یاسمینا خضرا (Yasmina Khadra)، نام مستعار محمد مولسهول (Mohammed Moulessehoul)، نویسندهای برجسته از الجزایر است که در سال ۱۹۵۵ در کنادسا (Kenadsa) به دنیا آمد. او پس از تحصیل در مدرسه نظامی، بهعنوان افسر در ارتش الجزایر خدمت کرد. برای فرار از سانسور نظامی، نام همسرش را بهعنوان نام قلمی خود برگزید و آثارش را با این نام منتشر کرد. خضرا با نوشتن رمانهایی چون «پرستوهای کابل» (The Swallows of Kabul) و «حمله» (The Attack) به شهرت جهانی دست یافت.
در سال ۲۰۱۵، خضرا رمان «آخرین شب دیکتاتور» (The Dictator’s Last Night) را منتشر کرد. این رمان، داستانی تخیلی از آخرین ساعات زندگی معمر قذافی، دیکتاتور لیبی، را روایت میکند. خضرا در این اثر، با نگاهی انسانی و روانشناختی، به درون ذهن قذافی نفوذ میکند و افکار، ترسها و توجیهات او را در مواجهه با سقوط قریبالوقوعش به تصویر میکشد.
رمان در اکتبر ۲۰۱۱، در روزهای پایانی جنگ داخلی لیبی، آغاز میشود. قذافی در شهر سرت، زادگاهش، به همراه چند تن از مشاوران نزدیکش پنهان شده است. آنها در انتظار کاروانی هستند که آنها را به جنوب، دور از نیروهای شورشی و حملات هوایی ناتو، منتقل کند. فضای رمان، تیره و پر از اضطراب است.
خضرا با استفاده از مونولوگهای درونی قذافی، به بررسی روانشناسی یک دیکتاتور میپردازد. قذافی خود را موجودی استثنایی میداند که از سوی خداوند مأمور شده است. او باور دارد که مردم لیبی بدون او گمراه خواهند شد. این باورها، نشاندهنده خودشیفتگی و انکار واقعیت توسط قذافی است.
در طول رمان، قذافی با خاطرات گذشتهاش مواجه میشود. او به دوران کودکی، انقلاب لیبی، و سالهای حکومتش فکر میکند. این بازگشتها به گذشته، به خواننده کمک میکند تا درک بهتری از تحول شخصیت قذافی و دلایل رفتارهایش پیدا کند.
خضرا در این اثر، بهجای تمرکز بر وقایع تاریخی، بر تجربه انسانی قذافی تمرکز میکند. او تلاش میکند تا نشان دهد که چگونه قدرت میتواند انسان را از واقعیت جدا کند و او را به موجودی منزوی و بیارتباط با مردمش تبدیل کند.
یکی از نکات برجسته رمان، زبان شاعرانه و توصیفهای دقیق خضرا است. او با استفاده از تصاویر زنده و جزئیات دقیق، فضای خفقانآور و پرتنش آخرین شب قذافی را بهخوبی به تصویر میکشد.
«آخرین شب دیکتاتور» نهتنها داستان سقوط یک دیکتاتور است، بلکه تأملی عمیق بر ماهیت قدرت، خودفریبی و انزوای ناشی از آن است. خضرا با این اثر، خواننده را به تفکر درباره پیامدهای قدرت مطلق و خطرات آن برای فرد و جامعه دعوت میکند.
source