اولین اثر کسری بودجه بر بازار سرمایه این است که دولت برای کسری بودجه یا باید تامین منابع جدید کند و یا از هزینه‌های خود کم کند و یا هردو را انجام دهد. اگر بخواهد هزینه‌های خود را بکاهد طبیعتاً بر شرکت‌های پیمانکاری تاثیر منفی می‌گذارد، شرکت‌هایی که مجموعه‌ای از کالاها را به دولت می‌فروشند و دولت بخشی از هزینه محصولشان را پرداخت می‌کند.
از طرفی اگر بخواهد درآمدهای خود را افزایش دهد باید به شرکت‌ها از لحاظ مالیاتی، نرخ بهره مالکانه، قیمت گاز و … فشار بیشتری بیاورد و امکان اینکه بیش از این مقادیر پول بگیرد را ندارد اما مجبور می‌شود حجم بیشتری اوراق منتشر کرده و در بازار نرخ بهره را افزایش دهد و یا از منابع بانک مرکزی و بانک‌ها استفاده کند که منجر به افزایش مستقیم و غیر مستقیم نقدینگی می‌شود. اقدام دیگری که ممکن است دولت انجام دهد تسهیل واردات است تا بتواند درآمدهای گمرکی خود را افزایش دهد که در آن صورت نیز می‌تواند برای شرکت‌های تولیدی اثر منفی داشته باشد و شاید موجب رشد قیمت دلار شود. به نظر نمی‌رسد امسال تاثیر کسری بودجه چندان عدد قابل ملاحظه‌ای باشد زیرا با توجه به این که قیمت و میزان فروش نفت کشور عدد مناسبی بوده، ممکن است درآمدها نسبت به آنچه در بودجه دیده شده محقق نشود اما در مجموع در حدی نیست که فشار قابل ملاحظه‌ای به دولت و اقتصاد ملی وارد شود.
با فروش نزدیک به ۲ میلیون بشکه نفت و فرآورده‌های تراوشات گازی مایع با قیمت روز حدود ۸۰ دلار و با لحاظ ۱۰ دلار تخفیف، درآمدی حدود ۵۰ میلیارد دلار برای کشور حاصل می‌شود که با در نظر گرفتن سهم ۱۴.۵ درصدی شرکت نفت و سهم بیست و چند درصدی صندوق توسعه ملی، دولت در مجموع مبلغی بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار درآمد دارد و به نظر نمی‌رسد دولت امسال چندان در مضیقه ریالی قرار گیرد البته تجربه‌ها به ویژه تجربه دهه ۸۰ ثابت کرده است که اگر انضباط مالی در دولت و سازمان برنامه نباشد، رقم درآمد هر عددی باشد این اژدهای مخارج دولت می‌تواند آن را ببلعد.
دولت باید به سمتی رود که بودجه عملیاتی واقعی داشته باشد و بتواند هزینه‌های خود را در بخش‌های ناکارآمد مدیریت کند. اگر در یک نگاه بلند مدت تاثیر بودجه به ویژه بودجه عملیاتی را کمرنگ کند تاثیر مثبتی را می‌توانیم در بورس ببینیم همانطور که در برنامه سوم توسعه با مدیریت مناسب کسری بودجه و اقدامات دیگر، بورس دوران رونق خود را طی می‌کرد، رونقی که بیشتر ناشی از تولید شرکت‌ها بود تا افزایش قیمت‌ها.

علی علامه راد- مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری دانا سپیدار

شماره ۵۱۸ هفته نامه اطلاعات بورس