هیات امنای صرفه جویی ارزی در 25 سال فعالیت خود فراز و فرودهای زیادی داشته است از تشکیل یک نهاد حمایتی برای کمک به درمان بیماران و بی نیازی از اعزام بیماران به خارج و تامین تجهیزات پزشکی مورد نیاز بیماران تا یک غول اقتصادی بزرگ با خرید تجمیعی برای بیمارستانهای دولتی و گردش اقتصادی نا معلوم.

به گزارش ساعت سلامت از سال 1378 که با مجاهدت مرحوم عباس شیبانی هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران برای کاهش وابستگی درمانی بیماران و حمایت از بیماران نیازمند تشکیل شد تا امروز که این تشکیلات عظیم با برگزاری مناقصه های میلیاردی نقش مهمی در اقتصاد سلامت و بازار تجهیزات پزشکی به عهده گرفته اتفاقات زیادی افتاده است.

هیات امنای صرفه جویی ارزی در بیش از دو دهه فعالیت خود نقش های مختلفی را در نظام سلامت ایفا کرده است. امروز اما این نهاد قدرتمند اقتصادی سهم مهمی در خرید تجهیزات پزشکی از شرکتهای ایرانی دارد و انگشت اشاره این هیات می تواند چرخ اقتصادی تولید کنندگان تجهیزات پزشکی را به گردش دربیاورند یا بر آن تأثیر معکوس بگذارد.

حوزه فعالیت این نهاد قدرتمند اقتصادی محدود به خرید تجمیعی تجهیزات پزشکی نیست و در حوزه‌های مختلفی از جمله تولید سرنگ و سرسوزن و کیت های آزمایشگاهی، ساخت بیمارستان، تولید فیلم و سریال، حوزه آی تی، اورژانس هوایی و سهامداری فعالیت کرده است.

در مجموع ۱۰ شرکت مختلف در زیرمجموعه هیات امنای صرفه جویی ارزی ایجاد شد که شامل شرکت آوا پزشک (تولید سرسوزن)، شرکت عمران آوا سلامت (ساخت بیمارستان)، تامین آوا سلامت (تامین دارو و تجهیزات)، فن آوری آوا سلامت (حوزه آی تی)، آوای سلامت هنر (تولید محتوای هنری و فرهنگی)، کارآفرینان آوا سلامت (جذب نیرو برای مراکز درمانی)، هلی کوپتری آوا سلامت (اورژانس هوایی)، پادیاب طب (تولید کیت) و آوای پردیس (سرمایه گذاری و مدیریت سهام) بودند.

انحلال شرکتهای هیات امنای ارزی به کجا رسید؟

فعالیت‌های متنوع هیات امنای ارزی در برخی حوزه‌ها سوالات و ابهاماتی ایجاد کرد تا جایی که باعث شد، سعید نمکی، وزیر بهداشت دولت دوازدهم دستور انحلال برخی شرکتهای این نهاد غیر دولتی را صادر کند. انحلالی که به جز شرکت آوای سلامت که در زمینه تولید فیلم و سریال فعالیت می کرد و انحلال آن به سرانجام رسید در بقیه موارد همچنان در هاله ابهام است.

علیرضا خدایی، دبیر سابق مجامع و امور شرکتهای هیات امنای صرفه جویی ارزی پیش از این به خبرنگار ساعت سلامت گفته بود: از بین شرکتهای زیر مجموعه هیات امنای ارزی فقط موسسه کارآفرینان آوا سلامت که پرستاران قراردادی را برای دانشگاههای علوم پزشکی تامین می کند، منحل نمی‌شود. البته قضیه شرکت آوای پردیس متفاوت است.

اما موسسه کارآفرینان آوا سلامت چه شرکتی است؟ چه خدماتی انجام داده و چقدر فعالیت آن شفافیت دارد. زیرا جدا از اینکه شرکتها و مجموعه های زیر نظر هیات امنای ارزی چقدر برای نظام سلامت و مردم مفید یا مضر هستند، سوال اساسی میزان شفافیت آنهاست، مساله‌ای که به علت اطلاع رسانی ضعیف هیات امنای ارزی در زمینه فعالیت این شرکتها مورد سوال است.

موسسه کارآفرینان آوا سلامت در بین شرکتهای زیر مجموعه هیات امنای ارزی در زمینه تامین نیروی انسانی به خصوص پرستار برای بیمارستانهای دولتی فعالیت می‌کند و به گفته خدایی حدود 15 هزار پرستار( حدود 10 درصد پرستاران بیمارستانهای دولتی) در استخدام این شرکت هستند.

استخدام 15 هزار پرستار در موسسه کارآفرینان سلامت

موسسه کارآفرینان سلامت زمانی تاسیس شد که بسیاری از پرستاران تحت سیطره و استثمار شرکتهای کوچک و بزرگی بودند که با دانشگاههای علوم پزشکی زد و بند داشتند. این شرکتها نیروی پرستار بیمارستانها تامین می کردند اما حقوق بسیار اندک و ناچیزی به پرستاران می دادند. اغلب، پرستاران را بیمه نمی کردند و همان حقوق اندک را نیز با تاخیرهای طولانی پرداخت می کردند. مساله‌ای که داد پرستاران را تا اوایل دهه 90 و سال 93 درآورده بود.

این شرکت از منظر یک دستگاه بالادستی با دانشگاههای علوم پزشکی قرارداد می بست. پرستاران را بیمه و حداقل حقوق لازم را به موقع به پرستاران پرداخت می‌کرد و به نوعی مساله استخدام پرستاران شرکتی را که تا آن زمان معضل بزرگی بود حل کرد.

گر چه هنوز هم در بیمارستانها بین پرستاران شرکتی با نیروهای رسمی تفاوت و تبعیض وجود دارد اما به هیچوجه وضعیت پرستاران تحت مدیریت موسسه کارآفرینان آوا سلامت با شرکتهای کوچکی که پیش از آن پرستاران را استثمار می کردند، قابل مقایسه نیست.

پرستاران زیرمجموعه این شرکت از مزایای قانون مشاغل سخت و زیان آور برخوردار می‌شوند و می‌توانند از بسیاری از مزایای یک پرستار رسمی برخوردار باشند.

کارنامه مالی کارآفرینان سلامت شفاف شود

با این حال میزان گردش مالی و حقوق اعضای هیئت مدیره این شرکت در روزهای اخیر در رسانه‌ها مورد سوال قرار گرفته است. ارقامی به عنوان حقوق‌های نجومی و بسیار بالا برای برخی مدیران ارشد شرکتهای زیر مجموعه هیات امنای ارزی از جمله موسسه کارآفرینان سلامت منتشر شده است که بسیار بیشتر از سقف 70 میلیون تومانی حقوق مدیران ارشد دولتی است و البته تکذیب نشده است.

گر چه شرکتهای زیر مجموعه هیات امنای ارزی تابع قوانین دولتی نیستند و مانند برخی شرکتهای دولتی دست بازی برای پرداخت دارند اما مساله و سوال اصلی درست همین جاست. آیا در شرایطی که نظام سلامت با کمبود منابع دست و پنجه نرم می‌کند، به طوری که حقوق و کارانه پرستاران ماهها به تعویق افتاده است، مسئولان جدید وزارت بهداشت برای این نوع پرداختها چه تصمیمی می‌گیرند و آیا اصطلاح حیاط خلوت برای مجموعه‌های تحت مدیریت هیات امنای ارزی برازنده است یا خیر؟