سال اکران: 2024

کارگردان: میکائیل هوفستروم (Mikael Håfström)

هنرپیشه‌ها: کیسی افلک (Casey Affleck)، لارنس فیشبورن (Laurence Fishburne)، امیلی بیچام (Emily Beecham)، تومر کاپون (Tomer Capone)

درباره کارگردان و جایگاه او

میکائیل هوفستروم با کارنامه‌ای شامل فیلم‌های جنایی، هیجانی و علمی-تخیلی، در طی دو دهه اخیر به عنوان یک کارگردان چندوجهی شناخته شده است. او که در ابتدا با فیلم‌های سوئدی چون «Evil» به شهرت رسید، توانست جایگاه خود را در سینمای بین‌المللی تثبیت کند. از جمله آثار مهم او می‌توان به فیلم‌های «1408» و «Escape Plan» اشاره کرد. این دو فیلم به دلیل ساختار تعلیقی و ترکیب موضوعات روانشناسانه با ژانر هیجان‌انگیز مورد تحسین منتقدان قرار گرفتند. هوفستروم در آثارش به‌خوبی توانسته است فضاهایی محصور و پرتنش خلق کند، به‌خصوص در روایت‌هایی که شخصیت‌هایش در برابر چالش‌های روانی و جسمی قرار می‌گیرند.

اسلینگ‌شات ادامه‌ای بر همین روند کارگردانی هوفستروم است که در آن ترکیبی از جنبه‌های روانشناختی و فضای علمی-تخیلی دیده می‌شود. در این فیلم نیز مانند آثار قبلی او، فشار روانی بر شخصیت‌ها و محدودیت فضا نقش کلیدی ایفا می‌کند. هوفستروم در این فیلم تلاش کرده است تا مفهوم سفر فضایی به عنوان تجربه‌ای که نه تنها فیزیکی، بلکه روانی است را به تصویر بکشد. فیلم‌های پیشین او نیز بر پایه این ایده استوار بوده‌اند که محیط‌های بسته و تنش‌های روانی، عناصر مؤثری در ایجاد هیجان و درام هستند. با وجود نقدهای متفاوتی که به این فیلم وارد شد، هوفستروم همچنان جایگاه خود را به‌عنوان کارگردانی که می‌تواند داستان‌های علمی-تخیلی با محوریت روانشناسی خلق کند، حفظ کرده است.

داستان و مفهوم فیلم

فیلم اسلینگ‌شات داستان سه فضانورد را روایت می‌کند که برای یک مأموریت حساس به تایتان، قمر بزرگ زحل، سفر می‌کنند. هدف از این مأموریت، جمع‌آوری متان به عنوان یک منبع جدید انرژی برای زمین است که با بحران انرژی مواجه است در کنارش اهداف علمی دیگری هم البته وجود دارد.

تیم شامل جان (با بازی کیسی افلک)، کاپیتان فرنکس (با بازی لارنس فیشبورن) و دانشمند نَش (با بازی تومر کاپون) است. این سفر طولانی نیازمند خواب مصنوعی مکرر است، چراکه برای رسیدن به مقصد باید چندین سال را در فضا سپری کنند. این خواب‌های مصنوعی که برای حفظ انرژی و سلامت فضانوردان طراحی شده‌اند، اثرات جانبی ناگواری بر روان و سلامت آن‌ها دارند. جان، که یکی از خلبانان مأموریت است، به مرور دچار توهمات شدید می‌شود و تصاویر زوئی (با بازی امیلی بیچام)، معشوقه گذشته‌اش را در سفینه می‌بیند. او نمی‌تواند بین واقعیت و خیال تمایز قائل شود و همین امر باعث ایجاد تنش میان او و دیگر اعضای تیم می‌شود.

کاپیتان فرنکس که مردی مصمم و سخت‌گیر است، بر انجام مأموریت به هر قیمتی تأکید دارد. او معتقد است که موفقیت این مأموریت حیاتی است و هر گونه بازگشت یا توقف می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری برای زمین داشته باشد. از سوی دیگر، نَش، دانشمند مأموریت، نگران وضعیت جسمی و روانی خود و دیگران است و پیشنهاد می‌کند که مأموریت متوقف شود. با گذشت زمان، اختلافات بین اعضای تیم بیشتر و بیشتر می‌شود و سفینه نیز دچار مشکلات فنی می‌گردد. این مسائل باعث ایجاد پارانویا در میان فضانوردان می‌شود و هر کدام از آن‌ها به نحوی دچار بی‌اعتمادی نسبت به دیگری می‌شوند.

فیلم در بخش‌های مختلف به مبارزه روانی جان با خودش و دیگر اعضای تیم می‌پردازد. او مدام با تصاویر و خاطراتی از گذشته روبرو می‌شود که نمی‌تواند آن‌ها را از واقعیت تفکیک کند. یکی از نکات جالب فیلم این است که شخصیت‌های مختلف در مواجهه با بحران‌ها واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند. کاپیتان فرنکس که مردی عمل‌گرا است، سعی می‌کند از طریق عقلانیت بر مشکلات فائق آید، در حالی که نَش به احساسات و ترس‌های خود غلبه نمی‌کند و به دنبال راه فراری است. در نهایت، شخصیت‌ها در سفری بدون بازگشت قرار می‌گیرند که نه تنها جسمی، بلکه روانی و احساسی است.

نقد و بررسی فیلم

فیلم اسلینگ‌شات به دلیل فضای روانشناختی و علمی‌تخیلی خاص خود، نقدهای متفاوتی از سوی منتقدان دریافت کرد. یکی از نقاط ضعف فیلم عدم انسجام در روایت است. برخی از منتقدان معتقدند که داستان فیلم با پیچش‌های غیرمنطقی و پیچیده‌ای روبرو است که به جای افزایش هیجان، باعث سردرگمی مخاطب می‌شود. کیسی افلک که در فیلم‌های پیشینش توانایی‌های بازیگری خود را به خوبی نشان داده بود، در این فیلم با نقدهای تند مواجه شد. بسیاری از منتقدان بازی افلک را بی‌روح و خسته‌کننده توصیف کرده‌اند و معتقدند که او نتوانسته است از عمق روانی شخصیت جان بهره‌برداری کافی کند.

از سوی دیگر، بازی لارنس فیشبورن در نقش کاپیتان فرنکس مورد تحسین بسیاری قرار گرفت. فیشبورن با اقتدار و مهارت خاص خود توانسته است شخصیتی پیچیده و چندبعدی را به تصویر بکشد که همزمان با چالش‌های روانی و فیزیکی مقابله می‌کند. بسیاری از منتقدان فیشبورن را یکی از نقاط قوت فیلم دانسته‌اند و معتقدند که او توانسته با حضوری قوی و پرانرژی، لحظاتی جذاب در فیلم خلق کند. همچنین، برخی از منتقدان به طراحی صحنه و جلوه‌های ویژه فیلم اشاره کرده‌اند که با وجود محدودیت‌های بودجه‌ای، توانسته‌اند حس تنهایی و فشار روانی فضانوردان را به خوبی به نمایش بگذارند.

یکی دیگر از نکات بحث‌برانگیز فیلم، پایان غیرمنتظره و مبهم آن است. فیلم در لحظات پایانی خود با پیچشی بزرگ مخاطب را غافلگیر می‌کند و سوالات بسیاری را بدون پاسخ باقی می‌گذارد. برخی از منتقدان این پایان را یکی از نقاط قوت فیلم دانسته‌اند که توانسته است حس تعلیق و ابهام را در ذهن مخاطب تقویت کند. با این حال، برخی دیگر معتقدند که این پایان بیش از حد پیچیده و مبهم بوده و نتوانسته است به شکلی منطقی داستان را به پایان برساند.