مقدمه

زمین، خانه مشترک ما، همواره در معرض تغییرات طبیعی و انسانی بوده است. اما اخیراً دانشمندان در تحقیقی شگفت‌آور فاش کرده‌اند که فعالیت‌های انسانی، به‌ویژه برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، باعث تغییر در محور زمین شده است. در کمتر از دو دهه، محور زمین حدود ۳۱.۵ اینچ (۰.۸ متر) جابه‌جا شده است؛ تغییری که نه‌تنها نشان از تأثیر ما بر محیط‌زیست دارد، بلکه پیامدهای عمیقی بر چرخش زمین، تغییرات اقلیمی و حتی سیستم‌های زمانی جهان دارد. این یافته‌ها زنگ خطری جدی برای ماست که شاید بیش از حد توان زمین از آن بهره‌برداری کرده‌ایم.

برداشت آب‌های زیرزمینی؛ عامل تغییر در محور زمین

تحقیقی جدید که در مجله «ژئوفیزیکال ریسرچ لترز» منتشر شده، نشان داده است که برداشت آب‌های زیرزمینی به‌طور مستقیم باعث تغییر محور چرخش زمین شده است. در این پژوهش که به رهبری کی-وِآن سئو از دانشگاه ملی سئول انجام شد، دانشمندان تأثیر جابه‌جایی آب توسط انسان بر مکانیک سیاره را بررسی کردند. آنها دریافتند که این جابه‌جایی عظیم آب، به‌ویژه انتقال آن به اقیانوس‌ها، باعث انحراف قطب‌های چرخشی زمین شده است.

چرخش زمین را می‌توان به حرکت یک فرفره تشبیه کرد که با هر تغییری در توزیع وزن، تعادل آن مختل می‌شود. همین اتفاق در مورد زمین رخ داده است. جابه‌جایی میلیون‌ها لیتر آب از زیر سطح زمین به اقیانوس‌ها، همانند اضافه کردن وزنه‌ای کوچک به یک فرفره در حال چرخش است که تعادل آن را به‌هم می‌زند.

افزایش سطح دریاها و تغییرات جهانی

برداشت گسترده آب‌های زیرزمینی نه‌تنها باعث تغییر در محور زمین شده، بلکه به افزایش سطح آب دریاها نیز دامن زده است. این تحقیق نشان داده که در کمتر از بیست سال، انتقال آب از زیرزمین به اقیانوس‌ها ۰.۲۴ اینچ (۰.۶۱ متر) به سطح آب دریاها افزوده است. اگرچه این عدد در نگاه اول کوچک به نظر می‌رسد، اما در ترکیب با ذوب شدن یخ‌های قطبی، روند افزایش سطح آب دریاها را به‌طور خطرناکی سرعت بخشیده است.

مناطقی مانند شمال غربی هند و غرب آمریکای شمالی به‌عنوان مناطقی کلیدی در برداشت آب‌های زیرزمینی شناخته شده‌اند. این تغییرات کوچک، در مقیاس جهانی تأثیرات عظیمی دارد و نشان می‌دهد که فعالیت‌های محلی انسان می‌تواند تعادل کل سیاره را تحت تأثیر قرار دهد.

پیامدهای پیش‌بینی‌نشده: زمان و چرخش زمین

یکی از پیامدهای غیرمنتظره این پدیده، تأثیر آن بر سیستم‌های زمانی است. چرخش زمین تأثیر مستقیمی بر دقت سیستم‌های زمان‌سنجی جهانی دارد. به‌طور معمول، در صورت تغییر در چرخش زمین، یک «ثانیه کبیسه» (Leap Second) به ساعت جهانی اضافه می‌شود. این تغییرات ممکن است برنامه‌های پیش‌بینی‌شده را تغییر دهد و مثلاً اضافه شدن این ثانیه به‌جای سال ۲۰۲۶ به سال ۲۰۲۹ موکول شود.

این جابه‌جایی‌ها، گرچه در نگاه اول ناچیز به نظر می‌رسند، اما نشان‌دهنده این است که هیچ عملی از ما بدون پیامد نیست. حتی تغییرات کوچک می‌توانند بر چرخش زمین، جزر و مد دریاها و حتی سیستم زمانی تأثیر بگذارند.

آیا زمان برای تغییر رفتار ما رسیده است؟

این پژوهش بیش از یک تحقیق علمی ساده است؛ این یک هشدار است. ما با برداشت بی‌رویه منابع طبیعی، نه‌تنها اکوسیستم‌های محلی را تخریب کرده‌ایم، بلکه سیاره‌ای که به آن وابسته‌ایم را تغییر داده‌ایم.

برداشت آب‌های زیرزمینی، که زمانی به‌عنوان راه‌حلی بی‌ضرر برای رفع تشنگی انسان دیده می‌شد، اکنون به یکی از عوامل کلیدی در تغییرات اقلیمی و مکانیسم سیاره تبدیل شده است. این تغییرات، تصویری عینی از این واقعیت است که فعالیت‌های ما محدود به تأثیرات محلی نیست و می‌تواند پیامدهای جهانی داشته باشد.

آیا ما می‌توانیم این روند را متوقف کنیم؟ پاسخ شاید در علم و فناوری نهفته باشد، اما انتخاب این‌که آیا می‌خواهیم تغییر کنیم یا خیر، به دست ماست. اگر این شواهد برای بیداری ما کافی نیست، چه چیزی می‌تواند ما را به تغییر وادارد؟

  این نوشته‌ها را هم بخوانید