تفاوت اختلال پرخوری، بولیمیا و بی‌اشتهایی عصبی

اختلالات تغذیه‌ای گروهی از مشکلات روانی-بدنی هستند که تأثیر عمیقی بر سلامت جسمانی و روانی فرد دارند. این اختلالات به دلیل پیچیدگی‌های روان‌شناختی، رفتاری و زیستی، نیازمند شناخت دقیق و درمان تخصصی هستند. سه اختلال تغذیه‌ای رایج و شناخته‌شده عبارت‌اند از بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa)، بولیمیا (Bulimia Nervosa) و اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder). هر کدام از این اختلالات ویژگی‌ها، علل و پیامدهای متفاوتی دارند، اما در برخی جنبه‌ها نیز همپوشانی‌هایی مشاهده می‌شود. درک تفاوت‌ها و شباهت‌های این اختلالات برای تشخیص صحیح و ارائه درمان مؤثر بسیار حیاتی است.

بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa)

بی‌اشتهایی عصبی یک اختلال روانی-تغذیه‌ای است که با ترس شدید از افزایش وزن و تصویر ذهنی تحریف‌شده از بدن مشخص می‌شود. افراد مبتلا معمولاً وزن بدن بسیار پایین دارند و ممکن است به شدت از مصرف غذا خودداری کنند. این اختلال معمولاً در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و بیشتر در زنان مشاهده می‌گردد.

ویژگی‌های اصلی بی‌اشتهایی عصبی شامل:

محدودیت شدید کالری دریافتی
ترس غیرمنطقی از افزایش وزن
اختلال در تصویر بدن
کاهش وزن شدید و خطرناک

بولیمیا (Bulimia Nervosa)

بولیمیا نوعی اختلال تغذیه‌ای است که با حلقه‌ای از پرخوری و پاکسازی مشخص می‌شود. افراد مبتلا معمولاً در دوره‌های کوتاه دچار خوردن مقدار زیادی غذا در زمان کوتاه می‌شوند و پس از آن تلاش می‌کنند از طریق استفراغ عمدی، مصرف ملین‌ها یا ورزش شدید وزن خود را کنترل کنند.

ویژگی‌های بولیمیا شامل:

اپیزودهای مکرر پرخوری
رفتارهای جبرانی ناسالم
نگرانی شدید درباره وزن و شکل بدن
حفظ وزن معمولاً در محدوده طبیعی، برخلاف بی‌اشتهایی

اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder)

اختلال پرخوری شبیه بولیمیا است اما بدون رفتارهای جبرانی منظم. افراد مبتلا به این اختلال به صورت دوره‌ای مقدار زیادی غذا مصرف می‌کنند و پس از آن احساس گناه، شرم یا افسردگی دارند. این اختلال می‌تواند منجر به چاقی و مشکلات جسمانی متعدد شود.

ویژگی‌های اختلال پرخوری شامل:

اپیزودهای مکرر پرخوری
فقدان رفتارهای پاکسازی
احساس کنترل نداشتن در هنگام خوردن
پیامدهای جسمانی مانند چاقی، دیابت و فشار خون بالا

عوامل زیستی

ژنتیک: مطالعات نشان داده‌اند که اختلالات تغذیه‌ای در خانواده‌ها شیوع بیشتری دارند، به ویژه بی‌اشتهایی عصبی و بولیمیا.
اختلالات شیمیایی مغز: تغییر در سطوح سروتونین و دوپامین می‌تواند بر رفتارهای غذایی و کنترل اشتها تأثیرگذار باشد.

عوامل روان‌شناختی

تصویر منفی از بدن: در هر سه اختلال، نگرش منفی نسبت به بدن نقش مهمی دارد، اما شدت آن در بی‌اشتهایی بیشتر است.
کمال‌گرایی: افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی معمولاً معیارهای بسیار سختگیرانه‌ای برای خود دارند.
افسردگی و اضطراب: اختلالات خلقی اغلب با بولیمیا و اختلال پرخوری همراه هستند.

عوامل اجتماعی و فرهنگی

فشارهای اجتماعی برای لاغر بودن، به ویژه در زنان
تبلیغات و رسانه‌ها که ایده‌آل‌های غیرواقعی از زیبایی را ترویج می‌کنند
فرهنگ‌های غذایی خاص که بر کنترل وزن تأکید دارند

علائم و نشانه‌ها

اختلال	علائم جسمی	علائم روانی/رفتاری
بی‌اشتهایی عصبی	کاهش وزن شدید، ضعف، کم‌خونی، کاهش قند خون، کاهش فشار خون، ریزش مو	ترس شدید از چاقی، اختلال تصویر بدن، پرهیز از غذا
بولیمیا	نوسان وزن، التهاب گلو، پوسیدگی دندان، تورم غدد بزاقی	پرخوری مخفیانه، رفتارهای پاکسازی، اضطراب و گناه بعد از غذا
اختلال پرخوری	چاقی، مشکلات قلبی و متابولیک	خوردن بیش از حد بدون کنترل، احساس شرم و گناه، افسردگی

روش‌های تشخیص

تشخیص اختلالات تغذیه‌ای بر اساس معیارهای DSM-5 انجام می‌شود:

بی‌اشتهایی عصبی: کاهش وزن شدید، ترس از افزایش وزن، اختلال در تصویر بدن
بولیمیا: اپیزودهای مکرر پرخوری همراه با رفتارهای جبرانی، حداقل یک بار در هفته برای سه ماه
اختلال پرخوری: اپیزودهای مکرر پرخوری بدون رفتار جبرانی، احساس کنترل نداشتن

همچنین، پزشکان از مصاحبه بالینی، پرسشنامه‌ها و ارزیابی‌های روان‌شناختی استفاده می‌کنند.

عوارض و پیامدها

بی‌اشتهایی عصبی

پوکی استخوان و شکستگی‌ها
اختلالات قلبی و ریوی
ناباروری
افزایش خطر مرگ

بولیمیا

مشکلات گوارشی و معده
آسیب دندان و لثه
اختلالات الکترولیتی و قلبی
مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب

اختلال پرخوری

چاقی و سندرم متابولیک
دیابت نوع 2
مشکلات مفصلی و قلبی
احساس شرم و افسردگی

تفاوت‌ها و شباهت‌ها

شباهت‌ها:

همه اختلالات شامل رفتارهای غذایی ناسالم و نگرانی شدید درباره وزن هستند.
عوامل روان‌شناختی و اجتماعی نقش مهمی در ایجاد آن‌ها دارند.
همه می‌توانند منجر به مشکلات جسمانی و روانی شوند.

تفاوت‌ها:

بی‌اشتهایی عصبی: کاهش شدید وزن و خودداری از غذا
بولیمیا: پرخوری با رفتار جبرانی و وزن معمولاً نرمال
اختلال پرخوری: پرخوری بدون رفتار جبرانی و اغلب چاقی

روش‌های درمان

درمان روان‌شناختی

رفتاردرمانی شناختی (CBT): موثر در درمان بولیمیا و اختلال پرخوری
درمان بین فردی (IPT): کمک به اصلاح روابط اجتماعی و کاهش پرخوری
مشاوره و روان‌درمانی حمایتی: کاهش اضطراب و افسردگی

درمان دارویی

برخی داروهای ضدافسردگی (SSRIs) در بولیمیا و اختلال پرخوری موثر هستند.
داروها به تنهایی کافی نیستند و معمولاً همراه با روان‌درمانی استفاده می‌شوند.

درمان تغذیه‌ای

آموزش تغذیه سالم
برنامه‌های غذایی منظم برای بازگرداندن وزن طبیعی در بی‌اشتهایی
مدیریت پرخوری و کاهش کالری اضافه در اختلال پرخوری

جمع‌بندی

اختلالات تغذیه‌ای بی‌اشتهایی عصبی، بولیمیا و اختلال پرخوری مشکلات پیچیده و چند بعدی هستند که بر سلامت جسمانی و روانی تأثیر عمیق می‌گذارند. شناخت دقیق تفاوت‌ها، علائم و روش‌های درمان هر اختلال ضروری است. درمان موفق نیازمند تیم چند رشته‌ای شامل روان‌شناس، روانپزشک و متخصص تغذیه است. افزایش آگاهی عمومی، کاهش تابوهای اجتماعی و حمایت خانواده می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و درمان این اختلالات داشته باشد.

سلامت هایپر