آیا مصریان باستان از مواد توهم‌زا استفاده می‌کردند؟
برای اولین بار، باستان‌شناسان موفق شده‌اند بقایای مواد توهم‌زا را در یک کوزه سرامیکی ۲۲۰۰ ساله کشف کنند. این کوزه، که چهره «بِس» (Bes) خدای شادی، موسیقی و رؤیاها بر روی آن حک شده، حاوی شواهدی از نوشیدنی‌ای است که نه تنها تخمیر شده و شیرین بوده، بلکه ترکیباتی توهم‌زا و حتی مایعات انسانی در آن به‌طور عمدی به‌کار رفته است.
این کشف نه تنها به درک بهتر مراسم آیینی مصر باستان کمک می‌کند، بلکه افسانه‌های مرتبط با «بِس» را نیز با شواهد علمی تأیید می‌کند. به نظر می‌رسد این نوشیدنی‌ها در آیین‌های جادویی و معنوی مورد استفاده قرار می‌گرفته و هدف از مصرف آن‌ها ایجاد رؤیاها یا تجربه‌های روحانی بوده است.
خدای «بِس»: نماد شادی، رؤیاها و محافظت از زنان
«بِس» یکی از خدایان محبوب و منحصربه‌فرد مصر باستان بود که معمولاً به‌عنوان نگهبان شادی، موسیقی، رؤیاها و محافظ زنان باردار شناخته می‌شد. این خدای کوچک اندام و شاد، در بسیاری از آثار هنری به تصویر کشیده شده و ارتباط نزدیکی با مراسم آیینی و جادویی داشته است.
بیش از ۳۸۰ کوزه مشابه با تصویر «بِس» کشف شده‌اند، اما محتوای دقیق این ظروف و هدف از استفاده آن‌ها برای باستان‌شناسان همچنان معما بود. برخی معتقد بودند این کوزه‌ها برای نوشیدنی‌های معمولی مانند شراب یا آب مقدس استفاده می‌شده‌اند، اما کشف اخیر نشان داد که دست‌کم بخشی از این ظروف برای مقاصدی خاص‌تر و معنوی‌تر طراحی شده بودند.
مواد تشکیل‌دهنده نوشیدنی در کوزه «بِس»
تجزیه و تحلیل بقایای موجود در این کوزه، سه گیاه توهم‌زا را شناسایی کرد که نقش مهمی در تجربه‌های معنوی مصر باستان داشتند:
- نیلوفر آبی آبی (Nymphaea nouchali):
این گل زیبا، که اغلب در هنرهای مصری دیده می‌شود، خاصیت روان‌گردان دارد و معمولاً «بِس» در حال خارج شدن از آن به تصویر کشیده شده است. نیلوفر آبی علاوه بر اثرات آرام‌بخش، توانایی ایجاد حس خلسه و رؤیاهای زنده را دارد. - رَوِ آفریقایی (Peganum harmala):
دانه‌های این گیاه، که با نام‌های دیگر مانند «رَوِ سوری» نیز شناخته می‌شود، خاصیت آرام‌بخش و توهم‌زا دارند. در افسانه‌های مصری، از این گیاه برای ایجاد رؤیاها یا خواب‌های عمیق استفاده می‌شده است. - گیاهان از جنس کلئومه (Cleome genus):
این گیاهان نیز به‌دلیل تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، توانایی ایجاد توهمات خفیف و تجربیات معنوی را دارند.
نقش مایعات انسانی در نوشیدنی آیینی
یکی از شگفت‌انگیزترین یافته‌ها، شناسایی پروتئین‌های انسانی در بقایای این کوزه بود. این پروتئین‌ها شامل شیر مادر، مخاط دهانی یا واژینال، و حتی خون بوده‌اند!! این ترکیبات احتمالاً به‌طور عمدی به نوشیدنی اضافه می‌شده تا تجربه معنوی و آیینی مصرف‌کنندگان شخصی‌تر و عمیق‌تر شود.
با توجه به اینکه «بِس» ارتباط نزدیکی با محافظت از زنان باردار داشت، اضافه کردن این مواد ممکن است نشانه‌ای از یک آیین خاص برای تضمین ایمنی بارداری یا موفقیت زایمان باشد.
آیین‌های «بِس» و اهمیت آن‌ها در دوران باستان
کوزه‌ای که این کشف از آن انجام شده، متعلق به منطقه‌ای در جنوب قاهره امروزی و به قرن دوم پیش از میلاد بازمی‌گردد. در این دوره، اتاق‌هایی به نام «چَمبرهای بِس» در شهرهای مصر ایجاد شده بودند که برای انجام آیین‌های معنوی یا جادویی استفاده می‌شدند.
مصریان باستان معتقد بودند که بارداری و زایمان، به‌ویژه در دوران باستان، خطرات فراوانی دارد و زنان نیاز به حمایت معنوی دارند. به نظر می‌رسد این آیین‌ها با هدف ایجاد رؤیاها یا پیام‌های الهی انجام می‌شده و نوشیدنی‌های توهم‌زا بخشی از این تجربه‌ها بوده است.
تأیید علمی افسانه‌های مصری
یکی از افسانه‌های مصری درباره «بِس» روایت می‌کند که او با ارائه نوشیدنی‌ای خاص، خشم یک الهه خون‌خوار را آرام کرده و او را به خواب عمیقی فرو می‌برد. کشف اخیر نشان می‌دهد که این افسانه‌ها احتمالاً ریشه در واقعیت داشته‌اند و این نوشیدنی‌ها واقعاً برای ایجاد رؤیاها و آرامش مصرف می‌شده‌اند.
آینده تحقیقات درباره کوزه‌های «بِس»
باستان‌شناسان امیدوارند که کوزه‌های مشابه بیشتری مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. این یافته‌ها می‌تواند به درک بهتر آیین‌های مذهبی و جادویی مصر باستان کمک کند. همچنین مشخص خواهد کرد که آیا استفاده از نوشیدنی‌های توهم‌زا به‌طور گسترده در مراسم مذهبی به‌کار می‌رفته یا صرفاً محدود به آیین‌های خاص بوده است.
کشف آثار گیاهان توهم‌زا و مواد انسانی در یک کوزه ۲۲۰۰ ساله مصری، دیدگاه تازه‌ای درباره آیین‌های مذهبی و معنوی مصر باستان ارائه می‌دهد. این یافته نه تنها افسانه‌های مصری را تأیید می‌کند، بلکه به باستان‌شناسان کمک می‌کند تا ارتباط عمیق‌تر بین انسان‌ها و باورهای معنوی در دوران باستان را درک کنند.
این نوشته‌ها را هم بخوانید
source