متا (Meta)، شرکت مادر فیسبوک (Facebook)، اینستاگرام (Instagram) و تردز (Threads)، با تصمیمی جسورانه و البته بحث‌برانگیز اعلام کرده که به‌زودی سیستم‌های بررسی صحت اطلاعات توسط شرکت‌های ثالث را کنار می‌گذارد. این شرکت به‌جای آن به رویکردی اجتماعی و مشارکتی تحت عنوان «یادداشت‌های اجتماعی» (Community Notes) روی می‌آورد—مدلی که پیش‌تر توسط پلتفرم X (توییتر سابق) مورد آزمایش قرار گرفته و موفقیت‌هایی کسب کرده است.
این تغییرات زمانی اعلام شده که متا با موجی از انتقادها درباره سانسور محتوای بی‌ضرر و محدود کردن آزادی بیان کاربران مواجه بود. با این حال، این اقدام جنبه‌های مثبت و منفی متعددی دارد و هنوز مشخص نیست آیا می‌تواند تعادلی بین آزادی بیان و مقابله با اطلاعات نادرست ایجاد کند یا نه.
روال قبلی تایید صحت اطلاعات به چه صورت بود؟
پیش از این تغییر، متا (Meta) برای بررسی صحت اطلاعات در فیسبوک (Facebook)، اینستاگرام (Instagram) و تردز (Threads)، با شرکت‌ها و سازمان‌های مستقلی همکاری می‌کرد که به‌عنوان نهادهای «بررسی‌کننده شخص ثالث» شناخته می‌شدند.
این شرکت‌ها و سازمان‌ها شامل گروه‌های بین‌المللی معتبری مانند:
- FactCheck.org – یک پروژه غیرانتفاعی که اطلاعات را بررسی و گزارش‌های مستقل ارائه می‌دهد.
- PolitiFact – گروهی شناخته‌شده که صحت اظهارات عمومی، اخبار و اطلاعات منتشر شده را ارزیابی می‌کند.
- AFP Fact Check – بخش بررسی صحت اطلاعات خبرگزاری فرانسه (AFP) که در سطح جهانی فعالیت دارد.
- Full Fact – سازمانی مستقر در بریتانیا که روی تحلیل داده‌ها و اخبار نادرست تمرکز دارد.
- Snopes – یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین سایت‌ها برای بررسی شایعات و اطلاعات مشکوک.
این سازمان‌ها بخشی از برنامه همکاری متا با شبکه بین‌المللی بررسی واقعیت (IFCN – International Fact-Checking Network) بودند. IFCN استانداردهایی برای بی‌طرفی و شفافیت تعیین می‌کرد و شرکت‌ها موظف بودند برای حفظ اعتبار خود به این اصول پایبند باشند.
چرا متا با این شرکت‌ها قطع همکاری کرد؟
متا اعلام کرده که سیستم بررسی اطلاعات توسط این نهادهای مستقل، در مواردی با انتقادات شدیدی مواجه شده بود:
- اتهام سوگیری سیاسی: برخی کاربران و گروه‌های سیاسی ادعا کردند که این شرکت‌ها دیدگاه‌های لیبرال یا محافظه‌کارانه خاصی دارند و به‌جای بررسی منصفانه، با جانبداری عمل می‌کنند.
- سرعت پایین در رسیدگی به مطالب: گاهی اطلاعات نادرست برای مدت طولانی منتشر می‌ماند یا پست‌هایی که صحیح بودند به اشتباه برچسب «اطلاعات نادرست» دریافت می‌کردند.
- محدودیت‌های بیش از حد: کاربران احساس می‌کردند نظارت بیش‌ازحد باعث سانسور نظرات آن‌ها شده و فضای گفت‌وگوهای آزاد را محدود کرده است.
- وابستگی به منابع خارجی: اتکا به سازمان‌های خارجی برای بررسی محتوا، کنترل متا بر فرآیند تصمیم‌گیری را کاهش داده بود و برخی کاربران آن را به‌عنوان تهدیدی برای استقلال بیان قلمداد می‌کردند.
نقش جوئل کاپلان در تغییر رویکرد متا
جوئل کاپلان (Joel Kaplan)، مدیر جدید سیاست‌گذاری متا که به نزدیکی به دونالد ترامپ شهرت دارد، یکی از عوامل اصلی این تغییرات است. کاپلان به سیاست‌های محافظه‌کارانه تمایل دارد و همواره طرفدار کاهش محدودیت‌ها در انتشار محتوا بوده است.
این تغییرات نشان‌دهنده چرخش سیاست‌های متا به سمت تأکید بر آزادی بیان است؛ تغییری که مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) در سخنرانی مشهور خود در دانشگاه جورج‌تاون درباره اهمیت آزادی بیان به آن اشاره کرده بود.
نحوه عملکرد یادداشت‌های اجتماعی؛ قدرت در دستان کاربران
سیستم یادداشت‌های اجتماعی، ابتدا در آمریکا و طی چند ماه آینده راه‌اندازی می‌شود. برخلاف هشدارهای تمام‌صفحه‌ای گذشته، این سیستم با برچسب‌هایی کوچک و غیرمزاحم روی پست‌ها اطلاع‌رسانی می‌کند که اطلاعات بیشتری درباره محتوا در دسترس است.
اما آنچه این سیستم را خاص می‌کند، این است که افزودن یادداشت‌ها به پست‌ها به موافقت کاربرانی با دیدگاه‌های مختلف نیاز دارد. به این ترتیب، تلاش شده که سوگیری‌های شخصی به حداقل برسد و تنوع نظرات حفظ شود.
سؤال اساسی این است: آیا جامعه کاربران واقعاً آماده مدیریت چنین مسئولیتی است؟
تغییر قوانین؛ آزادی بیشتر، اما با چه قیمتی؟
در کنار این تغییر، متا برخی از قوانین سخت‌گیرانه گذشته خود درباره موضوعاتی مانند مهاجرت، هویت جنسیتی و سیاست را نیز نرم‌تر می‌کند. همچنین محتوای سیاسی که قبلاً کمتر نمایش داده می‌شد، بار دیگر با رویکردی شخصی‌سازی‌شده به فیدهای کاربران بازمی‌گردد.
در عین حال، سیستم‌های خودکار برای شناسایی تخلفات کمتر مهم، مانند اطلاعات نادرست جزئی، کنار گذاشته می‌شوند. این موارد باید ابتدا توسط کاربران گزارش شده و سپس توسط تیم‌های متا بررسی شوند.
تمرکز اصلی سیستم‌های خودکار اکنون بر جرایم جدی مانند تروریسم، استثمار کودکان، قاچاق مواد مخدر، کلاه‌برداری و حملات سایبری خواهد بود.
نقل مکان تیم‌های ایمنی به تگزاس؛ پیامدهای فرهنگی و سیاسی
یکی دیگر از تغییرات اساسی، انتقال تیم‌های اعتماد و ایمنی متا از کالیفرنیا به تگزاس است. این اقدام که برخلاف انتقال کامل دفتر مرکزی X توسط ایلان ماسک به تگزاس انجام می‌شود، نشان‌دهنده تلاش متا برای تمرکززدایی و ایجاد انعطاف بیشتر در سیاست‌گذاری است.
انتقال به ایالتی که سیاست‌های محافظه‌کارانه‌تری دارد، می‌تواند باعث تغییرات بیشتری در نحوه مدیریت محتوا و تعامل با مسائل اجتماعی شود.
واکنش‌ها؛ موافقان و مخالفان چه می‌گویند؟
موافقان:
- طرفداران این تغییر معتقدند که یادداشت‌های اجتماعی به کاربران فرصت می‌دهد تا خودشان تصمیم بگیرند که چه محتوایی معتبر است.
- این سیستم می‌تواند به کاهش سانسور بی‌مورد کمک کند و به کاربران احساس مالکیت و اعتماد بیشتری بدهد.
مخالفان:
- منتقدان هشدار داده‌اند که این رویکرد ممکن است به ابزاری برای کمپین‌های سازمان‌دهی‌شده جهت دست‌کاری اطلاعات تبدیل شود.
- آن‌ها نگران‌اند که اطلاعات نادرست به‌راحتی در چنین سیستمی گسترش یابد و بدون نظارت دقیق، باعث آسیب شود.
تغییرات در گذر زمان؛ از سانسور تا آزادی نسبی
این تصمیم متا، نقطه عطفی در سیاست‌های مدیریت محتوا محسوب می‌شود. زمانی که پلتفرم‌ها به‌شدت بر سانسور و حذف محتوای نادرست تمرکز داشتند، حالا به سمت رویکردی مشارکتی حرکت می‌کنند که بر شفافیت و آزادی بیان تأکید دارد.
اما این تغییر نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی در حال حرکت به سمت سپردن کنترل بیشتر به کاربران هستند؛ حرکتی که اگرچه نویدبخش آزادی است، اما نیاز به نظارت مداوم و اصلاحات دارد.
شجاعت یا قمار؟
سیستم جدید یادداشت‌های اجتماعی متا، بدون شک یک تغییر جسورانه است. این سیستم می‌تواند به کاربران اعتماد و احساس قدرت بیشتری بدهد، اما هم‌زمان با خطر سوءاستفاده و گسترش اطلاعات نادرست روبه‌رو است.
اینکه آیا این سیستم در نهایت به بهبود اعتماد عمومی منجر خواهد شد یا باعث افزایش اختلاف‌نظرها و آشفتگی بیشتر می‌شود، هنوز مشخص نیست. تنها زمان می‌تواند پاسخ این پرسش را بدهد.
این نوشته‌ها را هم بخوانید
source