تصور اینکه انسان‌ها در آینده چه شکلی خواهند بود، همیشه باعث تفکرات جالبی می‌شود. برخی به ویژگی‌های بارز مانند قد، اندازه مغز و رنگ پوست فکر می‌کنند، در حالی که تغییرات ریز و ظریف در بدن ما امروزه نشان می‌دهند که روند تکامل انسان‌ها می‌تواند از آنچه تصور می‌کنیم، پیچیده‌تر و غیرقابل پیش‌بینی‌تر باشد. یکی از این تغییرات، شریان اضافی است که در بازوها رشد می‌کند و می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به یک ویژگی رایج تبدیل شود.

شریان میانه: یک تغییر ظریف در بدن انسان‌ها

شریان مدین یا میانه (median artery) که در دوران جنینی به طور موقت در مرکز ساعد ما رشد می‌کند، اغلب در مراحل اولیه بارداری از بین می‌رود. این شریان خون را از قلب به سمت دست‌ها منتقل می‌کند تا آن‌ها به درستی رشد کنند. پس از آن، دو شریان دیگر به نام‌های «رادیال» (radial) و «اولنار» (ulnar) غالب می‌شوند و وظیفه خون‌رسانی به دست و ساعد را بر عهده می‌گیرند.

با این حال، یک پژوهش جدید نشان داده که این شریان میانه دیگر به اندازه گذشته ناپدید نمی‌شود و در بسیاری از افراد بالغ، به‌طور غیرمعمولی باقی می‌ماند. پژوهش‌های اخیر در این زمینه، تغییرات قابل توجهی را در درصد افرادی که این شریان را دارند، مشاهده کرده‌اند. به گفته پژوهشگران، از اواخر قرن نوزدهم تاکنون، این شریان در بدن انسان‌ها به طور فزاینده‌ای ظاهر شده است.

افزایش شریان میانه در بزرگسالان: یک روند تکاملی؟

نتایج یک تحقیق که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، نشان داد که تعداد بزرگسالانی که این شریان اضافی را در بازوهای خود دارند، به شدت افزایش یافته است. پژوهشگران دانشگاه فلایندرز (Flinders University) و دانشگاه آدلاید (University of Adelaide) که این تحقیق را انجام داده‌اند، مشاهده کردند که در اوایل قرن بیستم تنها حدود ۱۰ درصد از افراد این شریان را در بدن خود داشتند، اما این عدد در اواخر قرن بیستم به ۳۰ درصد رسید. این افزایش چشمگیر در یک بازه زمانی کوتاه، در حقیقت نشانه‌ای از یک تغییر تکاملی است.

این تغییر به این معناست که احتمالاً در آینده نه چندان دور، داشتن شریان میانه در بازوها برای افراد بیشتر و بیشتر رایج خواهد شد. پژوهشگران تأکید کرده‌اند که این شریان ممکن است در فرآیند رشد جنینی به دلیل جهش‌های ژنتیکی (mutations) و یا حتی مشکلات بهداشتی مادر در دوران بارداری به‌طور غیرطبیعی باقی بماند.

آیا این شریان میانه می‌تواند مزایا و معایب داشته باشد؟

شریان میانه ممکن است برای برخی از افراد مزایای خاصی به همراه داشته باشد. از آنجا که این شریان خون را به‌طور مستقیم به ساعد و دست‌ها منتقل می‌کند، ممکن است در افرادی که این شریان را دارند، تأمین خون دست‌ها و انگشتان تقویت شود. این امر می‌تواند در انجام فعالیت‌های دستی یا حتی قدرت فیزیکی دست‌ها موثر باشد. اما از طرفی، این شریان اضافی می‌تواند مشکلاتی نیز به همراه داشته باشد. یکی از مشکلات رایج که ممکن است به دنبال داشتن این شریان اتفاق بیفتد، ابتلا به بیماری «سندرم تونل کارپال» (carpal tunnel syndrome) است. در این بیماری، فشار زیاد بر روی اعصاب مچ دست، باعث درد و محدودیت در حرکات دست‌ها می‌شود که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد.

روند تکاملی: تغییراتی کوچک که می‌توانند تأثیرات بزرگی داشته باشند

این پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این روند تکاملی ممکن است همچنان ادامه یابد. اگر همینطور پیش رود، احتمالاً تا سال ۲۱۰۰، اکثر انسان‌ها شریان میانه ر خواهند داشت. این تغییرات ریز و ظریف در بدن انسان‌ها، هرچند در نگاه اول کوچک و بی‌اهمیت به نظر می‌رسند، اما در واقع تأثیرات بزرگی در دراز مدت بر روی سلامت انسان‌ها خواهند گذاشت. این تغییرات می‌توانند به ایجاد فشارهای جدیدی بر روی سلامت و بیماری‌های انسانی منجر شوند که در حال حاضر ممکن است تصور آن‌ها برای ما سخت باشد.

شاید این تغییرات مشابه بازگشت استخوان کوچک «فابلا» (fabella) در زانو باشد که در گذشته به ندرت مشاهده می‌شد، اما اکنون در بدن بسیاری از افراد وجود دارد. به همین ترتیب، شریان میانه در آینده ممکن است به ویژگی‌ای عادی و طبیعی در بدن انسان‌ها تبدیل شود و تکامل ادامه یابد.

تکامل می‌تواند چقدر سریع باشد؟

تکامل همیشه به‌طور آهسته و پیوسته در حال تغییر است، اما تغییرات تکاملی کوچک و تدریجی می‌توانند در نهایت به تحولات بزرگی در گونه‌های انسانی منجر شوند. در حال حاضر، پژوهشگران به طور جدی در حال بررسی دلایل و عواملی هستند که باعث افزایش شایع شدن این شریان میانه در انسان‌ها می‌شوند و اینکه این تغییرات چه تأثیری بر سلامت انسان‌ها در آینده خواهند داشت.

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​