌فردی (IPT) و تنظیم ریتم اجتماعی (IPSRT) در کنترل بیماری مؤثر هستند.
دکتر رازقیان همچنین بر اهمیت سبک زندگی سالم تأکید کرد و گفت: خواب منظم، پرهیز از مصرف الکل و مواد، ورزش و حفظ ریتم ثابت خواب و بیداری می‌تواند در کنترل اختلال دوقطبی مؤثر باشد. وی افزود: آموزش خانواده‌ها و آگاهی آن‌ها از نحوه برخورد مناسب با بیماران، احتمال عود بیماری را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
اختلال دوقطبی بیماری پیچیده‌ای است که به‌دقت و زمان در تشخیص و درمان نیاز دارد. آگاهی از علائم، شناخت تفاوت‌های آن با نوسانات خلقی طبیعی و درمان مؤثر، می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد.