ارتودنسی ثابت یا متحرک، کدام بهتر است؟ کدام روش می‌تواند شما را به نتیجه مطلوب‌تری رسانده و ناهنجاری‌های دندان‌ها را برطرف کند؟ قبل از انتخاب بین این دو روش، باید با ارتودنسی ثابت و متحرک آشنایی کامل داشته باشید. تفاوت این دو مدل ارتودنسی را می‌توان از جنبه‌های مختلفی بررسی کرد. برای آشنایی با تفاوت‌های ارتودنسی ثابت و متحرک و انتخاب بهترین گزینه، همراه ما باشید.

ارتودنسی ثابت چیست؟

قبل از تصمیم‌گیری نهایی بین ارتودنسی ثابت یا متحرک باید با این دو روش آشنایی داشته باشیم. ارتودنسی ثابت روشی است که در آن براکت‌ها روی دندان‌ها چسبانده می‌شوند. سپس سیم‌های فلزی از بین این براکت‌ها عبور کرده و در انتهای فک محکم می‌شوند. دندانپزشک با تغییر میزان فشار وارد شده از جانب این سیم‌ فلزی، دندان‌ها را مرتب می‌کند.

در چند سال اخیر بعضی از افراد به جای براکت‌های فلزی از الاینرهای شفاف استفاده می‌کنند. انتخاب بین ارتودنسی سیمی یا نامرئی براساس میزان ناهنجاری های بیمار و تشخیص ارتودنتیست انجام می‌شود. با توجه به میزان نامرتب بودن دندان‌ها ممکن است الاینرهای شفاف گزینه مناسبی نباشند و طول درمان با ارتودنسی ثابت نیز بین 1 تا 2 سال طول بکشد.

استفاده از ارتودنسی ثابت در ابتدا کمی سخت و دشوار است زیرا به هیچ عنوان در طول درمان نمی‌توان آن را از دهان خارج کرد. با این حال بعد از چند روز، به بریس‌ها عادت کرده و می‌توانید به راحتی غذا بخورید.

ارتودنسی ثابت برای چه کسانی مناسب است؟

با اینکه ارتودنسی ثابت روش بسیار رایجی است اما مناسب هر شخصی نیست. بعد از ویزیت اولیه، متخصص ارتودنسی با بررسی شرایط دهان و دندان‌ها مشخص می‌کند که آیا ارتودنسی ثابت یا متحرک، کدام مناسب شما است. ارتودنسی ثابت مناسب افراد زیر است:

• افراد دارای مشکلات بایت: مشکلات مربوط به بایت یعنی اوربایت (Overbite) یا آندربایت (Underbite) باید از ارتودنسی ثابت استفاده کنند. در این حالت دندان‌های ردیف بالا یا پایین روی ردیف دیگر قرار می‌گیرند.
• افراد با مشکلات شدید فک: افرادی که اسکلت دهان آن‌ها مشکلات زیادی دارد و قصد جراحی ندارند، باید از ارتودنسی ثابت استفاده کنند.
• افراد نوجوان: یکی از بهترین زمان‌ها برای ارتودنسی ثابت بین 11 تا 17 سالگی است. در این دوره رشد فک متوقف نشده و می‌توان با ارتودنسی سیمی یا نامرئی اصلاحات لازم را انجام داد.
• افراد با نامرتبی شدید دندان‌ها: اگر فاصله بین دندان‌ها بیش از اندازه زیاد یا کم باشد، بهترین روش برای اصلاح این وضعیت ارتودنسی ثابت است.

ارتودنسی متحرک چیست؟

در مقابل ارتودنسی ثابت، روش ارتودنسی متحرک نیز وجود دارد که کمتر تهاجمی است. در ارتودنسی متحرک، ابتدا از دندان‌ها قالب گرفته می‌شود. این قالب شامل بخشی فلزی و بخشی تکیه‌گاه غیر فلزی است. با قرار دادن این قالب داخل دهان و تنظیم سیم‌های آن، دندان‌ها حرکت داده می‌شوند. از آن‌جایی که می‌توان ارتودنسی متحرک را از دهان خارج کرد، این روش آزادی عمل بیشتری را برای فرد فراهم می‌کند.

حفظ تمیزی و بهداشت با ارتودنسی متحرک راحت‌تر از ارتودنسی ثابت است. نکته مهمی که درباره ارتودنسی متحرک وجود دارد این است که برای مشاهده نتیجه بهتر، نباید آن را مدام از دهان خارج کرد. این کار باعث می‌شود نه شما به ارتودنسی عادت کنید و نه شاهد عملکرد مثبت ارتودنسی باشید.

ارتودنسی متحرک به چه افرادی توصیه می‌شود؟

بسیاری از افراد به دلیل راحت‌تر بودن ارتودنسی متحرک این روش را انتخاب می‌کنند. این در حالی است که انتخاب بین ارتودنسی ثابت یا متحرک باید توسط متخصص ارتودنسی و بعد از بررسی شرایط شما پیشنهاد شود.

• افرادی با مشکلات خفیف دندان: بیمارانی که مشکلات پیچیده دهان ندارند و میزان نامرتب بودن دندان‌های خفیف بوده می‌توانند از بین ارتودنسی ثابت یا متحرک، دومی را انتخاب کنند.
• در پایان دوره ارتودنسی ثابت: بعد از پایان درمان با ارتودنسی ثابت، معمولا توصیه می‌شود تا برای مدتی از ارتودنسی متحرک استفاده شود. این پیشنهاد برای حفظ نتیجه درمان داده می‌شود.
• افرادی با سن کم: افرادی که سن کمی دارند شاید به راحتی با ارتودنسی ثابت کنار نیایند. در این شرایط متخصص ارتودنسی ابتدا مدل متحرک را پیشنهاد می‌دهد.
• افرادی با شرایط خاص: بعضی از افراد شرایط خاصی دارند و نمی‌توانند مدام از ارتودنسی استفاده کنند. به عنوان مثال به دلیل موقعیت شغلی باید در مصاحبه‌های بسیاری حضور داشته باشند. در این صورت از ارتودنسی متحرک استفاده کرده تا در مواقع لزوم آن را از دهان خارج کنند.

ارتودنسی ثابت یا متحرک؟

تفاوت‌های زیادی بین ارتودنسی ثابت و متحرک وجود دارد. حالا که با هرکدام از این دو مدل آشنا شدیم، باید ببینیم که باید ارتودنسی ثابت یا متحرک را انتخاب کنیم.

طول مدت درمان

ارتودنسی ثابت به دلیل میزان فشاری که وارد می‌کند، طول مدت بسیار کوتاه‌تری دارد. به طور معمول اگر دوره درمان یک فرد با ارتودنسی ثابت 1 سال طول بکشد، همین فرد با ارتودنسی متحرک 2 تا 2 سال و نیم باید زمان صرف کند. بنابراین اگر سرعت عمل اهمیت دارد، ارتودنسی ثابت گزینه مناسبی است.

میزان اثربخشی

اثربخشی در ارتودنسی ثابت یا متحرک چندان تفاوتی ندارد زیرا در ارتودنسی ثابت، براکت‌ها روی دندان ثابت هستند. در ارتودنسی متحرک هم اگر شخص مقید به استفاده مداوم باشد، همان میزان اثربخشی را خواهد داشت.

جنس ارتودنسی

تفاوت جنس در ارتودنسی سیمی و متحرک مشهود است. در ارتودنسی سیمی، براکت‌ها و سیم‌ها از جنس فولاد یا طلای ضدزنگ ساخته می‌شوند. این در حالی بوده که معمولا برای ارتودنسی نامرئی از جنس پلاستیک منعطف استفاده می‌شود.

هزینه درمان

هزینه درمان با توجه به مواد اولیه مورد استفاده تعیین می‌شود. معمولا نباید هزینه درمان ارتودنسی ثابت و متحرک چندان تفاوت زیادی با هم داشته باشد. اگر تفاوتی وجود داشته باشد، احتمالا ارتودنسی متحرک همین ارزان‌تر از ثابت خواهد بود.

انعطاف‌پذیری روش درمانی

مقایسه انعطاف‌پذیری در ارتودنسی ثابت یا متحرک تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد. ارتودنسی متحرک بسیار منعطف بوده و می‌توان در مواقع لزوم آن را استفاده نکرد. این در حالی است که ارتودنسی ثابت تا پایان دوره درمان قابل تغییر نیست.

مراقبت و نگهداری

نگهداری از ارتودنسی ثابت بیشتر بوده و لازم است برای مسواک کردن دندان‌ها وقت بیشتری را اختصاص دهید. از آن‌جایی که ارتودنسی متحرک را می‌توان از روی دندان برداشت، هر زمان لازم باشد می‌توانید آن را شستشو داده و دوباره داخل دهان قرار دهید.

انتخاب بین ارتودنسی ثابت یا متحرک به سادگی نیست زیرا باید شرایط بیمار و نظر متخصص را در آن تاثیر داد. متخصص ارتودنسی با بررسی وضعیت دندان‌ها و میزان ناهنجاری آن‌ها تصمیم می‌گیرد که کدام روش مناسب‌تر و کاربری‌تر است.