دندان‌های از دست رفته می‌توانند تأثیرات زیادی بر زندگی فرد داشته باشند، از مشکلات در خوردن و صحبت کردن گرفته تا کاهش اعتماد به نفس. خوشبختانه، پیشرفت‌های نوین در علم دندا‌پزشکی گزینه‌های متعددی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته ارائه می‌دهد. دو راهکار اصلی در این زمینه پروتزهای متحرک و پروتزهای ثابت هستند. در این مقاله به بررسی انواع این پروتزها، مزایا و معایب هر کدام و نحوه انتخاب بین آن‌ها می‌پردازیم.

انواع پروتزهای متحرک

پروتزهای متحرک به دندان‌های مصنوعی گفته می‌شود که می‌توان آن‌ها را از دهان خارج کرد. پروتزهای متحرک نیاز به مراقبت و تمیز کردن منظم دارند تا از تجمع باکتری‌ها و بوی نامطبوع در آن‌ها جلوگیری شود. این پروتزها باید روزانه برداشته و تمیز شوند.

این پروتزها شامل دندان مصنوعی کامل و دندان مصنوعی جزئی یا نیمه‌کامل هستند:

1. دندان مصنوعی کامل: این نوع پروتز برای افرادی استفاده می‌شود که تمام دندان‌های خود را از دست داده‌اند. دندان مصنوعی کامل معمولاً از آکریلیک ساخته می‌شود و آن را به صورت شخصی‌سازی شده بر اساس ساختار دهان و دندان بیمار طراحی می‌کنند.
2. دندان مصنوعی جزئی یا نیمه‌کامل: این نوع پروتز بیشتر برای افرادی استفاده می‌شود که هنوز چند دندان سالم در دهان دارند. دندان مصنوعی جزئی یا نیمه کامل شامل یک پایه فلزی یا آکریلیکی است که به دندان‌های سالم متصل می‌شود و دندان‌های مصنوعی بر روی آن قرار می‌گیرند.

انواع پروتزهای ثابت

پروتزهای ثابت شامل روکش‌ها، پل‌ها و پروتزهای بر پایه ایمپلنت هستند که به دندان‌های طبیعی مجاور متصل می‌شوند و نمی‌توان آن‌ها را از دهان خارج کرد. پروتزهای ثابت همچنین می‌توانند بر روی ایمپلنت‌های دندانی مجاور نصب شوند. در مورد ایمپلنت‌ها، ابتدا ایمپلنت به عنوان ریشه مصنوعی در استخوان فک قرار داده می‌شود و سپس پروتز بر روی آن نصب می‌گردد. پروتزهای ثابت جایگزین‌های دائمی دندان هستند و در ۲ نوع عرضه می‌شوند:

1. پروتزهای ثابت بر روی دندان‌های طبیعی: این نوع پروتزها شامل روکش‌ها و پل‌های دندانی هستند که به دندان‌های مجاور متصل می‌شوند. روکش‌ها برای تقویت دندان‌های آسیب‌دیده و پل‌ها برای پر کردن فضاهای خالی بین دندان‌ها استفاده می‌شوند.
2. پروتزهای ثابت بر روی ایمپلنت‌های دندانی: ایمپلنت‌های دندانی به عنوان ریشه‌های مصنوعی در استخوان فک قرار داده می‌شوند و پروتزهای ثابت بر روی آن‌ها نصب می‌شوند. این پروتزها می‌توانند شامل یک دندان تکی، پل یا حتی یک ردیف کامل دندان باشد.

مقایسه پروتز متحرک با ثابت

پروتزهای متحرک قابل برداشتن و تنظیم هستند و هزینه کمتری دارند، اما ممکن است در دهان حرکت کنند و تأثیر منفی بر گفتار و جویدن داشته باشند. پروتزهای ثابت به دندان‌های طبیعی متصل می‌شوند، ثبات بیشتری دارند و عملکرد بهتری در گفتار و جویدن دارند، اما هزینه بیشتری دارند و نصب آن‌ها نیاز به جراحی دارد.

انتخاب بین این دو نوع پروتز بستگی به نیازها و شرایط فردی هر بیمار دارد. هزینه، ثبات، عملکرد در گفتار و جویدن، و وضعیت دندان‌ها و فک از جمله عواملی هستند که باید در نظر گرفته شوند.

استفاده از هر دو نوع پروتز ممکن است در ابتدا کمی ناراحت‌کننده باشد تا فرد به آن‌ها عادت کند. اما پس از عادت کردن، به خصوص در پروتز نباید در حین کارهایی مثل خوردن غذا باعث درد شوند. در صورت تجربه درد یا ناراحتی طولانی مدت با پروتز متحرک نیز بهتر است به دندانپزشکان معتبر مراجعه کنید تا اگر اشکال فنی باعث درد شماست، آن را رفع کند.

مواد مورد استفاده در ساخت پروتزها

انواع مواد استفاده شده در پروتزهای متحرک

پروتزهای متحرک معمولاً از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. رایج‌ترین مواد استفاده شده عبارتند از:

• آکریلیک: ماده‌ای سبک و ارزان که به راحتی قابل تنظیم و تعمیر است.
• فلز: برای پایه‌های پروتزهای جزئی استفاده می‌شود که مقاومت و دوام بالایی دارد.
• سیلیکون: ماده‌ای نرم و انعطاف‌پذیر که راحتی بیشتری برای بیمار فراهم می‌کند.

انواع مواد استفاده شده در پروتزهای ثابت

پروتزهای ثابت نیز از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که عبارتند از:

• پورسلین: ماده‌ای شبیه به مینای دندان که زیبایی و طبیعی بودن را فراهم می‌کند.
• زیرکونیا: ماده‌ای بسیار مقاوم و بادوام که برای ساخت روکش‌ها و پل‌ها استفاده می‌شود.
• فلز: برای پایه‌های ایمپلنت و برخی روکش‌ها استفاده می‌شود که مقاومت و دوام بالایی دارد.

مزایا و معایب پروتزهای متحرک

مزایا

• هزینه کمتر: پروتزهای متحرک به طور کلی هزینه کمتری نسبت به پروتزهای ثابت دارند.
• قابلیت تنظیم و تعویض آسان: این پروتزها به راحتی قابل برداشتن و تنظیم هستند، که امکان تعمیر یا تعویض را فراهم می‌کند.

معایب

• ثبات کمتر: پروتزهای متحرک ممکن است در دهان حرکت کنند، که می‌تواند ناراحت‌کننده باشد.
• تأثیر بر گفتار و جویدن: ممکن است در ابتدا مشکلاتی در گفتار و جویدن ایجاد کنند تا فرد به آن‌ها عادت کند.

مزایا و معایب پروتزهای ثابت

مزایا

• ثبات و راحتی بیشتر: پروتزهای ثابت به دندان‌های طبیعی یا ایمپلنت‌ها متصل می‌شوند و احساس بهتری در دهان ایجاد می‌کنند.
• عملکرد بهتر: این پروتزها معمولاً عملکرد بهتری در گفتار و جویدن دارند و شبیه‌تر به دندان‌های طبیعی عمل می‌کنند.

معایب

• هزینه بیشتر: پروتزهای ثابت معمولاً هزینه بیشتری نسبت به پروتزهای متحرک دارند.
• فرایند جراحی: نصب پروتزهای ثابت بر روی ایمپلنت‌های دندانی نیاز به جراحی دارد که ممکن است برای برخی افراد ناخوشایند باشد.

تاثیر پروتزها بر سلامت بیمار

پروتزها می‌توانند بهبود قابل توجهی در سلامت دهان و دندان ایجاد کنند. آن‌ها جایگزین دندان‌های از دست رفته می‌شوند، از جابجایی و فشار غیر طبیعی روی دندان‌های دیگر جلوگیری می‌کنند و توانایی جویدن و گفتار را بهبود می‌بخشند.

نکات بهداشتی برای استفاده‌کنندگان پروتزهای دندانی برای حفظ سلامت دهان و دندان‌ها:

1. بهداشت دهان را رعایت کنید: دندان‌ها و پروتزهای خود را به طور منظم تمیز کنید.
2. از مصرف غذاهای سخت خودداری کنید: مصرف غذاهای بسیار سخت می‌تواند به پروتزها آسیب برساند.
3. به دندانپزشک مراجعه کنید: برای بررسی و نگهداری پروتزها و دندان‌های طبیعی به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.

انتخاب بین پروتزهای متحرک و ثابت

انتخاب بین پروتزهای متحرک و ثابت بستگی به نیازها و شرایط فردی هر بیمار دارد. در مواردی که هزینه و قابلیت تنظیم مهم است، پروتزهای متحرک می‌توانند گزینه مناسبی باشند. اما برای افرادی که به دنبال ثبات و عملکرد بهتر هستند، پروتزهای ثابت می‌توانند گزینه بهتری باشند. در نهایت مشاوره با دندانپزشک و ارزیابی دقیق وضعیت دهان و دندان‌ها می‌تواند به انتخاب صحیح شما کمک کند.

سخن پایانی

پروتزهای متحرک و ثابت هر کدام مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها باید بر اساس نیازها و شرایط فردی انجام شود. خوشبختانه با پیشرفت‌های مداوم در علم دندانپزشکی، هر فرد می‌تواند بهترین راهکار برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته خود را پیدا کند و با اعتماد به نفس بیشتر، از زندگی‌ خود لذت ببرد./۳۳۵۴۸۸

برگرفته از محتوای وبسایت فروشگاه تجهیزات دندانپزشکی دندان مال