اگر فقط شنیدن واژه «عنکبوت» باعث می‌شود پوستتان مور مور شود، باید بدانید که پشت این ترس کلاسیک، چیزی به‌مراتب عمیق‌تر، وحشتناک‌تر و کمتر شناخته‌شده وجود دارد. موجودی را تصور کنید در تاریکی پرسه می‌زند و در درون عنکبوت زندگی می‌کند، رشد می‌کند و سرانجام با صحنه‌ای کاملاً سینمایی، بیرون می‌جهد.

ما در مورد کرم‌های مرمیتید (Mermithidae) صحبت می‌کنیم – یک خانواده از نماتودها (Nematode Worms) که سبک زندگی‌شان را انگل‌گونه تعریف می‌کنند. میزبان آن‌ها: جانوران سخت‌پوستی همچون حشرات، عنکبوت‌ها و خرچنگ‌ها. آن‌ها زندگی خود را با نفوذ به بدن قربانی آغاز می‌کنند، در دل او رشد می‌کنند، تغذیه می‌کنند، بدنش را پر می‌کنند و در نهایت، از آن بیرون می‌زنند.

اگر صحنه‌ی به‌یادماندنی از فیلم «بیگانه» (Alien) ساخته‌ی ریدلی اسکات را به خاطر دارید – همان سکانس کلاسیک که موجودی بیگانه ناگهان از درون سینه‌ی فضانورد نگون‌بخت بیرون می‌جهد – به خوبی می‌توانید از حالا به بعد مرمیتید را به چشم یک بیگانه‌ی زمینی واقعی ببینید.

مرمیتیدها: هیولای ساکت و خزنده در دل طبیعت

در دل خاک، میان برگ‌ها یا حتی درون خانه‌ها، این نماتودها منتظر فرصتی برای نفوذ به بدن میزبان خود هستند. آن‌ها ممکن است مستقیماً با نفوذ به بافت بدن قربانی وارد شوند، یا از طریق طعمه‌ای که قربانی می‌خورد، به شکل مخفیانه‌ای وارد بدن او شوند – درست مثل یک کپسول تخم بیگانه که در بدن انسان باز می‌شود.

درون بدن عنکبوت، مرمیتید رشد می‌کند، پیچ‌وتاب می‌خورد، شکم میزبان را پُر می‌کند، بدون آن‌که بلافاصله آن را بکُشد. بدن قربانی تبدیل می‌شود به یک محفظه‌ی باردار؛ یک رحم موقتی برای پرورش هیولا. حتی در این مرحله، اعضای حیاتی قربانی سالم می‌مانند تا زندگی انگل ادامه پیدا کند. شبیه آن‌چه در Alien شاهدش بودیم: قربانی تا آخرین لحظه زندگی می‌کند، برای هیولایی که در دلش است.

لحظه‌ی مرگ: عطش مصنوعی و جست‌وجوی آخرین منبع آب

وقتی زمان تولد فرامی‌رسد، انگل باید به دنیای بیرون بازگردد، اما با یک شرط مهم: باید وارد آب شود. در این مرحله، مرمیتید با دست‌کاری فیزیولوژی قربانی، او را به سمت منابع آبی سوق می‌دهد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در بدن میزبان، میزان «اُسمولالیته خون» (Haemolymph Osmolality) به شکلی مصنوعی افزایش می‌یابد. این تغییر، حس تشنگی شدیدی ایجاد می‌کند – نه یک عطش طبیعی، بلکه وسوسه‌ای شیمیایی برای حرکت به‌سمت مرگ.

عنکبوتِ انگل‌زده، در لحظات پایانی عمرش، در جست‌وجوی آب به راه می‌افتد. در طبیعت، شاید به برکه‌ای برسد یا کنار رودی جان دهد. اما در جهان انسانی، گاهی همه‌ی آن‌چه می‌تواند بیابد، یک فنجان آب مانده یا قهوه‌ی سرد شب قبل است.

داستان واقعی: اتاقی تاریک، عنکبوتی مُرده، و کرمی در فنجان

مایک گری، نویسنده‌ی استرالیایی، تجربه‌ای عجیب و تکان‌دهنده را گزارش کرده است. او صبح‌گاه، درون فنجان قهوه‌ی شب‌مانده‌اش کرمی دراز، زنده و در حال تقلا یافت. درست کنار آن، جسد یک عنکبوت بزرگ از گونه «هانتس‌من» (Huntsman Spider) قرار داشت. تحلیل او ساده اما وحشتناک بود:

عنکبوت در دل شب، درگیر عطش شد. تشنگی‌ای که از اعماق بدنش برمی‌خاست، نه از خودش، بلکه از انگل درونش. لیوان قهوه را به عنوان تنها منبع آب شناسایی کرد، بالا رفت، داخل افتاد. کرم از بدنش بیرون زد. و بعد، شاید با آخرین توان، خود را از فنجان بیرون کشید و روی میز جان داد.

صحنه‌ای دقیقاً همانند فیلم Alien: قربانی بی‌آن‌که بداند، خودش حامل قاتل است. بدنش آرام‌آرام از درون خالی می‌شود. و در نهایت، همان‌طور که بیگانه‌ی فضایی از شکم فضانورد بیرون جهید، مرمیتید هم از بدن تاریک و ضعیف عنکبوت راهش را به زندگی آغاز می‌کند.

نتیجه‌گیری: وقتی ترسناک‌ترین چیز، در درون پنهان است

چه جهان غریبی‌ست؛ جهانی که حتی بدنِ شکننده‌ی یک عنکبوت هم دیگر جای امنی نیست. انگار رحم طبیعت، نه برای پرورش زندگی، که برای پرورش هیولا برنامه‌ریزی شده. و اینجا، در دل این چرخه‌ی بی‌رحم، ما انسان‌ها هم ایستاده‌ایم؛ تماشاگرانی خاموش، گاهی قاتل، گاهی قربانی.

این داستان وقاعی را می‌توان استعاره‌ای‌ از چیزی بزرگ‌تر در نظر گرفت. از افکار و عادت‌ها و تسلیمی که در دل هر شخصی از مدت‌ها پیش، لانه کرده و آرام، بدون صدا، در بدن‌، در ذهن‌، در اخلاق‌ و فرهنگ‌ ریشه می‌دواند. یک قدرت پنهان، یک ساختار کنترل‌گر، یک عطش مصنوعی که ما را وامی‌دارد تا به سوی چیزی برویم که ظاهراً نجات است، اما در حقیقت، لحظه‌ی مرگ ماست.

همان‌طور که عنکبوت بی‌چاره از دیوار فنجان بالا می‌رود، در جست‌وجوی آبی که آرامش بیاورد، انسان امروز هم شبانه‌روز به‌دنبال معنایی‌ست که گویی فقط در سبدِ سرمایه و بقا و تلاش برای له کردن دیگران یا در نوار نازکِ نوتیفیکیشن‌ها یافت می‌شود. اما وقتی به آن نقطه می‌رسد، چیزی درونش فرو می‌ریزد. آن‌چه بیرون می‌جهد، نه حقیقت است، نه نجات، که هیولایی‌ست که سال‌ها درونش پرورش یافته و حالا دیگر جایی برای پنهان‌کاری ندارد.

زمانه، عطش مصنوعی در ما ایجاد می‌کنند. میل به رقابت، ترس از عقب‌ماندن، اجبار به مصرف. و مانند همان مرمیتید، این عطش، ما را وامی‌دارد تا به سمت فنجانِ اشتباه، پناه ببریم. فنجانی که شاید در نهایت، قبر نمادین‌مان شود.

و افسوس… که حتی وقتی بیرون خزیده‌ایم، دیگر کسی نمی‌پرسد چه شد، که یک موجودِ پرتوان، با این‌همه پای و چنگ و تار، تسلیم شد.

شاید ما هم، مثل عنکبوت، گاهی فقط حامل چیزی باشیم که هیچ‌گاه خودمان انتخابش نکردیم. شاید نسل ما، از قبل آلوده شده.

نه با کرم، که با ایده‌ها، با حرص، با هیاهوی بی‌معنا. و تنها چیزی که باقی می‌ماند، بدنی خشکیده بر لبه‌ی میز است؛ و چشمی که از آن سوی پنجره، این تراژدیِ بی‌صدا را تماشا می‌کند.

آیا واقعاً مرمیتید فقط در بدن عنکبوت‌هاست؟
یا ما هم مدتی‌ست، با او زندگی می‌کنیم؟