پرو به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کوکائین در جهان شناخته می‌شود و تقریباً ۳۰ درصد از کوکائین دنیا در این کشور تولید می‌شود. در حالی که صنعت کوکائین پرو در گذشته محدود به منطقه‌ای اصلی به نام دره‌ی ریو آپوریمک، اِنه و مانتارو (VRAEM) بود، در سال‌های اخیر این صنعت به عمق آمازون گسترش یافته و تا مرز برزیل نیز کشیده شده. این گسترش باعث افزایش شدید کشت کوکا شده، به طوری که بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ کشت این گیاه ۳۰ درصد افزایش یافته است. این افزایش، پیامدهای جدی برای جوامع بومی به همراه داشته و آنان را در معرض تهدیدات خشونت‌آمیز و حتی قتل‌های کارتل‌های مواد مخدر قرار داده است.

در یک مستند جدید درباره تجارت کوکائین در پرو، گزارشگران با قاچاقچیان مواد مخدر همراه شده و از اعضای گروه‌های شبه‌نظامی دیدار کرده‌اند. این مستند به بررسی تهدیدها و حملات مداوم به جوامع بومی آمازون می‌پردازد.

تولید کوکائین در جنگل‌های پرو

کوکا در پرو از هزاران سال پیش به عنوان یک محصول نقدی (Cash Crop) با اهمیت شناخته می‌شود. با اینکه کشت کوکا قانونی است، تبدیل آن به کوکائین غیرقانونی است.  ۹۰ درصد از گیاهان کوکا در نهایت به کوکائین تبدیل می‌شوند. در اولین مرحله از تحقیق، خبرنگار به منطقه‌ی VRAEM سفر کرد که به عنوان پایتخت کوکائین پرو شناخته می‌شود و تولید کوکائین را از نزدیک مشاهده کرد.

یکی از اعضای گروه قاچاق محلی توضیح داد که «ما برگ‌های کوکا را در یک گودال قرار می‌دهیم و ابتدا به آن‌ها آب اضافه می‌کنیم. سپس برگ‌ها را می‌فشاریم.» او نحوه‌ی فشردن برگ‌ها در آب را نشان داد و گفت «ما حدود ۱۵ نفر هستیم که این کار را انجام می‌دهیم و تمام روز به له کردن و فشردن برگ‌ها می‌پردازیم.»

پس از فرآیند له کردن اولیه، کوکا با نمک، اسید یا وایتکس (Bleach) ترکیب می‌شود تا ماده‌ی مخدر از گیاه جدا شود. باقیمانده‌های این فرآیند در رودخانه تخلیه می‌شود و مابقی به داخل یک حوضه‌ی چوبی پر از بنزین منتقل می‌شود که به خمیر کوکائین تبدیل می‌شود.

یکی از کارگران اظهار داشت «ما این کار را از روی نیاز انجام می‌دهیم. هیچ منبع درآمد دیگری نداریم.»

مرحله‌ی بعدی شامل پختن خمیر کوکائین با استون و اسید هیدروکلریک است. با وجود اینکه برگ‌های کوکا در این منطقه از خلوص بالایی برخوردارند، اما خود کوکائین قطعاً رقت زیادی دارد.

یکی از گزارشگران بیان کرد «مردم علاقه دارند درباره خلوص کوکائین صحبت کنند، اما ما در واقع بر روی دیگ جوشان بنزین ایستاده‌ایم.» این گروه با تولید مقادیر زیادی کوکائین برای فروش، جان خود را در منطقه‌ی VRAEM به خطر می‌اندازند.

یکی از کارگران گفت «این همان چیزی است که مردم از آن زندگی می‌کنند. ما این کار را از روی نیاز انجام می‌دهیم. هیچ منبع درآمد دیگری نداریم.»

مبارزه‌ی گروه‌های خودجوش علیه قاچاقچیان

منطقه‌ی VRAEM بیش از یک دهه است که در وضعیت اضطراری قرار دارد. پس از هدف قرار گرفتن توسط قاچاقچیان مواد مخدر و نیروهای فاسد انتظامی، بسیاری از جوامع کشاورزی بومی مسلح شده و گروه‌های دفاع شخصی به نام (Autodefensas) تشکیل داده‌اند.

گروه VICE با یکی از این اتودفنساس دیدار کرد تا بیشتر درباره نحوه‌ی دفاع از خود در برابر نرکوتِروریسم (Narcoterrorism) مطلع شود.

یکی از اعضای این گروه توضیح داد «هر کاری که پلیس ملی انجام می‌دهد، ما سریع‌تر و بهتر انجام می‌دهیم. پلیس ملی طبق قوانین و مقررات عمل می‌کند و زمان زیادی برای حل مشکلات، دستگیری افراد و مداخله در برابر کسانی که مواد مخدر تولید می‌کنند، صرف می‌کند. اما کمیته‌ی دفاع شخصی طبق قوانین و آداب و رسوم خود عمل می‌کند.»

این عضو افزود که گروه بر اساس قوانین اینکاها (Incas) عمل می‌کند: «دروغگو نباش، دزد نباش، و تنبل نباش.»

این اتودفنسای خاص فقط یکی از بسیاری است و معتقد است که هر جامعه‌ای نیاز به یک کمیته‌ی دفاع شخصی دارد، جایی که خشونت و جرایم سازمان‌یافته وجود دارد.

این عضو گفت «گروه‌های دیگری نیز وجود دارند، در مکان‌هایی حتی جهنمی‌تر از VRAEM، در مناطقی که ظاهراً تحت حاکمیت قانون زندگی می‌کنند.»

جوامع بومی تحت محاصره

در منطقه‌ی VRAEM، نرکوتِروریسم به گفته‌ی رهبران جنبش دفاع از خود، عمدتاً تحت کنترل است. با این حال، در مناطق دیگر، تولید کوکائین همراه با نبود گروه‌های دفاع شخصی منجر به افزایش خشونت شده است.

به عنوان مثال، در شرق پرو، قبایل بومی مختلف زیر حمله‌ی کارتل‌ها قرار گرفته‌اند که قصد تصاحب زمین‌های آن‌ها را دارند. گروه VICE به منطقه‌ی اوکایالی (Ucayali) در آمازون سفر کرد تا با مردم کاکاتایبو (Kakataibo) ملاقات کند، گروهی که از سال ۲۰۱۹ هدف قاچاقچیان مواد مخدر بوده‌اند.

یکی از اعضای این جامعه گفت «ما به عنوان یک جامعه مانند یک خانواده هستیم. و فقط هفته‌ی گذشته، یکی از رهبران ما به قتل رسید. نمی‌توانیم احساس ناتوانی نکنیم.»

بِنجامین فلورِس ریوس (Benjamin Flores Rios)، یکی از رهبران که از زمین‌های کاکاتایبو دفاع می‌کرد، در خانه‌ی خودش به قتل رسید.

در چهار سال گذشته، شش عضو جامعه‌ی کاکاتایبو به قتل رسیده‌اند و در دهه‌ی گذشته، نزدیک به سه ده نفر از رهبران بومی کشته شده‌اند.

یکی از اعضای جامعه گفت «ما سال‌هاست که با این مسئله مواجه هستیم. این مسئله جدید نیست. مزارع کوکا یک مشکل بزرگ هستند و دولت هیچ کمکی نمی‌کند.»

در عوض، جامعه خودش به این مسائل رسیدگی می‌کند، اما بدون استفاده از خشونت مانند گروه‌های دفاع شخصی.

یکی از اعضای جامعه توضیح داد «ما یک کمیته‌ی نظارت داریم که بر قلمرو ما نظارت می‌کند. بنابراین آن‌ها به گشت‌زنی می‌روند و معمولاً در آنجا افرادی را پیدا می‌کنند که در فعالیت‌های غیرقانونی، مانند خیساندن برگ‌های کوکا مشغول هستند.» و این جایی است که آن‌ها مردم ما را تهدید می‌کنند.

این جامعه با سلاح‌های بومی مانند تیر و کمان مسلح است، اما تجربه یا تمایلی به کار با سلاح گرم ندارد.

یکی از اعضا گفت «ما نمی‌خواهیم سازمان‌های شبه‌نظامی داشته باشیم. ما این را نمی‌خواهیم و نمی‌خواهیم افراد مسلح در اطراف ما باشند. این برای ما ناآشنا است.»

از زمان ساخت مستند گروه VICE، ماریانو ایساکاما (Mariano Isacama)، یکی دیگر از رهبران بومی کاکاتایبو، در ماه ژوئن ناپدید شد. جسد او در ۱۴ ژوئیه پیدا شد و نمایندگان تأیید کردند که او هدف گلوله قرار گرفته است.

این گروه بومی همچنان با حملات ناخواسته روبرو است و بخشی از جنگی شده که هرگز آغاز نکرده‌اند.

منبع