لاغری به عنوان یکی از ویژگی‌های بدنی انسان، همواره مورد توجه جوامع و فرهنگ‌های مختلف بوده است. در حالی که بسیاری لاغری را معیاری برای زیبایی و سلامتی می‌دانند، لاغری بیش از حد (لاغری مفرط) می‌تواند تهدیدی برای سلامت جسمی و روانی باشد. برای برخی، لاغری به عنوان بخشی از سبک زندگی سالم تلقی می‌شود، اما اگر این وضعیت از حالت طبیعی فراتر رود، می‌تواند به عوارض جدی منجر شود.

این مقاله به بررسی علمی لاغری، اثرات مثبت و منفی آن، چالش‌های مرتبط با افزایش وزن، دیدگاه‌های فرهنگی درباره لاغری و روش‌های علمی برای مدیریت آن می‌پردازد.

تعریف لاغری و درجات مختلف آن

لاغری به وضعیتی گفته می‌شود که شاخص توده بدنی (BMI) فرد کمتر از حد استاندارد باشد. BMI از تقسیم وزن (به کیلوگرم) بر مربع قد (به متر) محاسبه می‌شود. این شاخص برای ارزیابی وضعیت وزنی افراد در مقایسه با قدشان استفاده می‌شود.

دسته‌بندی BMI:

• کمبود وزن (لاغری): کمتر از 18.5
• وزن طبیعی: 18.5 تا 24.9
• لاغری مفرط: کمتر از 16

لاغری مفرط نشان‌دهنده عدم تعادل در مصرف و ذخیره انرژی بدن است و ممکن است به تحلیل عضلات، کمبود مواد مغذی و سایر مشکلات منجر شود.

اثرات مثبت لاغری

در حالت عادی و در صورتی که لاغری در محدوده سالم باشد، می‌تواند فوایدی برای سلامت به همراه داشته باشد:

1. کاهش خطر بیماری‌های مزمن مرتبط با چاقی:
   افراد لاغر معمولاً کمتر در معرض دیابت نوع 2، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی قرار می‌گیرند.
2. تحرک بیشتر و کاهش فشار بر مفاصل:
   وزن کمتر باعث کاهش بار بر مفاصل و استخوان‌ها می‌شود و خطر آرتروز و آسیب‌های مفصلی را کاهش می‌دهد.
3. بهبود کارایی متابولیک:
   در افراد با وزن مناسب و لاغر، متابولیسم بدن معمولاً به شکل بهینه‌تری عمل می‌کند و بدن از انرژی به‌طور موثرتری استفاده می‌کند.

آیا آدم‌های لاغر نیازی به ورزش ندارند؟

یکی از تصورات رایج این است که افراد لاغر به دلیل وزن پایین نیازی به ورزش ندارند. اما این تصور نادرست است. ورزش نه تنها برای مدیریت وزن، بلکه برای حفظ سلامت قلب، بهبود عملکرد عضلات و افزایش مقاومت بدن ضروری است.

دلایل نیاز افراد لاغر به ورزش:

• بهبود سلامت قلبی عروقی و پیشگیری از بیماری‌های قلبی.
• افزایش توده عضلانی و تقویت استخوان‌ها.
• بهبود گردش خون و کاهش استرس.
• ارتقای سلامت روان و کاهش اضطراب و افسردگی.

آیا مشکلات قلبی عروقی و سرطان در افراد لاغر کمتر است؟

لاغری می‌تواند خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند دیابت و فشار خون بالا را کاهش دهد، اما این بدان معنا نیست که افراد لاغر از بیماری‌های قلبی عروقی یا سرطان در امان هستند.

• مشکلات قلبی عروقی: لاغری مفرط می‌تواند به ضعف عضله قلب و کاهش جریان خون منجر شود.
• سرطان: افراد بسیار لاغر ممکن است به دلیل ضعف سیستم ایمنی و کمبود مواد مغذی در معرض انواع خاصی از سرطان قرار گیرند.

اثرات منفی لاغری مفرط

لاغری بیش از حد، به ویژه زمانی که ناشی از عوامل غیرطبیعی مانند سوءتغذیه یا بیماری باشد، می‌تواند خطرات جدی ایجاد کند:

1. ضعف سیستم ایمنی:
   کمبود مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند بدن را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیر کند.
2. کاهش تراکم استخوان:
   لاغری مفرط به دلیل کاهش مصرف کلسیم و ویتامین D می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود.
3. اختلالات قاعدگی:
   در زنان، لاغری مفرط می‌تواند به نامنظمی یا توقف چرخه قاعدگی منجر شود.
4. کمبود انرژی و تحلیل عضلات:
   بدن افراد بسیار لاغر ممکن است برای تأمین انرژی، از ذخایر پروتئینی عضلات استفاده کند که به تحلیل عضلات و کاهش توانایی فیزیکی منجر می‌شود.
5. تضعیف تنفس:
   لاغری بیش از حد می‌تواند عملکرد دستگاه تنفسی را مختل کرده و در موارد شدید باعث تضعیف تنفس شود.

چرا افراد لاغر به سختی وزن اضافه می‌کنند؟

چالش افزایش وزن برای افراد لاغر می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد:

1. ژنتیک:
   برخی افراد به صورت طبیعی متابولیسم سریعتری دارند که مانع از ذخیره چربی می‌شود.
2. مشکلات هورمونی:
   اختلالاتی مانند پرکاری تیروئید می‌تواند باعث کاهش وزن و دشواری در افزایش آن شود.
3. اختلالات گوارشی:
   بیماری‌هایی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا بیماری سلیاک می‌توانند جذب مواد مغذی را مختل کنند.
4. عادات غذایی نامناسب:
   مصرف ناکافی کالری یا نخوردن غذاهای پرکالری و مغذی نیز می‌تواند علت باشد.

روش‌های علمی برای افزایش وزن

برای افزایش وزن به شیوه‌ای سالم و پایدار، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

1. مصرف غذاهای پرکالری و مغذی:
   مانند آجیل، دانه‌ها، لبنیات پرچرب، روغن‌های گیاهی و آووکادو.
2. افزایش وعده‌های غذایی:
   به جای سه وعده اصلی، می‌توانید شش وعده غذایی کوچک‌تر مصرف کنید.
3. تمرینات قدرتی:
   ورزش‌های مقاومتی مانند بدنسازی می‌توانند به افزایش توده عضلانی کمک کنند.
4. نوشیدن اسموتی‌های پرکالری:
   ترکیب موادی مانند شیر، میوه، کره بادام زمینی و عسل در یک اسموتی می‌تواند کالری بیشتری فراهم کند.
5. مشاوره با متخصص تغذیه:
   یک متخصص تغذیه می‌تواند برنامه‌ای متناسب با نیازهای بدنی شما طراحی کند.

روش‌هایی که نباید برای افزایش وزن استفاده کرد

1. مصرف غذاهای ناسالم:
   فست‌فود و غذاهای پرچرب ممکن است وزن را افزایش دهند، اما به سلامتی آسیب می‌زنند.
2. مصرف مکمل‌های غیرمجاز:
   برخی مکمل‌ها می‌توانند اثرات جانبی خطرناکی داشته باشند.
3. زیاده‌روی در شکر و نوشیدنی‌های شیرین:
   این روش باعث تجمع چربی ناسالم در بدن می‌شود.

تلقی لاغری در فرهنگ‌های مختلف و دگرگونی تدریجی آن

نگرش به لاغری در طول تاریخ و در فرهنگ‌های مختلف متفاوت بوده است:

1. دوران گذشته:
   در بسیاری از فرهنگ‌های قدیمی، وزن بالاتر نشانه ثروت و سلامت بود. لاغری بیش از حد به عنوان نشانه‌ای از ضعف یا فقر تلقی می‌شد.
2. قرن بیستم:
   با گسترش رسانه‌ها و مد، لاغری به عنوان معیاری از زیبایی معرفی شد. مدل‌های مدرن با اندام‌های باریک به الگوی زیبایی تبدیل شدند.
3. امروزه:
   در سال‌های اخیر، نگرش به بدن سالم تغییر کرده و تعادل بین لاغری و سلامت بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. فرهنگ‌های مختلف اکنون به تنوع بدنی اهمیت بیشتری می‌دهند.

افراد بسیار لاغر چه بررسی‌های پزشکی باید انجام دهند؟

• آزمایش‌های تیروئید: برای بررسی اختلالات هورمونی.
• آزمایش‌های تغذیه: برای شناسایی کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی.
• آزمایش‌های گوارشی: برای بررسی مشکلات جذب مواد مغذی.
• ارزیابی روان‌شناختی: برای شناسایی اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی عصبی.

جمع‌بندی

لاغری، اگرچه می‌تواند فوایدی داشته باشد، اما در حالت مفرط می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. آگاهی از اثرات مثبت و منفی لاغری، روش‌های افزایش وزن و نگرش‌های فرهنگی به بدن، می‌تواند به افراد کمک کند تا تعادل لازم را در زندگی خود برقرار کنند. در نهایت، مراجعه به پزشک و متخصصان برای ارزیابی وضعیت سلامت بسیار حائز اهمیت است.

برای مطالعه بیشتر شما: +

  این نوشته‌ها را هم بخوانید ​