به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، پرستاران، ستون‌های بی‌ادعای نظام سلامت، با دستان پرمهر و روحیه‌ای خستگی‌ناپذیر، نبض سلامت جامعه را در دست دارند. اما این نقش حیاتی در سایه چالش‌هایی چون کمبود امکانات، فرسودگی شغلی و بی‌توجهی سیستمی قرار گرفته است.
البته احمد نجاتیان، رئیس کل سازمان نظام پرستاری بر این باور است که علاوه بر جذب پرستار در کشور، در نگهداشت آنان نیز با چالش‌های زیادی مواجهیم. مشکلات متعددی که نه‌تنها زندگی حرفه‌ای و شخصی آنها را تحت تاثیر قرار داده، بلکه سلامت جامعه را نیز تهدید می‌کند. و وعده‌هایی که همچنان روی کاغذ باقی‌مانده و اعتماد پرستاران را خدشه‌دار کرده است؛ از بهبود وضعیت مالی گرفته تا اجرای کامل تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری. در آستانه روز جهانی پرستار به مشکلات این گروه از کادر سلامت کشور پرداخته‌ایم.
مهم‌ترین چالش پرستاری
کمبود نیرو باعث افزایش بار کاری پرستاران، کاهش کیفیت خدمات و درنهایت، نارضایتی بیماران و پرستاران می‌شود. البته احمد نجاتیان، رئیس کل سازمان نظام پرستاری معتقد است این مشکلاتی که امروزه وجود دارد، دیگر مختص پرستاران نیست، بلکه به‌نوعی مربوط به کل نظام سلامت می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: «ما هم در جذب نیروی پرستار و هم در نگهداشت آنان با مشکل مواجه هستیم. رفع این مسأله، تنها در توان وزارت بهداشت نیست، بلکه نیازمند ورود سایر نهادهای کشور، ازجمله سازمان‌های اداری و استخدامی و برنامه‌وبودجه به این موضوع است. بااین‌حال، هنوز مجوز استخدامی که سال گذشته اعلام شده بود، صادر نگردیده و نیروی جدیدی استخدام نشده است و این مسأله، به بیمارستان‌ها لطمه وارد می‌کند.»وی می‌گوید که مجلس و دولت باید به این موضوع ورود کرده و همه نهادها را پای کار بیاورند و وظایف آنها را مشخص کنند؛ در غیر این صورت، شرایط روزبه‌روز وخیم‌تر خواهد شد.
او همچنین با اشاره به آخرین آمار کمبود پرستار در کشور توضیح می‌دهد که تعداد پرستاران ما حداقل نصف استانداردهای جهانی است. از سوی دیگر، نسبت پرستاران ما در مقایسه با کشورهای منطقه، حداقل یک‌سوم یا یک‌چهارم است؛ یعنی تعداد پرستاران ما حدود یک‌چهارم تعداد پرستاران در دیگر کشورهای منطقه است.
سرنوشت مبهم یک کارگروه
روز پرستار سال گذشته بود که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور دستور داد تا کارگروهی تشکیل و مسائل پرستاری در آن دیده شود؛ اما هنوز این کارگروه تشکیل نشده است. نجاتیان ضمن بیان این‌که قرار بود این کارگروه به صورت ریشه‌ای، مسائل را از آقای رئیس‌جمهور پیگیری کند، به ما توضیح می‌دهد: «درحال‌حاضر، روند جذب و به‌کارگیری نیروی انسانی نسبت به سال‌های گذشته به‌طور قابل‌توجهی بدتر شده است. راهکار ما این بود که پیشنهادات خود را مطرح کنیم، و در کنار آن، بخش‌های مختلف نیز برای نگهداشت، جذب، آموزش و ارتقای پرستاران، و ایجاد جاذبه برای ماندگاری آنان اقدامات لازم را انجام دهند.
همچنین، باید جذابیت‌های شغلی برای آن دسته از پرستارانی که مهاجرت کرده‌اند ایجاد شود تا به کشور بازگردند؛ امری که نیازمند تشکیل کارگروه‌های تخصصی است.» شاید افزایش و ایجاد جذابیت‌هایی در حرفه پرستاری بتواند راهکار مؤثری باشد، چراکه درحال‌حاضر با وجود مهاجرت‌های این قشر، بحث نگهداشت آنان با وجود همه سختی‌ها بسیار حائز اهمیت است.
البته که باید به افزایش تعرفه‌ها و اضافه‌کاری پرستاران هم با توجه به مشکلات معیشتی و اقتصادی موجود، توجه ویژه کرد. همین چند روز گذشته بود که نجاتیان با ارسال نامه‌ای به رئیس سازمان برنامه‌وبودجه از اجرا نشدن مصوبه افزایش حق اضافه‌کاری پرستاری در بسیاری از دانشگاه‌های علوم‌پزشکی گلایه و اعلام کرد: «در صورت عدم پایبندی نهادهای دولتی نسبت به تعهدات خود، عدم انجام اضافه‌کار اجباری توسط پرستاران می‌تواند مراقبت در یک‌سوم تخت‌های بستری کشور را به‌شدت مختل کند.»
این موضوع درحالی‌است که احمد نجاتیان خبر از پیگیری اجرای تعرفه در بخش خصوصی می‌دهد و به ما می‌گوید که جلساتش با وزارت کار در این خصوص در حال برگزاری است.پرستاران کشور با وجود همه مشکلات، همچنان با عشق و تعهد به بیماران خدمت می‌کنند؛ اما ادامه این وضعیت، نظام سلامت را با بحرانی عمیق‌تر مواجه خواهد کرد. برای برون‌رفت از این بحران، لازم است دولت و سیاست‌گذاران اقدامات فوری انجام دهند.
تخت‌های بیمارستانی، بدون پرستار
این‌که نظام سلامت ایران با کمبود شدید پرستار دست‌وپنجه نرم می‌کند، بر کسی پوشیده نیست. تعداد پرستاران نسبت به بیماران و تخت‌های بیمارستانی به‌مراتب کمتر ازاستانداردهای جهانی است. این کمبود باعث شده پرستاران شیفت‌های طولانی و اضافه‌کاری‌های اجباری را تحمل کنند.
عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت با اشاره به کمبود حدود صدهزار پرستار در کشور گفته: «حدود ۱۶۰هزار تخت بیمارستانی داریم که برای ارائه خدمات باید پرستار داشته باشند. برای نزدیک‌شدن به استاندارد جهانی به ازای هر تخت،۱.۸از گروه پرستاری نیاز داریم. تعداد فعال گروه پرستاری در کشور ۲۱۰هزار نفر است که درحال‌حاضر نسبت گروه پرستاری برای هر تخت نزدیک به ۱.۲ است، یعنی به‌ازای هر تخت ۰.۶گروه پرستار در کشور کم داریم.» کمبود نیرویی که به فرسودگی جسمی و روحی پرستاران منجر می‌شود و یکی از بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین چالش‌های آنان به‌شمار می‌رود.