گوش یکی از حساس‌ترین اعضای بدن است که نقش بسیار مهمی در شنوایی و حفظ تعادل ایفا می‌کند. یکی از مشکلات شایع در گوش، تجمع جرم یا همان موم گوش است که ممکن است باعث کاهش شنوایی، احساس درد، خارش، و حتی بروز عفونت شود. پاک‌سازی گوش به شکل صحیح و ایمن اهمیت زیادی دارد، زیرا روش‌های نادرست می‌توانند به گوش آسیب بزنند یا مشکل را تشدید کنند.
جرم گوش (Cerumen) ماده‌ای طبیعی است که توسط غدد موجود در کانال گوش تولید می‌شود. این ماده نقش مهمی در حفاظت گوش در برابر گرد و غبار، باکتری‌ها و عوامل خارجی دارد. جرم گوش معمولاً به صورت خودکار از گوش خارج می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است تجمع آن باعث انسداد و بروز مشکل شود.
دلایل تشکیل جرم گوش زیاد
-
تولید بیش از حد موم توسط غدد گوش
-
استفاده نادرست از گوش‌پاک‌کن‌ها
-
کار در محیط‌های پر گرد و غبار یا کثیف
-
استفاده از هدفون یا گوشی‌های داخل گوش به طور مکرر
-
اختلالات پزشکی مانند دیابت یا مشکلات غدد
علائم و مشکلات ناشی از جرم زیاد گوش
تجمع جرم گوش می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
کاهش شنوایی و صدای گرفته
-
احساس فشار یا گرفتگی در گوش
-
درد و ناراحتی گوش
-
خارش و تحریک پوست کانال گوش
-
وزوز گوش (وزوز گوش)
-
سرگیجه و مشکلات تعادل
-
ترشح و بوی ناخوشایند از گوش در موارد عفونت
قبل از شروع هر روش خانگی برای جرم‌گیری گوش، باید نکات زیر را رعایت کنید:
-
هرگز اجسام نوک‌تیز مانند سنجاق، سوزن یا گوش‌پاک‌کن‌های پنبه‌ای را عمیق در کانال گوش فرو نکنید؛ زیرا ممکن است باعث آسیب، خراش یا پارگی پرده گوش شود.
-
در صورتی که سابقه مشکلات گوش مانند عفونت، پارگی پرده گوش یا جراحی گوش دارید، حتماً قبل از هر اقدام خانگی با پزشک مشورت کنید.
-
در صورت داشتن درد شدید، خونریزی یا ترشحات غیرمعمول، به پزشک مراجعه کنید.
-
استفاده از روش‌های خانگی باید با دقت و با توجه به دستورالعمل‌ها انجام شود.
روش‌های خانگی جرم‌گیری گوش
استفاده از روغن‌های طبیعی
روغن‌های طبیعی مثل روغن زیتون، روغن بادام یا روغن بچه می‌توانند به نرم کردن جرم گوش کمک کنند و خروج آن را آسان‌تر سازند.
طرز استفاده:
چند قطره روغن طبیعی (مثلاً روغن زیتون گرم شده به دمای بدن) را با قطره‌چکان در گوش بریزید.
سر خود را به یک طرف خم کنید تا روغن وارد کانال گوش شود.
اجازه دهید روغن ۵ تا ۱۰ دقیقه در گوش بماند.
سر را به طرف دیگر خم کنید تا روغن و جرم نرم شده خارج شود.
با یک پارچه نرم گوش را تمیز کنید.
مزایا:
-
روش ساده و بدون عوارض جانبی
-
نرم‌کننده طبیعی جرم گوش
-
مرطوب‌کننده کانال گوش
معایب:
استفاده از سرم نمکی یا محلول آب نمک
سرم نمکی یا محلول آب نمک گرم می‌تواند به شستشوی کانال گوش و حل کردن جرم کمک کند.
طرز استفاده:
مقداری محلول آب نمک گرم را با قطره‌چکان داخل گوش بریزید.
سر را خم کنید تا محلول وارد گوش شود.
چند دقیقه صبر کنید و سپس سر را خم کنید تا محلول و جرم از گوش خارج شود.
با یک پارچه نرم گوش را خشک کنید.
مزایا:
معایب:
استفاده از قطره‌های مخصوص جرم‌گیر گوش
در داروخانه‌ها قطره‌های مخصوص جرم‌گیر گوش موجود است که ترکیبات آن‌ها معمولاً به شکستن و نرم کردن جرم گوش کمک می‌کند. برخی از این قطره‌ها شامل پراکسید هیدروژن (آب اکسیژنه رقیق)، کاربامید پروکساید یا روغن‌های معدنی هستند.
طرز استفاده:
قطره‌ها را طبق دستور روی بسته‌بندی استفاده کنید.
چند قطره داخل گوش بریزید و چند دقیقه سر را خم کنید.
سپس سر را به طرف دیگر خم کنید تا قطره و جرم خارج شود.
گوش را با پارچه خشک کنید.
مزایا:
معایب:
-
ممکن است باعث سوزش یا تحریک گوش شود
-
نباید بدون مشورت پزشک استفاده شود اگر پارگی پرده گوش دارید
شستشو یا «ایرریکیشن» گوش با آب گرم
یکی از روش‌های خانگی متداول، شستشوی گوش با آب گرم و استفاده از سرنگ مخصوص است. این روش معمولاً در صورت وجود جرم زیاد توصیه می‌شود.
طرز استفاده:
آب گرم (نه داغ) را با سرنگ پلاستیکی بدون سوزن بردارید.
سرنگ را نزدیک ورودی کانال گوش قرار دهید و به آرامی آب را وارد گوش کنید.
اجازه دهید آب جرم را از کانال خارج کند.
سر را خم کنید تا آب و جرم خارج شوند.
گوش را با حوله نرم خشک کنید.
مزایا:
معایب:
بخور دادن و نرم کردن جرم گوش
بخور دادن با آب گرم می‌تواند باعث نرم شدن جرم گوش و تسهیل خروج آن شود.
طرز استفاده:
یک ظرف آب جوش آماده کنید.
سر خود را بالای ظرف ببرید و با حوله‌ای روی سر و ظرف را بپوشانید.
بخار را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه تنفس کنید.
سپس می‌توانید از روش‌های دیگر مانند روغن یا سرم نمکی استفاده کنید.
مزایا:
معایب:
نکات ایمنی و هشدارها
-
هرگز جرم گوش را با گوش‌پاک‌کن‌های پنبه‌ای عمیق تمیز نکنید، چون این کار ممکن است جرم را بیشتر به داخل فشار دهد و باعث انسداد یا آسیب شود.
-
اگر درد، خونریزی، یا ترشح غیرطبیعی داشتید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
-
در صورت داشتن سابقه پارگی پرده گوش یا جراحی گوش، از روش‌های خانگی استفاده نکنید و به پزشک مراجعه کنید.
-
از آب گرم مناسب استفاده کنید و از آب داغ یا سرد خودداری کنید تا گوش آسیب نبیند.
-
اگر جرم گوش سخت و مقاوم به روش‌های خانگی بود، بهتر است به پزشک متخصص گوش مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در برخی موارد، خوددرمانی خانگی کافی نیست و نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد. از جمله این موارد:
-
درد شدید و مداوم گوش
-
کاهش شدید شنوایی یا وزوز گوش
-
ترشح چرکی یا خون‌آلود از گوش
-
تب و علائم عفونت
-
سابقه مشکلات گوش مثل پارگی پرده گوش یا عفونت مزمن
پزشک با استفاده از وسایل تخصصی مثل ساکشن، ابزار مخصوص یا شستشوی گوش تحت نظر انجام می‌دهد و از آسیب به گوش جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری
تمیز نگه داشتن گوش و مراقبت از آن اهمیت زیادی دارد، اما باید با روش‌های صحیح و ایمن این کار انجام شود. روش‌های خانگی مانند استفاده از روغن‌های طبیعی، محلول آب نمک، قطره‌های جرم‌گیر و شستشو با آب گرم می‌توانند در بسیاری از موارد موثر باشند، اما رعایت نکات ایمنی و مشورت با پزشک در صورت نیاز ضروری است.
توصیه می‌شود هیچ‌گاه با اجسام نوک‌تیز و یا فشار زیاد کانال گوش را تمیز نکنید و اگر مشکلی در گوش احساس کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
source