یادم می‌آید یک بار که با دوستانم به سفر رفته بودم،  صبح که بیدار شدیم، یکی از دوستانم با خنده گفت: «دیشب داشتی توی خواب غرغر می‌کردی!» اولش باورم نشد، اما وقتی بقیه هم تأیید کردند، متوجه شدم که احتمالاً من هم جزو کسانی هستم که در خواب صحبت می‌کنند. این اتفاق برای خیلی‌ها می‌افتد و شاید شما هم تجربه کرده باشید که کنار کسی خوابیده باشید و ناگهان صدای حرف زدنش را بشنوید. صحبت کردن در خواب (Sleep Talking یا Somniloquy) یک پدیده عجیب اما کاملاً طبیعی است که در بسیاری از افراد اتفاق می‌افتد. برخی افراد جملات کامل می‌گویند، برخی فقط زمزمه می‌کنند و بعضی‌ها حتی با صدای بلند فریاد می‌زنند! اما چرا این اتفاق می‌افتد و آیا دلیل خاصی دارد؟

صحبت کردن در خواب می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از استرس و اضطراب گرفته تا ژنتیک و حتی عادت‌های خواب نادرست، همه می‌توانند در این موضوع نقش داشته باشند. برخی افراد فقط در دوره‌های خاصی از زندگی‌شان این رفتار را نشان می‌دهند، مثلاً وقتی خسته‌اند یا در شرایط پراسترس قرار دارند. برخی دیگر به‌طور مداوم در خواب صحبت می‌کنند و حتی متوجه نمی‌شوند که این اتفاق می‌افتد. این موضوع برای بیشتر افراد بی‌خطر است، اما در بعضی شرایط ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل زمینه‌ای باشد.

حالا بیایید 10 دانستنی جالب درباره صحبت کردن در خواب را بررسی کنیم.

۱. صحبت کردن در خواب در هر مرحله از خواب ممکن است اتفاق بیفتد

برخلاف برخی اختلالات خواب که فقط در مراحل خاصی رخ می‌دهند، صحبت کردن در خواب می‌تواند در هر مرحله‌ای از خواب ظاهر شود. در مرحله خواب سبک (Light Sleep)، صحبت‌ها معمولاً واضح‌تر و شبیه مکالمات عادی هستند. در مرحله خواب عمیق (Deep Sleep)، جملات معمولاً نامفهوم و بریده‌بریده‌اند. همچنین در مرحله خواب رم (REM Sleep)، که مرحله‌ای است که در آن رؤیاهای زنده تجربه می‌کنیم، صحبت کردن در خواب ممکن است با حرکات بدن همراه باشد. برخی محققان معتقدند که در این مرحله، صحبت‌های خواب ممکن است بخشی از رؤیای فرد باشند و او عملاً در حال بازگو کردن بخشی از رؤیاهای خود است. این تفاوت‌ها باعث می‌شود که بعضی جملات قابل درک باشند و برخی دیگر کاملاً نامفهوم به نظر برسند.

۲. استرس و اضطراب یکی از عوامل اصلی این پدیده است

افرادی که تحت استرس زیاد قرار دارند یا اضطراب دارند، بیشتر در معرض صحبت کردن در خواب هستند. استرس باعث می‌شود که مغز حتی در هنگام خواب به فعالیت خود ادامه دهد و این موضوع می‌تواند به شکل زمزمه‌ها یا جملات نامفهوم بروز پیدا کند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که در طول روز با مشکلات احساسی دست و پنجه نرم می‌کنند، شب‌ها بیشتر در خواب حرف می‌زنند. همچنین افرادی که خواب ناآرام و پر از رؤیاهای پریشان دارند، احتمال بیشتری دارد که صحبت کردن در خواب را تجربه کنند. این موضوع به این دلیل است که مغز در تلاش است تا احساسات سرکوب‌شده را پردازش کند. کاهش استرس از طریق تمرین‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن (Meditation) و ورزش می‌تواند به کاهش این پدیده کمک کند.

۳. صحبت کردن در خواب ممکن است ژنتیکی باشد

تحقیقات نشان داده‌اند که اگر یکی از والدین شما هنگام خواب صحبت کند، احتمال دارد که شما هم این ویژگی را به ارث ببرید. دانشمندان معتقدند که ژنتیک می‌تواند در بسیاری از رفتارهای خواب از جمله خواب‌گردی (Sleepwalking) و صحبت کردن در خواب نقش داشته باشد. افرادی که در خانواده‌شان سابقه این رفتارها را دارند، معمولاً بیشتر در معرض این پدیده هستند. این موضوع نشان می‌دهد که صحبت کردن در خواب تنها به محیط و سبک زندگی وابسته نیست، بلکه ممکن است از نظر بیولوژیکی نیز قابل انتقال باشد. البته داشتن این ویژگی لزوماً به این معنا نیست که همیشه در خواب صحبت خواهید کرد، بلکه برخی شرایط مانند خستگی یا استرس می‌توانند این رفتار را تحریک کنند.

۴. برخی داروها و مواد غذایی می‌توانند باعث افزایش صحبت کردن در خواب شوند

برخی داروهای خاص مانند داروهای ضدافسردگی و داروهای خواب‌آور (Sedatives) ممکن است باعث افزایش صحبت کردن در خواب شوند. این داروها روی سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند و ممکن است باعث افزایش فعالیت مغز در حین خواب شوند. همچنین مصرف الکل و کافئین قبل از خواب می‌تواند باعث افزایش این رفتار شود. مصرف مواد غذایی سنگین و دیرهنگام نیز می‌تواند کیفیت خواب را کاهش داده و باعث افزایش احتمال صحبت کردن در خواب شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که خوردن غذاهای ادویه‌دار یا چرب قبل از خواب، می‌تواند رؤیاهای شدیدتر و در نتیجه صحبت کردن در خواب را تحریک کند. اگر این پدیده برای شما مشکل‌ساز شده، شاید بهتر باشد به رژیم غذایی و داروهای مصرفی خود توجه بیشتری کنید.

۵. صحبت کردن در خواب معمولاً بی‌ضرر است، اما در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل باشد

در بیشتر موارد، صحبت کردن در خواب بی‌ضرر است و نیازی به نگرانی ندارد. اما در برخی شرایط، اگر این رفتار همراه با مشکلات دیگر مانند بی‌خوابی (Insomnia)، کابوس‌های شدید (Nightmares) یا حرکات غیرعادی در خواب باشد، می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال خواب جدی‌تر مانند اختلال رفتاری خواب رم (REM Sleep Behavior Disorder) یا پاراسومنیا (Parasomnia) باشد. همچنین در برخی موارد، صحبت کردن در خواب می‌تواند با استرس شدید یا حتی مشکلات عصبی مانند پارکینسون (Parkinson’s Disease) مرتبط باشد. اگر صحبت‌های شما در خواب بسیار زیاد، همراه با حرکات شدید یا مشکلات دیگر خواب باشد، بهتر است با یک متخصص خواب (Sleep Specialist) مشورت کنید. بررسی کیفیت خواب و ایجاد یک روتین مناسب می‌تواند به کاهش این رفتار کمک کند.

۶. صحبت کردن در خواب در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است

تحقیقات نشان می‌دهند که کودکان بیشتر از بزرگسالان هنگام خواب صحبت می‌کنند. این موضوع ممکن است به دلیل فعالیت بالاتر مغز در دوران کودکی و پردازش اطلاعات جدید باشد. کودکان اغلب در طول روز تجربیات زیادی را پشت سر می‌گذارند و مغز آن‌ها هنگام خواب مشغول پردازش این اطلاعات است. همچنین خواب کودکان معمولا سبک‌تر است، که احتمال صحبت کردن در خواب را افزایش می‌دهد. با افزایش سن، مغز توانایی بهتری در مدیریت اطلاعات و کاهش فعالیت‌های شبانه پیدا می‌کند، به همین دلیل این رفتار در بزرگسالی کمتر دیده می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که تا ۵۰٪ کودکان حداقل یک‌بار در زندگی خود صحبت کردن در خواب را تجربه می‌کنند. این پدیده معمولاً بی‌خطر است و با گذر زمان کاهش می‌یابد. اما در مواردی که با مشکلات خواب دیگر مانند وحشت شبانه (Night Terrors) همراه باشد، ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد.

۷. صحبت کردن در خواب معمولاً کوتاه و نامفهوم است

برخلاف آنچه در فیلم‌ها نشان داده می‌شود، بیشتر افرادی که در خواب صحبت می‌کنند، جملات طولانی یا واضحی بیان نمی‌کنند. معمولاً صحبت‌ها به شکل زمزمه‌های کوتاه، کلمات بریده‌بریده یا حتی صداهای نامفهوم است. در برخی موارد، افراد فقط چند کلمه یا جمله ساده مانند «نه!»، «برو!» یا «چی گفتی؟» را بیان می‌کنند. این موضوع به این دلیل است که صحبت‌های خواب معمولاً ناشی از فعالیت‌های ناخودآگاه مغز است، نه یک مکالمه واقعی. اگرچه در برخی موارد افراد می‌توانند جملات کامل بگویند، اما معمولاً بی‌معنی هستند. مطالعات نشان داده‌اند که بیش از ۸۰٪ از صحبت‌های در خواب، بی‌معنا یا غیرمنطقی است. همچنین محتوای این صحبت‌ها به ندرت اطلاعات شخصی یا اسرار مهم را فاش می‌کند، برخلاف تصوری که برخی افراد دارند. به همین دلیل، تلاش برای تفسیر صحبت‌های افراد هنگام خواب معمولاً نتیجه‌ای ندارد.

۸. خستگی و کمبود خواب احتمال صحبت کردن در خواب را افزایش می‌دهد

افرادی که دچار کمبود خواب هستند یا برنامه خواب نامنظمی دارند، بیشتر احتمال دارد که در خواب صحبت کنند. کمبود خواب (Sleep Deprivation) باعث اختلال در مراحل مختلف خواب می‌شود و می‌تواند فعالیت مغز را در هنگام خواب افزایش دهد. وقتی فردی به‌اندازه کافی استراحت نکرده باشد، احتمال بروز رفتارهای غیرمعمول مانند حرف زدن در خواب بیشتر می‌شود. خستگی بیش از حد نیز می‌تواند این پدیده را تشدید کند، زیرا بدن در تلاش است تا خواب عمیق‌تری تجربه کند. در چنین شرایطی، مغز ممکن است در حالت نیمه‌بیدار باقی بماند و در نتیجه فرد در خواب شروع به صحبت کند. تحقیقات نشان داده‌اند که تغییرات ناگهانی در برنامه خواب، مانند مسافرت‌های طولانی یا کار شیفتی، می‌تواند باعث افزایش صحبت کردن در خواب شود. ایجاد یک روتین منظم خواب و داشتن استراحت کافی می‌تواند به کاهش این رفتار کمک کند.

۹. صحبت کردن در خواب می‌تواند همراه با حرکات غیرعادی باشد

در برخی موارد، افرادی که در خواب صحبت می‌کنند، ممکن است حرکات غیرعادی نیز انجام دهند. این حرکات می‌توانند شامل تکان دادن دست‌ها، تغییر وضعیت ناگهانی بدن یا حتی نشستن در رختخواب باشند. برخی افراد هنگام صحبت کردن در خواب، چهره‌ای شبیه به یک مکالمه واقعی از خود نشان می‌دهند، مانند اخم کردن یا لبخند زدن. در موارد نادر، صحبت کردن در خواب می‌تواند با رفتارهای شدیدتری مانند راه رفتن در خواب (Sleepwalking) همراه باشد. این وضعیت معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که مستعد اختلالات خواب مانند پاراسومنیا (Parasomnia) هستند. در برخی موارد، این حرکات ممکن است باعث بیدار شدن فرد یا حتی آسیب رساندن به خود شود. اگر صحبت کردن در خواب همراه با حرکات غیرعادی و خشونت‌آمیز باشد، می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال خواب جدی‌تر باشد که نیاز به بررسی پزشکی دارد.

۱۰. صحبت کردن در خواب می‌تواند ناشی از تجربه رؤیاهای زنده باشد

برخی دانشمندان معتقدند که افرادی که در خواب صحبت می‌کنند، در حال واکنش نشان دادن به رؤیاهای خود هستند. در مرحله خواب رم (REM Sleep) که مغز در آن فعال‌تر است، ممکن است فرد در حال تجربه رؤیاهای زنده (Vivid Dreams) باشد و ناخودآگاه برخی از دیالوگ‌های رؤیایش را بیان کند. در این شرایط، صحبت‌ها ممکن است با احساسات قوی مانند هیجان، خشم یا ترس همراه باشند. گاهی اوقات فرد در خواب نام کسی را صدا می‌زند یا حتی می‌خندد، که می‌تواند نشانه‌ای از یک رؤیای خوشایند باشد. برخی از صحبت‌ها نیز می‌توانند واکنشی به اتفاقات رؤیا باشند، مانند زمانی که فرد در خواب می‌گوید «بله» یا «نه» در پاسخ به یک مکالمه خیالی. اگرچه این پدیده طبیعی است، اما در برخی موارد، رؤیاهای شدید و استرس‌زا ممکن است باعث افزایش صحبت کردن در خواب شوند. کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب می‌تواند به کاهش این نوع صحبت‌ها کمک کند.