به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس،در حالی که ایران و اوگاندا در صدر مصرف‌کنندگان آنتی‌بیوتیک در جهان قرار دارند، متخصصان بیماری‌های عفونی از پیامدهای جدی مصرف بی‌رویه این داروها سخن می‌گویند. آنها تاکید دارند که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، اگر بدون تجویز پزشک و به‌طور خودسرانه باشد، نه تنها سلامت افراد را تهدید می‌کند، بلکه به یک معضل جهانی به نام مقاومت میکروبی دامن می‌زند که خطرات بسیار جدی‌تری برای جامعه خواهد داشت.
آنتی‌بیوتیک‌ها: داروهای حیاتی یا قاتل خاموش؟
آنتی‌بیوتیک‌ها داروهای مهمی هستند که در برابر عفونت‌های باکتریایی عمل کرده و می‌توانند باکتری‌ها را از بین ببرند یا رشد آنها را متوقف کنند. با این حال، آنتی‌بیوتیک‌ها بر عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا تأثیر ندارند. از آنجا که بسیاری از افراد در مواجهه با علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا به‌طور خودسرانه از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌کنند، این داروها در درمان بسیاری از بیماری‌ها کاملاً بی‌فایده هستند.
آرش سیفی، استاد بیماری‌های عفونی و فلوشیپ کنترل عفونت بیمارستانی در دانشگاه تهران، اظهار کرد: «مقاومت میکروبی یکی از تهدیدهای جدی برای سلامت جهانی است که ناشی از مصرف نابجای آنتی‌بیوتیک‌هاست. این پدیده باعث می‌شود که باکتری‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شوند و حتی در صورت مصرف دارو، عفونت همچنان ادامه پیدا کند.»
افزایش خطرات جانی و آسیب‌های جسمی
سیفی به افزایش میزان مقاومت میکروبی و خطرات جدی آن اشاره کرد و گفت: «در صورتی که این روند ادامه پیدا کند، پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۵۰، حدود ۱۰ میلیون نفر در سال به دلیل عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک جان خود را از دست خواهند داد.» وی همچنین اضافه کرد که این وضعیت نه تنها به بحران‌های جهانی بهداشتی منجر می‌شود، بلکه می‌تواند در کشورهایی مانند ایران که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بسیار بالا است، آسیب‌های جسمی جدی‌تری به همراه داشته باشد. «عفونت‌های مقاوم ممکن است به قطع عضو منجر شوند و خطرات جانی برای افراد با سیستم ایمنی ضعیف و بیماری‌های زمینه‌ای به‌طور جدی افزایش یابد.»
مقاومت میکروبی در ایران: وضعیت نگران‌کننده
بر اساس آمارها، مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران سه برابر میانگین جهانی است. این وضعیت نشان‌دهنده یک مشکل جدی در زمینه تجویز و مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور است. سیفی علت این وضعیت را مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌داند و معتقد است که این موضوع باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
وی تأکید کرد: «عدم مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها و عدم درخواست داروهای آنتی‌بیوتیک از داروخانه‌ها بدون نسخه پزشک، از مهم‌ترین نکاتی است که باید در جامعه جا بیفتد. آنتی‌بیوتیک‌ها داروهای خاصی هستند و مصرف آنها باید تنها با تجویز پزشک انجام شود.»
راهکارها برای مقابله با بحران مقاومت میکروبی
سیفی راهکار اصلی برای مقابله با مقاومت میکروبی را “بهینه‌سازی مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها” دانسته و افزود: «این مسئله نه تنها به جامعه پزشکی بلکه به مردم نیز مربوط می‌شود. اگر مردم و پزشکان از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها پرهیز کنند، می‌توان به کنترل مقاومت میکروبی کمک کرد.»
وی همچنین پیشنهاداتی برای جامعه پزشکی مطرح کرد، از جمله «به‌روزرسانی اطلاعات پزشکی در زمینه مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، عدم تجویز آنتی‌بیوتیک تحت فشار بیماران و پذیرش عواقب احتمالی عدم تجویز این داروها» که می‌تواند به کاهش مقاومت میکروبی کمک کند.
نقش رسانه‌ها و آموزش در پیشگیری
سیفی به نقش رسانه‌ها و سیستم آموزشی در ارتقای آگاهی عمومی در خصوص مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها اشاره کرد. وی بیان کرد: «رسانه‌ها و آموزش و پرورش می‌توانند نقش بسیار مهمی در آگاهی‌رسانی به مردم در مورد خطرات مقاومت میکروبی ایفا کنند. این آموزش‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که مردم به تدریج به این باور برسند که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تنها در مواقع ضروری و با تجویز پزشک انجام شود.»
به نظر می‌رسد که بحران مقاومت میکروبی نه تنها تهدیدی برای سلامتی فردی بلکه تهدیدی برای سلامت جهانی است. بنابراین، نیاز است تا هم مردم و هم پزشکان نسبت به مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها و خطرات ناشی از استفاده نادرست آنها توجه بیشتری داشته باشند. در این راستا، آموزش‌های عمومی و آگاهی‌رسانی به‌ویژه از طریق رسانه‌ها می‌تواند به کاهش این بحران کمک کند.