به گزارش سلامت نیوز، کاهش وزن غیرمنتظره به کاهش وزنی گفته می شود که از 5 تا 10 درصد کل وزن بدن در کمتر از شش ماه بیشتر شود. شرایط جدی مانند سرطان یا دیابت ممکن است باعث بروز علائم کاهش وزن غیرقابل توضیح باشد. در چنین شرایطی، دریافت کمک پزشکی بسیار مهم است.

چه کسانی در معرض خطر کاهش وزن ناگهانی هستند؟

هر کسی می تواند کاهش وزن ناگهانی را تجربه کند با این حال، در بزرگسالان بالای 65 سال شایع تر و نگران کننده تر است. حتی کاهش وزن کمتر از 5 درصد از وزن بدن یا 10 پوند در افراد مسن ممکن است نشان دهنده یک بیماری بالقوه خطرناک باشد.

برای مثال زنان بالغ بین 25 تا 29 سال و همچنین افراد بالای 35 سال در مقایسه با مردان در خطر ابتلا به بیماری کرون شانس بیشتری دارند. از سوی دیگر، مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به کولیت اولسراتیو پس از 45 سالگی هستند.

سایر عوامل خطر کاهش وزن ناگهانی

عوامل متعددی می توانند احتمال کاهش وزن را بدون دلیل روشن افزایش دهند:

• در افراد مسن: حدود 15 تا 20 درصد از افراد 65 ساله و بالاتر، کاهش وزن غیرقابل توجیهی را تجربه می کنند، با سیگار کشیدن و توزیع چربی بیشتر بدن نیز این خطر در افراد مسن افزایش پیدا می کند..
• در کودکان و نوجوانان: عوامل خاصی می توانند منجر به کاهش وزن ناخواسته در کودکان شوند:
  • چالش های شیردهی: والدین جدید ممکن است در شیردهی یا تهیه شیر خشک با مشکلاتی مواجه شوند که بر وزن نوزاد تأثیر می گذارد. مهم است که وزن کودک را کنترل کنید و در صورت نیاز از متخصص اطفال کمک بگیرید.
  • آلرژی: نوزادان ممکن است به شیرخشک های خاصی حساسیت داشته باشند که تشخیص آن زمان می برد.
  • اختلالات خوردن: حدود 2.7 درصد از نوجوانان با اختلالات خوردن دست و پنجه نرم می کنند و دختران بیشتر از پسران درگیر این اختلال هستند. کاهش وزن غیرقابل توضیح می تواند نشانه ای باشد که یک نوجوان ممکن است برای این موضوع نیاز به ارزیابی داشته باشد.
• در مردان در مقابل زنان: مردان معمولاً دارای میزان بالاتری از شرایط خاص مانند اندوکاردیت، سرطان پانکراس و سرطان ریه هستند . زنان بیشتر به بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) مبتلا می شوند و به طور قابل توجهی بیشتر در معرض پرکاری تیروئید و آرتریت روماتوئید (RA) هستند.

علل کاهش وزن ناگهانی

کاهش وزن ناخواسته اغلب در نتیجه شرایط پزشکی مزمن رخ می دهد. با این حال، بیماری های کوتاه مدت مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی نیز می توانند به دلیل ناراحتی گوارشی منجر به کاهش وزن شوند.

• تیروئید بیش فعال: این وضعیت معمولاً باعث مشکلات خواب، تپش قلب و گرمای مداوم می شود. غده تیروئید به تنظیم متابولیسم بدن کمک می کند و تیروئید پرکار می تواند باعث افزایش مصرف کالری و در نتیجه کاهش وزن شود.
• دیابت: دیابت توانایی بدن برای جذب گلوکز و سایر مواد مغذی را مختل می کند و با دفع مواد مغذی باعث کاهش وزن سریع می شود.
• غذا خوردن ناکافی: با افزایش سن افراد، فعالیت بدنی کاهش می یابد، سبک زندگی بی تحرک تر می شود و متابولیسم کند می شود که می تواند منجر به احساس رضایت برای دوره های طولانی تر شود. علاوه بر این، بخشی از مغز که گرسنگی و سیری را تنظیم می کند با افزایش سن ضعیف می شود.
• اضطراب: افراد مبتلا به اضطراب اغلب سطوح بالایی از هورمون کورتیزول دارند که می تواند اشتها را سرکوب کرده و منجر به کاهش وزن شود.
• افسردگی: افراد افسرده با کاهش سطح هورمونی که فشار خون، متابولیسم و ​​سطح گلوکز را تنظیم می کند، کاهش اشتها پیدا می کنند.
• بیماری آدیسون: اگرچه نادر است، اما این وضعیت خودایمنی می تواند باعث کاهش وزن شود. در بیماری آدیسون، سیستم ایمنی بدن به غدد فوق کلیوی آسیب می رساند و منجر به کمبود تولید هورمون می شود که بر متابولیسم و ​​گرسنگی تأثیر می گذارد.
• بیماری سلیاک: این وضعیت خودایمنی زمانی رخ می‌دهد که پاسخ ایمنی بدن با مصرف گلوتن به روده کوچک آسیب می‌زند و در نتیجه نفخ، اسهال و کاهش وزن ایجاد می‌شود.
• آرتریت روماتوئید: این اختلال خود ایمنی بدن به بافت های سالم حمله می کند و باعث التهاب و مشکلات مفصلی می شود.  همچنین می تواند بر متابولیسم روده تأثیر بگذارد و منجر به کاهش وزن شود.
• پانکراتیت: لوزالمعده آنزیم هایی تولید می کند که به هضم غذا کمک می کند. التهاب در لوزالمعده می تواند ظرفیت آن را کاهش دهد و در نتیجه باعث کاهش وزن شود.
• بیماری های التهابی روده: التهاب در دستگاه گوارش ناشی از بیماری هایی مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو هضم غذا را مختل می کند و منجر به اسهال و کاهش وزن می شود.
• آتروفی عضلانی: آتروفی عضلانی یا از دست دادن عضله زمانی رخ می دهد که عضلات از بین بروند یا کاهش پیدا کنند که ممکن است به دلیل سوءتغذیه یا بستری بودن اتفاق بیفتد.
• دیسفاژی: افراد مبتلا به دیسفاژی با بلع دست و پنجه نرم می کنند و اغلب از مصرف غذاهای جامد اجتناب می کنند. سوء تغذیه و کاهش وزن می تواند پیامدهای بالقوه آن باشد.
• سرطان: سرطان وضعیتی است که در آن سلول‌های انسان رشد می‌کنند و به‌طور نامناسبی جهش می‌یابند و بر بافت‌ها و اندام‌های سالم تأثیر می‌گذارند. کاهش وزن بسته به اندازه و مرحله سرطان می تواند یک عارضه جانبی باشد.

کاهش وزن ناگهانی در زنان در مقابل مردان

کاهش وزن غیرقابل توضیح می تواند نگران کننده باشد و ممکن است نشان دهنده مشکلات سلامتی باشد. اگرچه ممکن است هم برای مردان و هم برای زنان اتفاق بیفتد، دلایل آن ممکن است متفاوت باشد.

در زنان:

• تغییرات هورمونی: یائسگی یا عدم تعادل هورمون ها می تواند بر وزن تأثیر بگذارد.
• سلامت روان: شرایطی مانند اضطراب، افسردگی یا اختلالات خوردن می تواند منجر به کاهش وزن شود.
• بیماری مزمن: بیماری هایی مانند اختلالات خود ایمنی یا مشکلات تیروئید ممکن است باعث تغییر وزن شوند.
• سوء تغذیه: رژیم غذایی نامناسب یا مشکلات جذب می تواند منجر به کاهش وزن شود.

در مردان:

• سرطان: برخی از سرطان ها اغلب منجر به کاهش وزن قابل توجهی می شوند.
• تغییرات هورمونی: سطوح پایین تستوسترون می تواند بر وزن بدن تأثیر بگذارد.
• سلامت روان: افسردگی می تواند بر اشتها تأثیر بگذارد و منجر به کاهش وزن شود.
• شرایط مزمن: مشکلات قلبی یا دیابت نیز می تواند باعث کاهش وزن شود.

علائم کاهش وزن ناگهانی

کاهش وزن غیرقابل توضیح به کاهش قابل توجه وزن بدن اشاره دارد که بدون تلاش عمدی برای کاهش وزن اتفاق می افتد و اغلب به عنوان یک علامت نگران کننده در نظر گرفته می شود و می تواند با بیماری های زمینه ای مختلف مرتبط باشد.

علائم رایج کاهش وزن ناگهانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش سریع وزن: کاهش قابل توجه وزن بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی یک علامت کلیدی است.
• از دست دادن اشتها : کاهش علاقه به غذا یا از دست دادن گرسنگی اغلب عاملی در کاهش وزن غیرقابل توضیح است.
• خستگی: احساس خستگی بیش از حد یا کمبود انرژی می تواند با کاهش وزن غیرقابل توضیح همراه باشد.
• آتروفی عضلانی: کاهش توده عضلانی یا قدرت ممکن است مشهود باشد، به خصوص اگر کاهش وزن قابل توجه باشد.
• ضعف: احساس عمومی ضعف یا ضعف جسمانی را می توان تجربه کرد.
• مشکلات گوارشی: علائمی مانند تهوع، استفراغ، اسهال یا درد شکم ممکن است وجود داشته باشد که می تواند بر توانایی غذا خوردن و حفظ وزن تأثیر بگذارد.
• تغییر در عادات روده: تغییرات در حرکات روده، مانند اسهال مزمن یا یبوست، می تواند با کاهش وزن همراه باشد.
• تب: تب بی دلیل ممکن است با کاهش وزن همراه باشد و می تواند نشان دهنده عفونت زمینه ای یا شرایط التهابی باشد.
• تشنگی بیش از حد و ادرار کردن: تشنگی و تکرر ادرار ممکن است نشانه بیماری هایی مانند دیابت باشد که می تواند منجر به کاهش وزن شود.
• تغییرات در پوست و مو: پوست خشک، رنگ پریده یا به راحتی کبود می شود، و همچنین موهای شکننده، شاخص های بالقوه ای از مشکلات زمینه ای سلامتی هستند.

کاهش وزن ناگهانی چگونه تشخیص داده می شود؟

کاهش وزن ناخواسته می تواند نشان دهنده بیماری های زمینه ای مختلف باشد.

برای شناسایی دقیق علت کاهش وزن، پزشک علائم بیمار و تغییرات اخیر سبک زندگی را ارزیابی می کند. در ابتدا، پزشک تاریخچه پزشکی بیمار را به طور کامل بررسی می کند، عوامل خطر بالقوه مرتبط با اختلالات بالینی مختلف را جستجو می کند و سپس یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. بسته به یافته ها، پزشک ممکن است آزمایش های اضافی و معاینات رادیولوژیکی را برای نظارت بر کاهش وزن توصیه کند.

آزمایش‌هایی که معمولاً انجام می‌شوند عبارتند از:

• شمارش کامل خون (CBC)
• قند خون (گلوکز)
• تست های عملکرد کبد
• پانل تیروئید
• تست های عملکرد کلیه
• آزمایش ادرار
• تست های التهابی 
• الکترولیت ها 
• اشعه ایکس قفسه سینه
• توموگرافی کامپیوتری (CT)
• توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) 

برای بررسی نشانه‌های دلایل گوارشی کاهش وزن، می‌توان روش‌های آندوسکوپی مانند آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی یا کولونوسکوپی را نیز انجام داد.

کاهش وزن ناگهانی چگونه درمان می شود؟

شناسایی علت کاهش وزن می تواند به کاهش وزن ناخواسته کمک کند. اگر هیچ دلیلی قابل شناسایی نباشد، یک متخصص تغذیه ممکن است به بیمار توصیه کند که رژیم غذایی و ورزش خاصی را دنبال کند.

در مواردی که کاهش وزن در نتیجه یک بیماری گوارشی مانند بیماری التهابی روده باشد، ممکن است رژیم غذایی خاصی در زمان التهاب برای به دست آوردن مواد مغذی مورد نیاز ضروری باشد که ممکن است شامل استفاده از مکمل های بدون نسخه نیز باشد.

اگر عدم تعادل در هورمون ها علت اصلی کاهش وزن ناخواسته باشد، پزشک احتمالاً دارو را توصیه می کند. در شرایطی که کاهش وزن ناخواسته می تواند نشان دهنده مشکل جدی تری مانند سرطان باشد، پزشک ممکن است آزمایش های بیشتری را برای جمع آوری اطلاعات بیشتر توصیه کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر بیمار بدون تلاش در حال کاهش وزن است، لازم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند. اگرچه طبیعی است که وزن بدن هر فرد متفاوت باشد، اما اگر فردی بیش از 5 درصد از وزن اولیه خود را طی شش تا دوازده ماه بدون تغییر رژیم غذایی یا برنامه ورزشی خود از دست بدهد، باید به پزشک مراجعه کند.

معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار دو روشی است که پزشک ممکن است دلیل اصلی کاهش وزن غیرقابل توضیح را تعیین کند. به منظور رد بیماری های خاص مانند سرطان، RA یا کم کاری تیروئید ، آنها می توانند از آزمایش های خون اضافی مانند پانل های هورمونی یا بررسی های تصویربرداری استفاده کنند.

تشخیص بیماری های متعددی که ممکن است باعث کاهش وزن ناخواسته شوند در مراحل اولیه چالش برانگیز است. گاهی اوقات، آزمایشات خون یا معاینات تصویربرداری متعدد برای مشخص کردن مشکل مورد نیاز است.

نتیجه گیری

کاهش وزن غیرمنتظره می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از التهاب گرفته تا اختلالات روانی. بنابراین، بسیار مهم است که افراد هر شش ماه یک بار تحت معاینات منظم قرار گیرند تا وضعیت سلامتی خود را ارزیابی کنند. این معاینات معمول آگاهی مردم را از سلامتی خود افزایش می دهد و به پیشگیری از بیماری های احتمالی کمک می کند.

سوالات متداول

1. آیا کاهش وزن بدون دلیل همیشه جدی است؟

نوسانات وزن بدن می تواند رایج باشد، اما کاهش مداوم و غیرعمدی وزن بیش از 5٪ از وزن کل بدن در یک بازه زمانی 6 تا 12 ماه معمولاً باعث نگرانی است. چنین کاهش وزن قابل توجهی ممکن است نشانه ای از سوء تغذیه باشد.

2. چه آزمایشاتی برای کاهش وزن بدون دلیل انجام می شود؟

برای کاهش وزن ناگهانی، اغلب می توان آزمایش های مختلفی انجام داد، از جمله:

• شمارش کامل خون
• پانل تیروئید
• تست های عملکرد کبد
• تست های عملکرد کلیه
• قند خون (گلوکز)
• آزمایش ادرار
• آزمایشات برای التهاب 
• الکترولیت ها

3. آیا کاهش وزن بدون دلیل می تواند طبیعی باشد؟

کاهش وزن غیرقابل توضیح معمولاً طبیعی نیست و باید توسط پزشک بررسی شود تا هر گونه مشکل سلامت زمینه ای را رد کند.

4. کاهش وزن غیرقابل توضیح چقدر نگران کننده است؟

کاهش بیش از 5 درصد وزن بدن در عرض شش ماه تا یک سال بدون تلاش نگران کننده است و باید توسط پزشک ارزیابی شود.

5. چه چیزی باعث کاهش وزن و خستگی بی دلیل می شود؟

علل شایع شامل مشکلات تیروئید، دیابت، عفونت ها، سرطان، اختلالات گوارشی و مسائل مربوط به سلامت روان مانند افسردگی یا اضطراب است .

6. آیا دیابت می تواند باعث کاهش وزن ناگهانی شود؟

بله، دیابت می تواند باعث کاهش وزن غیرقابل توجیه و ناگهانی شود، به خصوص اگر به خوبی مدیریت نشود. سطح بالای قند خون باعث می شود بدن از چربی و ماهیچه برای انرژی استفاده کند.

7. آیا کاهش وزن بی دلیل می تواند نتیجه سلامت بد دهان باشد؟

بله، بهداشت بد دهان می تواند منجر به مشکل در غذا خوردن، درد و عفونت شود که می تواند باعث کاهش وزن شود.

8. چرا کاهش وزن غیرقابل توجیه و بدون هیچ علامت دیگری دارم؟

ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله مراحل اولیه یک بیماری که هنوز علائم دیگری را نشان نداده است. مهم است که برای ارزیابی کامل به پزشک مراجعه کنید.

9. کاهش وزن چقدر خطرناک است؟

کاهش وزن سریع یا از دست دادن بیش از 5 درصد وزن بدن در عرض شش ماه تا یک سال بدون تلاش می تواند خطرناک باشد و باید توسط پزشک ارزیابی شود.

10. علائم کاهش وزن در زنان چیست؟

نشانه‌ها شامل لباس‌های گشادتر، کاهش اندازه‌های بدن، کاهش چربی بدن و مشاهده برجسته‌تر استخوان‌ها (مانند استخوان‌های ترقوه یا دنده‌ها) است.

11. کاهش وزن ناگهانی چگونه درمان می شود؟

درمان بستگی به علت زمینه ای دارد. این ممکن است شامل دارو، تغییرات رژیم غذایی، درمان بیماری های زمینه ای یا رسیدگی به مسائل مربوط به سلامت روان باشد.

منابع: