زندگی در قلعه‌های قرون وسطی و شهرهای روم باستان بدون شک با چالش‌های بهداشتی فراوانی روبه‌رو بود. در دورانی که دانش بهداشت عمومی محدود بود و سیستم‌های مدرن فاضلاب هنوز اختراع نشده بودند، مردم به شیوه‌هایی ابتدایی برای مدیریت پسماند و نظافت شخصی متوسل می‌شدند. این روش‌ها اگرچه در مقایسه با استانداردهای امروزی غیرمعمول به نظر می‌رسند، اما برای زمان خود، نوآورانه و کارآمد تلقی می‌شدند.

سرویس‌های بهداشتی در قلعه‌های قرون وسطی – دفاع و بهداشت در یک مکان

در قلعه‌های قرون وسطی، سرویس‌های بهداشتی به‌طور عمده به نام «گاردروب» (Garderobe) شناخته می‌شدند. این سرویس‌ها معمولاً به‌صورت اتاقک‌های کوچک در برج‌های کناری یا روی دیوارهای خارجی قلعه ساخته می‌شدند. طراحی آن‌ها به گونه‌ای بود که فضولات مستقیماً از طریق یک دریچه یا کانال به بیرون قلعه، مثلاً به رودخانه، خندق یا زمین زیرین می‌ریخت.

این سیستم ساده به کاهش تجمع فضولات در داخل قلعه کمک می‌کرد و تا حدی از انتشار بیماری‌ها جلوگیری می‌نمود. برخی گاردروب‌ها حتی به‌عنوان بخشی از دفاع قلعه عمل می‌کردند، به این صورت که اگر دشمنان به قلعه نزدیک می‌شدند، ممکن بود از فضولات به‌عنوان ابزار دفاعی برای دور نگه‌داشتن آن‌ها استفاده شود.

نکته جالب در مورد گاردروب این است که علاوه بر استفاده به‌عنوان سرویس بهداشتی، از آن‌ها به‌عنوان مکانی برای نگهداری لباس‌ها نیز استفاده می‌شد. مردم معتقد بودند که بوی ناخوشایند ناشی از فضولات باعث دور نگه‌داشتن بیدها از لباس‌ها می‌شود.

نظافت شخصی – روشی ابتدایی و متفاوت

در آن دوران، دستمال توالت به شکل امروزی وجود نداشت. مردم از مواد مختلفی برای پاکسازی خود استفاده می‌کردند. علف، کاه، پارچه‌های کهنه و حتی برگ درختان به‌عنوان گزینه‌هایی برای نظافت شخصی به‌کار می‌رفتند. البته در طبقات بالای جامعه، پارچه‌های لطیف‌تر مانند پارچه‌های کتانی یا ابریشمی برای این کار استفاده می‌شد.

سرویس‌های بهداشتی در روم باستان – جلوتر از زمان خود

رومی‌ها از نظر طراحی سرویس‌های بهداشتی عمومی به سطح بالایی از پیشرفت رسیده بودند. سرویس‌های عمومی یا «لاترین» (Latrine) در شهرهای بزرگ روم ساخته می‌شدند و معمولاً شامل ردیفی از صندلی‌های سنگی با سوراخ‌هایی در بالای کانال‌های فاضلاب بودند. آب جاری به‌طور مداوم از زیر این صندلی‌ها عبور می‌کرد و فضولات را به بیرون شهر هدایت می‌نمود.

ابزارهای نظافت – اسفنج‌های مرموز رومی‌ها

گمان می‌رود که رومی‌ها برای نظافت پس از استفاده از سرویس بهداشتی، از وسیله‌ای به نام «تِرسوریوم» (Tersorium) استفاده می‌کردند. این ابزار شامل یک اسفنج متصل به دسته‌ای چوبی بود که در آب یا سرکه خیس می‌شد و برای تمیز کردن ناحیه مقعد مورد استفاده قرار می‌گرفت.

با این حال، برخی محققان این نظریه را زیر سؤال برده‌اند و معتقدند که اسفنج‌ها ممکن است بیشتر برای تمیز کردن خود سرویس‌ها یا بخش‌های دیگر این مکان‌ها به‌کار رفته باشند، نه برای نظافت شخصی. این ابهامات همچنان موضوع بحث و پژوهش‌های تاریخی هستند.

آب جاری – نوآوری رومی‌ها برای بهداشت بهتر

رومی‌ها با ساخت سیستم‌های پیچیده آبرسانی و فاضلاب، یک انقلاب بهداشتی ایجاد کردند. قنات‌ها (Aqueducts) آب تمیز را به شهرها می‌رساندند و کانال‌های فاضلاب، آب آلوده و فضولات را به بیرون شهر هدایت می‌کردند. چنین زیرساخت‌هایی برای زمان خود بی‌نظیر بودند و به رومی‌ها اجازه می‌دادند تا محیطی بهداشتی‌تر داشته باشند.

مقایسه بهداشت در روم باستان و قرون وسطی

درحالی‌که رومی‌ها سیستم‌های پیشرفته‌ای برای مدیریت فاضلاب و بهداشت داشتند، این پیشرفت‌ها پس از سقوط امپراتوری روم به تدریج فراموش شدند. قرون وسطی شاهد بازگشت به روش‌های ساده‌تر و کم‌اثرتر بود. به همین دلیل، بسیاری از قلعه‌های آن زمان فاقد سیستم‌های فاضلاب پیشرفته بودند و مدیریت بهداشت به شکل ابتدایی انجام می‌شد.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​