اجلاس شانگهای پلاس کنفرانسی سالانه و میان دولتی در سنگاپور است که توسط مؤسسه بین المللی مطالعات استراتژیک (IISS) برگزار می شود و مهم ترین مجمع امنیتی منطقه آسیا ـ اقیانوسیه برای گفتگوهای دفاعی غیررسمی وزیران دفاع و مقامات ارشد محسوب می شود.

معرفی و ساختار کلی اجلاس شانگهای پلاس

شانگری-لا دیالوگ (Shangri-La Dialogue) که با عنوان مجمع امنیتی آسیا (IISS Asia Security Summit) شناخته می شود، از سال ۲۰۰۲ در هتل شانگری-لا سنگاپور توسط مؤسسه بین المللی مطالعات استراتژیک (IISS) برگزار می گردد. این نشست، مهم ترین پلتفرم منطقه ای برای گفتگوهای امنیتی سطح بالا در حوزه اقیانوسیه و آسیاست.

اهداف و ویژگی ها

مجمع، با هدف تقویت اعتماد متقابل و همکاری امنیتی بین کشورهای آسیا و اقیانوسیه طراحی شده است. در آن، وزیران دفاع، رؤسای ستادهای ارتش و سایر مقام های ارشد دفاعی در مجالی غیررسمی گرد هم می آیند. این گفتگوها عمدتاً دوجانبه یا چندجانبه و بدون الزام به صدور بیانیه رسمی یا پایبندی به دستور رسمی برگزار می شوند.

در سال های ابتدایی (۲۰۰۲–۲۰۰۴)، حضور شرکت کنندگان محدود بود، اما به تدریج کشورها و نمایندگان بیشتری از سطح بالا وارد این مجمع شدند. تا سال ۲۰۲۳، این گفتگو به صورت «Track-1.5» و با مشارکت گسترده تر، به یکی از بزرگ ترین و تأثیرگذارترین نشست های امنیتی در آسیا تبدیل شده است.

عملکرد و اهمیت  منطقه ای

یکی از ویژگی های کلیدی این حوزه، امکان پرداختن به موضوعات حساس امنیتی است—مسائلی که در سازوکارهای رسمی تر (مانند ARF) کمتر به آن ها پرداخته می شود؛ ازجمله مناقشات دریایی، مدرنیزاسیون نظامی، شفافیت دفاعی، و تحولات هسته ای. تحلیل گران آن را «اسکنر» امنیتی منطقه می خوانند که مسائل پیش روی آسیا-پاسفیک را برجسته می سازد.

نقش اروپا و شکل گیری گفتگوهای چندملیتی

اگرچه این مجمع در منطقه آسیا برگزار می شود، زمینه ساز حضور اروپایی ها در گفتگوهای امنیتی نیز هست. به عنوان نمونه، سال ۲۰۲۵ میزبان نخستین سخنرانی اصلی از سوی رئیس جمهور فرانسه بود و افراد اروپایی در نقش مهمی ظاهر شدند.

در آخرین دوره—از ۳۰ مه تا ۱ ژوئن ۲۰۲۵—ده ها وزیر دفاع و فرمانده بلندپایه از حال و حتی پنج قاره حضور داشتند. وزیر دفاع آمریکا درباره خطرات چین و وضعیت دریای چین جنوبی هشدار داد، در حالی که چین با اعزام گروهی از آکادمی ها به جای وزیر دفاع، رویکرد ضبط شده ای در پیش گرفت.

این دیالوگ، هرچند با زمینه قوی غربی شکل گرفته، پتانسیل تبدیل شدن به مکانیسم کلیدی منطقه ای برای گفت وگوهای امنیتی در آسیا را دارد. با تغییر ژئوپلیتیک منطقه و تنش های راهبردی، جایگاه آن به عنوان بستری برای گفتگو و ایجاد درک متقابل میان قدرت ها بیش از پیش اهمیت یافته است .