ژاپن که کشوری زلزله‌خیز است، با احتمال وقوع یک زلزله عظیم مگاتراست Megathrust در منطقه نانکای طی سه دهه آینده مواجه است. طبق پژوهش‌های کمیته زلزله‌شناسی ژاپن، احتمال وقوع این رویداد حدود 80 درصد برآورد شده است که نسبت به پیش‌بینی سال گذشته، کمی افزایش یافته است.

مگاتراست چیست؟

زلزله‌های مگاتراست به زلزله‌های بسیار عظیمی گفته می‌شود که در مناطق فرورانش (Subduction Zones) رخ می‌دهند. این مناطق، نواحی هستند که در آن‌ها یک صفحه تکتونیکی زیر صفحه دیگر حرکت می‌کند. واژه «مگاتراست» از دو بخش «مگا» (بسیار بزرگ) و «تراست» (فشار یا گسل فشاری) تشکیل شده است و به نوعی از گسل‌های بزرگ و پرانرژی اشاره دارد که قادر به آزادسازی مقادیر عظیمی از انرژی هستند. این زلزله‌ها معمولاً با شدت‌های بالاتر از 8 ریشتر همراه هستند و اغلب سونامی‌های ویرانگری نیز ایجاد می‌کنند.

منطقه نانکای؛ بستر یک خطر بزرگ

منطقه نانکای در جنوب جزیره اصلی ژاپن (هونشوی Honshu) قرار دارد. این منطقه بخشی از یک گسل بزرگ است که در آن صفحه فیلیپین زیر صفحه اوراسیا حرکت می‌کند. فرایند فرورانش در این ناحیه، شرایط ایده‌آلی برای وقوع زلزله‌های مگاتراست فراهم کرده است.

زلزله 1946 نانکای که بزرگی آن 8.1 ریشتر بود، یکی از نمونه‌های شناخته‌شده زلزله‌های مگاتراست است. این زلزله باعث مرگ بیش از 1000 نفر، تخریب بیش از 36 هزار خانه و ایجاد سونامی‌هایی با ارتفاع 6 متر شد که خانه‌های بیشتری را ویران کرد. چنین حوادثی نشان‌دهنده شدت تخریب احتمالی زلزله‌های مشابه در آینده است.

پیش‌بینی زلزله؛ بازی با احتمالات

بر خلاف پیش‌بینی‌های هواشناسی که اطلاعات دقیقی درباره زمان و شدت وقایع ارائه می‌دهند، پیش‌بینی زلزله بیشتر بر اساس احتمالات انجام می‌شود. دانشمندان نمی‌توانند زمان دقیق زلزله‌های مگاتراست را مشخص کنند، اما بر اساس داده‌های تاریخی و تحلیل زمین‌شناسی، احتمال وقوع آن‌ها را در یک بازه زمانی خاص تخمین می‌زنند.

براساس پژوهش‌های اخیر، زلزله‌های مگاتراست در منطقه نانکای به‌طور متوسط هر 90 تا 150 سال رخ می‌دهند. با توجه به اینکه از آخرین زلزله بزرگ این منطقه 79 سال گذشته، احتمال وقوع دوباره آن با گذشت زمان افزایش می‌یابد.

عواقب احتمالی زلزله مگاتراست نانکای

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یک زلزله مگاتراست در نانکای می‌تواند به‌مراتب ویرانگرتر از زلزله 2011 ژاپن باشد. در زلزله 2011 که بزرگی آن 9 ریشتر بود، سونامی ویرانگر به همراه فاجعه هسته‌ای فوکوشیما خسارات سنگینی بر جای گذاشت. طبق تخمین‌ها، تلفات زلزله نانکای ممکن است به بیش از 320 هزار نفر برسد و خسارات مالی و زیرساختی بسیار عظیمی به‌دنبال داشته باشد.

چالش‌های پیش‌بینی دقیق

برای پیش‌بینی زلزله سه عامل کلیدی باید مشخص شوند: مکان وقوع، زمان وقوع، و شدت زلزله. از این سه عامل، زمان وقوع دشوارترین بخش برای تعیین است. داده‌های زمین‌شناسی و اطلاعات تاریخی می‌توانند به شناسایی مکان و بزرگی احتمالی کمک کنند، اما تغییرات پویا در رفتار صفحات تکتونیکی پیش‌بینی زمان دقیق را به یک چالش بزرگ تبدیل کرده است.

اقدامات پیشگیرانه ژاپن

دولت ژاپن به‌دلیل خطر بالای وقوع زلزله‌های مگاتراست، برنامه‌های گسترده‌ای برای مدیریت بحران و آمادگی در برابر این حوادث اجرا کرده است. این برنامه‌ها شامل بهبود استانداردهای ساخت‌وساز، آموزش عمومی برای واکنش به زلزله و سیستم‌های هشدار سریع برای کاهش تلفات انسانی و خسارات مالی است. ژاپن همچنین در زمینه تحقیقات علمی مرتبط با زلزله پیشتاز است و فناوری‌های پیشرفته‌ای برای پایش فعالیت‌های تکتونیکی به‌کار گرفته است.

نتیجه‌گیری

زلزله مگاتراست نانکای یک تهدید جدی برای ژاپن است که می‌تواند خسارات انسانی و مالی گسترده‌ای به همراه داشته باشد. با وجود تلاش‌های ژاپن برای پیشگیری و مدیریت بحران، پیش‌بینی دقیق زمان وقوع چنین زلزله‌هایی همچنان چالشی بزرگ است. با این حال، آماده‌سازی و آگاهی عمومی می‌تواند تأثیر این فاجعه را به حداقل برساند.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​