ناخن‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن ما هستند که نه تنها زیبایی دست‌ها و ظاهر ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه می‌توانند نشان‌دهنده وضعیت سلامت بدن نیز باشند. ناخن‌های سالم و محکم نشانه‌ای از تغذیه مناسب، بهداشت و مراقبت شخصی است. با این حال، بسیاری از ما به صورت ناخودآگاه یا بدون توجه، عادت‌هایی را در طول روز انجام می‌دهیم که به تدریج باعث آسیب دیدن ناخن‌ها می‌شوند. این عادت‌ها ممکن است ظاهر ناخن را خراب کنند، باعث شکنندگی و ترک‌خوردگی شوند و در موارد شدید حتی رشد طبیعی ناخن را مختل کنند. در این مقاله به بررسی مهم‌ترین عادت‌های روزمره آسیب‌زننده به ناخن‌ها، دلایل ایجاد آن‌ها و راهکارهای پیشگیری و درمان آن‌ها می‌پردازیم.

یکی از رایج‌ترین عادات مضر برای ناخن‌ها، جویدن ناخن‌ها است. این عادت معمولاً در کودکی شکل می‌گیرد و ممکن است در بزرگسالی ادامه پیدا کند. جویدن ناخن‌ها نه تنها ظاهر ناخن را خراب می‌کند، بلکه می‌تواند باعث عفونت‌های پوستی و حتی انتقال باکتری و ویروس به دهان شود.

دلایل جویدن ناخن

• استرس و اضطراب

• عادت از دوران کودکی

• بی‌حوصلگی یا خستگی

عوارض جویدن ناخن

• شکنندگی و ترک خوردن ناخن

• التهاب و عفونت پوست اطراف ناخن

• افزایش احتمال بیماری‌های دهان و دندان

راهکارها

• استفاده از لاک‌های مخصوص ناخن‌های جویده‌شده که طعم تلخ دارند

• جایگزین کردن عادت با فعالیت‌های دیگر مثل ورزش یا تمرین‌های آرام‌سازی

• مشاوره روانشناسی در موارد شدید

کوتیکول‌ها لایه‌ای از پوست هستند که در پایه ناخن قرار دارند و نقش مهمی در حفاظت از ناخن و جلوگیری از ورود میکروب‌ها به زیر ناخن دارند. کندن یا دست‌کاری کردن کوتیکول‌ها می‌تواند باعث آسیب شدید ناخن شود.

عوارض کندن کوتیکول

• التهاب و قرمزی اطراف ناخن

• افزایش خطر عفونت باکتریایی و قارچی

• کند شدن رشد ناخن

راهکارها

• استفاده از روغن‌های مرطوب‌کننده برای کوتیکول

• کوتیکول‌گیری فقط توسط متخصص و با ابزار مناسب

• حفظ رطوبت ناخن‌ها و پوست اطراف آن

استفاده مداوم از لاک ناخن، ژل یا مواد پاک‌کننده قوی بدون فاصله زمانی کافی می‌تواند باعث خشکی و شکنندگی ناخن‌ها شود. همچنین، استفاده از مواد حاوی استون به مرور زمان باعث تحلیل ناخن می‌شود.

عوارض استفاده مکرر

• خشکی و شکنندگی ناخن

• تغییر رنگ ناخن و زرد شدن آن

• کاهش مقاومت ناخن در برابر ضربه

راهکارها

• استراحت دادن به ناخن‌ها و فاصله بین لاک‌گذاری‌ها

• استفاده از لاک‌ها و پاک‌کننده‌های فاقد استون

• مرطوب نگه داشتن ناخن‌ها با روغن‌ها و کرم‌های مخصوص

 کوتاه کردن بیش از حد ناخن‌ها

کوتاه کردن ناخن‌ها به صورت بسیار کوتاه و بیش از حد می‌تواند باعث آسیب به بافت ناخن و افزایش احتمال رشد ناخن به سمت داخل شود. این عادت معمولاً به منظور زیبایی یا جلوگیری از شکستگی انجام می‌شود اما اثر معکوس دارد.

عوارض کوتاه کردن بیش از حد

• آسیب به پوست زیر ناخن

• افزایش احتمال عفونت و التهاب

• رشد ناهماهنگ ناخن

راهکارها

• کوتاه کردن ناخن‌ها به اندازه مناسب، طوری که نوک انگشتان کمی پوشیده شود

• استفاده از سوهان برای صاف کردن لبه‌های ناخن

• پرهیز از بریدن کوتیکول‌ها و پوست اطراف ناخن

 استفاده از ناخن به عنوان ابزار

بسیاری از افراد ناخن‌های خود را برای باز کردن درها، خراشیدن سطوح یا حتی کندن برچسب‌ها استفاده می‌کنند. این کار باعث فشار و ترک خوردن ناخن می‌شود و مقاومت آن را کاهش می‌دهد.

عوارض

• شکنندگی و لایه‌لایه شدن ناخن

• ترک و شکستگی شدید

• افزایش احتمال خونریزی و التهاب

راهکارها

• استفاده از ابزار مناسب به جای ناخن

• کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها برای کاهش آسیب

• استفاده از تقویت‌کننده ناخن برای افزایش استحکام

 تماس طولانی با آب و مواد شوینده

تماس مداوم ناخن‌ها با آب، صابون و مواد شوینده باعث خشکی و شکنندگی ناخن‌ها می‌شود. شستشوی زیاد دست‌ها بدون محافظت می‌تواند چربی طبیعی ناخن را از بین ببرد و آن را شکننده کند.

عوارض

• خشکی و پوسته‌پوسته شدن ناخن

• افزایش احتمال ترک و شکستن ناخن

• تحریک پوست اطراف ناخن و التهاب

راهکارها

• استفاده از دستکش هنگام شستن ظروف یا تمیزکاری

• مرطوب کردن دست‌ها و ناخن‌ها بعد از تماس با آب

• پرهیز از استفاده بیش از حد از صابون‌های قوی

 عدم رعایت بهداشت ناخن

عدم رعایت بهداشت، جمع شدن کثیفی و باکتری زیر ناخن و کوتیکول می‌تواند باعث آسیب و بیماری‌های ناخن شود. ناخن‌های تمیز و کوتاه معمولاً سالم‌تر هستند.

راهکارها

• تمیز کردن ناخن‌ها با برس نرم

• کوتاه کردن و مرتب نگه داشتن ناخن‌ها

• شستشوی منظم دست‌ها و ناخن‌ها

رژیم غذایی نامناسب و کمبود ویتامین‌ها

ناخن‌ها نیز مانند موها و پوست، نیاز به مواد مغذی دارند. کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین B، روی، آهن و کلسیم باعث شکنندگی و رشد ضعیف ناخن‌ها می‌شود.

علائم کمبود مواد مغذی

• خشکی و شکنندگی ناخن

• لایه‌لایه شدن ناخن

• رشد آهسته و غیر یکنواخت ناخن

راهکارها

• مصرف غذاهای غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی

• استفاده از مکمل‌ها در صورت نیاز و با مشورت پزشک

• نوشیدن آب کافی برای حفظ رطوبت ناخن‌ها

 عدم استراحت و مراقبت از ناخن‌ها

گاهی اوقات فقط رها کردن ناخن‌ها بدون مراقبت منظم می‌تواند باعث آسیب شود. ناخن‌ها نیاز به استراحت بین لاک‌گذاری‌ها، مرطوب کردن و مراقبت روزانه دارند.

راهکارها

• اختصاص زمان کوتاه روزانه برای مراقبت از ناخن

• استفاده از روغن‌های تقویت‌کننده ناخن

• استراحت دادن به ناخن‌ها بین مراحل مانیکور و استفاده از ژل

آسیب‌های مکانیکی و فیزیکی

فعالیت‌هایی مانند کار با ابزار سخت، ورزش‌های سنگین یا ضربه مستقیم به ناخن می‌تواند باعث ترک، شکستگی و خونریزی زیر ناخن شود.

راهکارها

• استفاده از دستکش محافظ هنگام کار

• کوتاه و مرتب نگه داشتن ناخن‌ها

• مراجعه به پزشک در صورت آسیب جدی

نتیجه‌گیری

ناخن‌ها یکی از شاخص‌های مهم سلامت و زیبایی بدن هستند، اما بسیاری از ما به صورت ناخواسته با عادات روزمره خود آن‌ها را آسیب می‌رسانیم. عادت‌هایی مانند جویدن ناخن، کندن کوتیکول، استفاده مکرر از مواد شیمیایی، تماس طولانی با آب، رژیم غذایی نامناسب و استفاده از ناخن به جای ابزار می‌توانند سلامت ناخن‌ها را به شدت تحت تأثیر قرار دهند.

با آگاهی از این عادات مضر و جایگزین کردن آن‌ها با رفتارهای سالم، می‌توان ناخن‌های محکم، سالم و زیبا داشت. مراقبت روزانه، رعایت بهداشت، تغذیه مناسب و پرهیز از فشار و ضربه به ناخن‌ها از مهم‌ترین راهکارها برای حفظ سلامت ناخن‌ها هستند.

۲۲ شهریور ۱۴۰۴ ۱۲:۱۴