چند سال پیش، یکی از دوستانم از مشکلی صحبت می‌کرد که هیچ‌وقت فکر نمی‌کرد برایش پیش بیاید. او باور داشت که سلامت جنسی (Sexual Health) یعنی فقط نداشتن بیماری، اما بعد از مدتی متوجه شد که این موضوع چیزی فراتر از آن است. اطلاعات غلط و باورهای اشتباه باعث شده بود مشکلاتی برای او به وجود بیاید که مدت‌ها طول کشید تا حل شود. چیزی که او نمی‌دانست این بود که سلامت جنسی فقط به جلوگیری از بیماری‌ها مربوط نمی‌شود، بلکه به آگاهی، روابط سالم و درک بهتر بدن نیز ارتباط دارد. بسیاری از افراد، بدون این‌که متوجه باشند، تحت تأثیر باورهای اشتباهی هستند که سلامت جنسی آن‌ها را تهدید می‌کند. من خودم هم بارها در مکالمات دوستانه متوجه شده‌ام که اطلاعات نادرست چقدر می‌تواند آسیب‌زا باشد.

وقتی صحبت از سلامت جنسی می‌شود، بسیاری از ما تحت تأثیر اطلاعات غلط قرار می‌گیریم که ممکن است از خانواده، دوستان یا حتی شبکه‌های اجتماعی شنیده باشیم. بعضی از این باورهای نادرست چنان در ذهن ما حک شده‌اند که حتی فکر نمی‌کنیم ممکن است اشتباه باشند. اما مسئله اینجاست که این تصورات غلط فقط باعث ایجاد نگرانی‌های بی‌مورد نمی‌شوند، بلکه می‌توانند مشکلات جسمی و روانی طولانی‌مدت ایجاد کنند. سلامت جنسی شامل شناخت بدن، درک صحیح از روابط و جلوگیری از آسیب‌های بلندمدت است. پس وقتش رسیده که با هم نگاهی به این باورهای اشتباه بیندازیم و ببینیم چرا بعضی از آن‌ها می‌توانند برایمان مشکل‌ساز شوند.

۱- اگر ظاهر سالمی دارید، یعنی هیچ مشکلی در سلامت جنسی ندارید

بسیاری از بیماری‌های مقاربتی (Sexually Transmitted Infections – STIs) در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارند، اما این به این معنا نیست که وجود ندارند. عفونت‌هایی مانند کلامیدیا (Chlamydia) یا ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) می‌توانند تا مدت‌ها بدون علامت بمانند، اما در همین زمان به بدن آسیب بزنند یا به شریک جنسی منتقل شوند. مشکل اینجاست که افراد فکر می‌کنند اگر علامتی ندارند، پس هیچ مشکلی هم ندارند. همین باور اشتباه باعث می‌شود افراد آزمایش‌های دوره‌ای را جدی نگیرند و در نتیجه، مشکلات بزرگ‌تری مثل ناباروری (Infertility) یا بیماری‌های خطرناک‌تری مثل سرطان دهانه رحم (Cervical Cancer) ایجاد شود. پس حتی اگر ظاهر شما سالم به نظر می‌رسد، باز هم چکاپ‌های دوره‌ای را فراموش نکنید.

۲- استفاده از دو کاندوم روی هم امنیت را بیشتر می‌کند

برخی فکر می‌کنند که استفاده از دو کاندوم (Condoms) به‌طور همزمان باعث ایمنی بیشتر می‌شود، اما در واقع این کار نتیجه معکوس دارد. اصطکاک بین دو کاندوم باعث می‌شود احتمال پارگی آن‌ها بیشتر شود، در نتیجه، نه‌تنها امنیت بیشتر نمی‌شود، بلکه ریسک بارداری ناخواسته (Unwanted Pregnancy) و انتقال بیماری‌های مقاربتی هم افزایش می‌یابد. بهترین روش این است که از یک کاندوم استاندارد و باکیفیت استفاده کنید و آن را به درستی به کار ببرید. همچنین، استفاده از روان‌کننده‌های مناسب (Lubricants) می‌تواند از پارگی جلوگیری کند و تجربه‌ای ایمن‌تر و راحت‌تر را فراهم کند.

۳- قرص‌های ضدبارداری از تمام بیماری‌های مقاربتی جلوگیری می‌کنند

بعضی از افراد تصور می‌کنند که مصرف قرص‌های ضدبارداری (Birth Control Pills) نه‌تنها از بارداری جلوگیری می‌کند، بلکه باعث محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی هم می‌شود. اما این باور کاملاً غلط است. قرص‌های ضدبارداری فقط جلوی بارداری را می‌گیرند و هیچ تأثیری در پیشگیری از بیماری‌های منتقله از راه جنسی ندارند. برای جلوگیری از انتقال بیماری‌ها، استفاده از کاندوم یا دیگر روش‌های محافظتی همچنان ضروری است. داشتن یک رابطه سالم نیاز به آگاهی بیشتر دارد، نه فقط تکیه بر یک روش پیشگیری.

۴- خودارضایی باعث مشکلات جسمی و روحی جبران‌ناپذیر می‌شود

یکی از رایج‌ترین باورهای اشتباه این است که خودارضایی (Masturbation) باعث مشکلاتی مثل ناباروری، ضعف جسمانی یا حتی اختلالات روانی می‌شود. البته اینجا واضحا ما دانش مذهبی نداریم و از این زاویه باید نمی‌توانیم به شما کمک کنیم. اما تحقیقات علمی نشان داده‌اند که خودارضایی «غیرافراطی» یک رفتار طبیعی است که می‌تواند به کاهش استرس، بهبود خواب و افزایش شناخت فرد از بدن خودش کمک کند. اما اگر نامتعادل شود به صورت مستقیم و غیرمستقیم می‌تواند مشکلاتی در بر داشته باشد. مثلا صرف زمان زیاد برای آن، صرف زمان برای تخیلات یا محتواهای مرتبط با آن در وب، کاسته شدن از معاشرت طبیعی، کاهش ناخودآگاه زمان ورزش و فعالیت فیزیکی، یا شکل گرفتن فانتزی‌هایی در ذهن که در عالم واقع قابلیت اجرا ندارند. پس دست‌کم به صورت غیرمستقیم خودارضایی افراطی می‌تواند مشکلاتی در بر داشته باشد.

۵- زنان نسبت به مردان کمتر به بیماری‌های مقاربتی مبتلا می‌شوند

برخی افراد فکر می‌کنند که مردان بیشتر از زنان در معرض بیماری‌های مقاربتی هستند، اما حقیقت این است که زنان به دلایل فیزیولوژیکی و ساختار بیولوژیکی‌شان، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. بافت داخلی دستگاه تناسلی زنان ظریف‌تر است و راحت‌تر می‌تواند دچار آسیب یا عفونت شود. همچنین، بسیاری از بیماری‌های مقاربتی در زنان دیرتر تشخیص داده می‌شوند، چون علائم واضحی ندارند یا با مشکلات دیگر اشتباه گرفته می‌شوند. بنابراین، زنان باید بیشتر از همیشه به چکاپ‌های منظم توجه کنند و در مورد سلامت جنسی خود آگاه‌تر باشند.

۶- زنان بعد از یائسگی دیگر نیازی به مراقبت از سلامت جنسی ندارند

برخی تصور می‌کنند که بعد از یائسگی (Menopause)، چون امکان بارداری وجود ندارد، دیگر نیازی به مراقبت‌های مربوط به سلامت جنسی نیست. اما حقیقت این است که زنان بعد از یائسگی هم همچنان در معرض بیماری‌های مقاربتی (STIs) قرار دارند و باید از روش‌های محافظتی استفاده کنند. علاوه بر این، تغییرات هورمونی در این دوره باعث کاهش استروژن (Estrogen) می‌شود که می‌تواند به خشکی واژن (Vaginal Dryness) و افزایش خطر عفونت‌ها منجر شود. یائسگی همچنین می‌تواند بر میل جنسی تأثیر بگذارد، اما این مسئله به این معنا نیست که زنان دیگر نمی‌توانند از زندگی جنسی سالم لذت ببرند. استفاده از روان‌کننده‌های مناسب (Lubricants) و درمان‌های هورمونی تحت نظر پزشک می‌تواند به بهبود کیفیت روابط جنسی کمک کند. بسیاری از زنان پس از یائسگی دچار نازک شدن بافت واژن (Vaginal Atrophy) می‌شوند که می‌تواند باعث ناراحتی در هنگام رابطه شود. مراجعه به پزشک برای بررسی سلامت واژن و دریافت مشاوره در این زمینه اهمیت زیادی دارد. یائسگی پایان زندگی جنسی نیست، بلکه فقط یک تغییر طبیعی در بدن است که نیاز به مراقبت‌های خاص خود دارد. زنان در هر سنی باید آگاهی خود را درباره سلامت جنسی افزایش دهند تا از مشکلات طولانی‌مدت جلوگیری کنند.

۷- فقط افراد بی‌بندوبار دچار بیماری‌های مقاربتی می‌شوند

یکی از خطرناک‌ترین باورهای نادرست این است که فقط افرادی که شرکای جنسی متعددی دارند به بیماری‌های مقاربتی (STIs) دچار می‌شوند. اما واقعیت این است که هر فردی که رابطه جنسی داشته باشد، حتی اگر فقط یک شریک جنسی داشته باشد، ممکن است به بیماری‌های مقاربتی مبتلا شود. برخی از عفونت‌ها، مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، می‌توانند حتی از طریق تماس پوستی نیز منتقل شوند. همچنین، بسیاری از بیماری‌ها ممکن است تا سال‌ها بدون علامت باقی بمانند و فرد حتی از وجود آن‌ها بی‌خبر باشد. این باور نادرست باعث می‌شود برخی افراد احساس امنیت کاذب کنند و آزمایش‌های دوره‌ای را انجام ندهند. در حالی که بیماری‌های مقاربتی می‌توانند به سادگی از یک شریک به شریک دیگر منتقل شوند، حتی اگر رابطه طولانی‌مدت و پایدار باشد. استفاده از وسایل محافظتی مانند کاندوم و انجام آزمایش‌های منظم می‌تواند به پیشگیری از انتقال این بیماری‌ها کمک کند. برچسب‌گذاری افراد بر اساس بیماری‌های مقاربتی می‌تواند تبعات روانی منفی داشته باشد و باعث شود افراد به جای مراجعه به پزشک، بیماری خود را پنهان کنند. واقعیت این است که سلامت جنسی مسئله‌ای مربوط به همه افراد است، نه فقط گروه خاصی.

۸- اگر رابطه‌ای دخول نداشته باشد، امکان انتقال بیماری وجود ندارد

بسیاری فکر می‌کنند که فقط رابطه‌های همراه با دخول (Penetrative Sex) می‌توانند باعث انتقال بیماری‌های مقاربتی شوند، اما این باور کاملاً اشتباه است. برخی از عفونت‌ها، مانند تبخال تناسلی (Genital Herpes) و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، می‌توانند از طریق تماس پوست به پوست منتقل شوند. حتی رابطه‌های دهانی (Oral Sex) و رابطه‌های غیرنفوذی هم می‌توانند منجر به انتقال برخی بیماری‌ها شوند. ویروس‌هایی مانند اچ‌آی‌وی (HIV) و سیفلیس (Syphilis) نیز می‌توانند از طریق زخم‌های کوچک یا مخاط دهانی منتقل شوند. بسیاری از افراد به دلیل این باور نادرست، از محافظت در روابط دهانی یا سایر انواع تماس جنسی غافل می‌شوند. استفاده از سد دهانی (Dental Dam) یا کاندوم در رابطه‌های دهانی می‌تواند خطر انتقال را کاهش دهد. علاوه بر این، برخی عفونت‌ها ممکن است از طریق مایعات بدن مانند بزاق، مایع منی (Semen) یا ترشحات واژن منتقل شوند. بنابراین، مهم است که افراد آگاه باشند که هر نوع رابطه‌ای می‌تواند ریسک‌هایی به همراه داشته باشد. آموزش و آگاهی در مورد راه‌های انتقال بیماری‌ها می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند.

۹- رابطه جنسی دردناک همیشه طبیعی است و جای نگرانی ندارد

برخی افراد به اشتباه فکر می‌کنند که اگر رابطه جنسی همراه با درد باشد، این موضوع کاملاً طبیعی است و نباید نگران آن باشند. اما درد هنگام رابطه جنسی (Dyspareunia) می‌تواند نشانه یک مشکل زمینه‌ای باشد که نباید نادیده گرفته شود. مشکلاتی مانند خشکی واژن (Vaginal Dryness)، عفونت‌های قارچی، التهاب لگن (Pelvic Inflammatory Disease – PID) یا حتی مشکلات روانی مانند اضطراب می‌توانند باعث درد هنگام رابطه شوند. گاهی اوقات استفاده نکردن از روان‌کننده‌ها و پیش‌نوازی ناکافی هم می‌تواند عامل این درد باشد. در برخی موارد، بیماری‌هایی مانند اندومتریوز (Endometriosis) یا سندرم وستیبولیت ولوار (Vulvodynia) می‌توانند منجر به درد مزمن در رابطه جنسی شوند. متأسفانه، بسیاری از افراد به دلیل کمبود آگاهی یا فشارهای اجتماعی از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. اما این مسئله نباید نادیده گرفته شود، زیرا می‌تواند کیفیت زندگی جنسی و حتی روابط عاطفی را تحت تأثیر قرار دهد. مراجعه به پزشک متخصص زنان یا ارولوژیست می‌تواند به تشخیص علت و یافتن راه‌حل مناسب کمک کند. سلامت جنسی باید لذت‌بخش و بدون درد باشد، نه یک تجربه ناخوشایند و دردناک.

۱۰- مردان همیشه باید آماده رابطه جنسی باشند وگرنه مشکلی دارند

یکی از کلیشه‌های نادرست درباره سلامت جنسی این است که مردان همیشه باید تمایل به رابطه جنسی داشته باشند و اگر این تمایل را نداشته باشند، یعنی مشکلی وجود دارد. اما واقعیت این است که میل جنسی (Libido) در مردان هم مانند زنان، تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند استرس، خستگی، مشکلات هورمونی و مسائل روانی قرار دارد. برخی از مردان ممکن است به دلیل فشار کاری، افسردگی یا نگرانی‌های شخصی دچار کاهش میل جنسی شوند که کاملاً طبیعی است. اما جامعه اغلب از مردان انتظار دارد که همیشه برای رابطه آماده باشند، که این می‌تواند منجر به احساس شرمندگی یا کاهش اعتمادبه‌نفس شود. در برخی موارد، مشکلاتی مانند اختلال نعوظ (Erectile Dysfunction – ED) می‌تواند باعث کاهش میل جنسی شود، اما این مشکلات معمولاً قابل درمان هستند. مهم است که مردان بدانند داشتن دوره‌هایی از کاهش میل جنسی کاملاً طبیعی است و نیازی به نگرانی بیش از حد نیست. برقراری ارتباط باز و صادقانه با شریک زندگی و در صورت لزوم مراجعه به پزشک یا مشاور جنسی می‌تواند به حل این مشکلات کمک کند. داشتن یک زندگی جنسی سالم به معنای احترام به نیازهای واقعی بدن و ذهن است، نه پیروی از کلیشه‌های غلط.