عمل واریکوسل به خودی خود باعث عقیم شدن نمی ‌شود؛ بلکه این عمل برای درمان عقیمی ناشی از واریکوسل انجام می ‌شود و می ‌تواند به بهبود کیفیت اسپرم و افزایش شانس بارداری کمک کند. با این حال، مانند هر عمل جراحی دیگر، ریسک ‌هایی در این عمل وجود دارد که در موارد نادر ممکن است بر باروری تاثیر بگذارد. در این مقاله، به بررسی دقیق تاثیر واریکوسل بر باروری، انواع روش‌ های جراحی، نتایج پس از عمل و راهنمایی برای انتخاب درمان مناسب می‌ پردازیم. اگر شما یا شریک زندگی ‌تان نگران تاثیر واریکوسل بر باروری هستید، مطالعه ادامه این مقاله اطلاعات جامعی در اختیارتان قرار خواهد داد.

چگونه واریکوسل بر باروری مردان تاثیر می ‌گذارد؟

واریکوسل به تورم وریدهای درون کیسه بیضه گفته می ‌شود که می ‌تواند بر توانایی تولید اسپرم و کیفیت آن اثر بگذارد. این وضعیت به دلیل تجمع خون در وریدهای بیضه ایجاد می ‌شود که دمای بیضه را افزایش می ‌دهد. دمای بالاتر از حد طبیعی می ‌تواند به تولید اسپرم آسیب برساند، زیرا بیضه ‌ها برای تولید اسپرم به محیطی خنک ‌تر از دمای بدن نیاز دارند.

تحقیقات نشان می ‌دهد که واریکوسل در حدود 40 درصد از مردان با مشکلات باروری اولیه و تا 80 درصد از مردان با عقیمی ثانویه (کسانی که قبلاً فرزندی داشته‌ اند) دیده می ‌شود.

این وضعیت می ‌تواند تعداد اسپرم‌ ها را کاهش دهد، تحرک آن‌ ها را کم کند و باعث افزایش اسپرم‌ های ناقص شود. علاوه بر این، واریکوسل ممکن است به DNA اسپرم آسیب برساند که یکی از عوامل کلیدی در کاهش باروری است. با این حال، بسیاری از مردان مبتلا به واریکوسل هیچ مشکلی در باروری ندارند و این وضعیت تنها در مواردی که با علائم یا مشکلات باروری همراه باشد، نیاز به درمان دارد.

آشنایی با عمل جراحی واریکوسل

عمل جراحی واریکوسل، که به آن واریکوسلکتومی گفته می ‌شود، روشی است که برای بستن یا قطع وریدهای متورم ‌شده در کیسه بیضه انجام می ‌شود تا جریان خون به وریدهای سالم هدایت شود. این عمل معمولاً زمانی توصیه می‌شود که واریکوسل باعث درد، کاهش اندازه بیضه، یا مشکلات باروری شود. روش ‌های مختلف جراحی واریکوسل در ادامه آمده است.

۱. جراحی باز

در این روش، جراح از طریق برشی در ناحیه شکم یا کشاله ران به وریدهای متورم دسترسی پیدا می ‌کند. این روش سنتی است و معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می ‌شود.

۲. لاپاراسکوپی

در این روش کم‌ تهاجمی، جراح از دوربین و ابزارهای کوچک از طریق برش‌ های کوچک در شکم استفاده می‌ کند. این روش زمان بهبودی کوتاه‌ تری دارد اما نیاز به مهارت بالای جراح دارد.

۳. جراحی میکروسکوپی

این روش که به عنوان استاندارد طلایی شناخته می ‌شود، از میکروسکوپ برای شناسایی دقیق وریدهای متورم استفاده می‌ کند. این تکنیک دقت بالاتری دارد و خطر آسیب به شریان‌ ها یا بافت ‌های اطراف را کاهش می‌ دهد.

هر یک از این روش ‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. برای مثال، جراحی میکروسکوپی به دلیل دقت بالا و نرخ موفقیت بیشتر، اغلب برای افرادی که به دنبال بهبود باروری هستند، توصیه می ‌شود.

آیا عمل جراحی واریکوسل باعث عقیم شدن می‌شود؟

خیر، عمل واریکوسل به طور کلی برای بهبود باروری انجام می ‌شود و شواهد علمی نشان می ‌دهد که این عمل می ‌تواند کیفیت اسپرم را در 60 تا 80 درصد از مردان بهبود بخشد و شانس بارداری را افزایش دهد. یک مطالعه جامع در سال 2020 نشان داد که نرخ بارداری در مردانی که تحت عمل واریکوسل قرار گرفته‌ اند، به طور قابل‌ توجهی بالاتر از افرادی است که درمان نشده‌ اند (نسبت شانس: 1.82).

با این حال، مانند هر عمل جراحی، واریکوسلکتومی نیز بدون ریسک نیست. برخی از عوارض احتمالی شامل موارد زیر هستند:

• هیدروسل (تجمع مایع در کیسه بیضه)
• بازگشت واریکوسل
• عفونت
• آسیب به شریان‌های بیضه
• درد مزمن
• هماتوم (تجمع خون)

این عوارض نادر هستند و در روش‌ های میکروسکوپی احتمال وقوع آن‌ ها کمتر است. به عنوان مثال، آسیب به شریان بیضه که می ‌تواند به عملکرد بیضه آسیب برساند، در جراحی میکروسکوپی بسیار نادر است. بنابراین، بیماران باید پیش از تصمیم ‌گیری با پزشک خود درباره این خطرات مشورت کنند.

پس از جراحی چه انتظاراتی باید در رابطه با باروری داشته باشیم؟

بهبود کیفیت اسپرم پس از عمل واریکوسل معمولاً 3 تا 6 ماه طول می ‌کشد، زیرا چرخه تولید اسپرم حدود 90 روز است. مطالعات نشان می ‌دهند که در حدود 60 تا 80 درصد از مردان، کیفیت اسپرم پس از عمل بهبود می ‌یابد و نرخ بارداری طبیعی می ‌تواند تا 40 درصد افزایش یابد. در برخی موارد، حتی مردانی که به طور کامل فاقد اسپرم (آزواسپرمی) بوده ‌اند، پس از جراحی شاهد بازگشت اسپرم‌ های متحرک بوده‌ اند.

عوامل متعددی بر موفقیت عمل تاثیر می‌ گذارند، از جمله مواردی که در ادامه آمده است.

1_ اندازه واریکوسل

واریکوسل ‌های بزرگ ‌تر (درجه سه) تاثیر بیشتری بر کیفیت اسپرم دارند و جراحی آن‌ ها معمولاً بهبود چشمگیری در تعداد و تحرک اسپرم ایجاد می‌ کند. رفع انسداد وریدی در این موارد محیط بهتری برای تولید اسپرم فراهم می ‌کند.

2_ سن بیمار و شریک زندگی او

سن بالاتر مردان و شریک زندگی آن‌ ها می ‌تواند شانس موفقیت عمل را کاهش دهد، زیرا باروری با افزایش سن افت می ‌کند. درمان در سنین پایین‌ تر نتایج بهتری به همراه دارد.

3_ وضعیت اولیه اسپرم

مردان با کیفیت اسپرم پایین ‌تر (مانند تعداد کم یا تحرک ضعیف) معمولاً بهبود بیشتری پس از جراحی تجربه می ‌کنند. رفع واریکوسل می ‌تواند تاثیر مستقیم بر این پارامترها داشته باشد.

4_ سلامت کلی و عوامل سبک زندگی

سلامت عمومی، تغذیه مناسب و اجتناب از عواملی مانند سیگار و استرس می ‌تواند نتایج جراحی را بهبود بخشد. سبک زندگی ناسالم ممکن است اثر بخشی عمل را کاهش دهد.

برای ارزیابی نتایج، معمولاً 3 تا 6 ماه پس از عمل، آزمایش آنالیز اسپرم انجام می‌ شود تا کیفیت اسپرم جدید بررسی شود.

درمان‌ های جایگزین واریکوسل

علاوه بر جراحی، روش‌ های غیرجراحی نیز برای درمان واریکوسل وجود دارد. یکی از رایج‌ ترین این روش‌ ها، امبولیزاسیون است که در آن از کویل‌ ها یا مواد خاصی برای مسدود کردن ورید های متورم استفاده می ‌شود.

این روش کم‌ تهاجمی است و از طریق کاتتری که معمولاً از ناحیه کشاله ران یا گردن وارد می ‌شود، انجام می‌ گیرد. امبولیزاسیون زمان بهبودی کوتاه‌ تری دارد و معمولاً تحت بی ‌حسی موضعی انجام می ‌شود؛ اما نرخ موفقیت آن ممکن است کمتر از جراحی میکروسکوپی باشد و احتمال بازگشت واریکوسل در آن بیشتر است.

در موارد خفیف که واریکوسل علائم شدیدی ایجاد نمی ‌کند، ممکن است پزشک استفاده از داروهای ضدالتهاب یا تغییرات سبک زندگی مانند پوشیدن لباس زیر حمایتی یا اجتناب از فعالیت ‌های سنگین را توصیه کند. این روش‌ ها نمی ‌توانند واریکوسل را درمان کنند؛ اما می ‌توانند علائم را کاهش دهند.

چه زمانی باید با متخصص مشورت کنیم؟

مشورت با متخصص اورولوژی زمانی ضروری می‌ شود که علائم نگران ‌کننده ‌ای در کیسه بیضه مشاهده شود. احساس درد یا ناراحتی مداوم، وجود تورم یا توده غیرعادی در کیسه بیضه، یا کاهش اندازه بیضه از جمله نشانه‌ هایی هستند که نیاز به بررسی پزشکی دارند. این علائم ممکن است نشان ‌دهنده واریکوسل یا مشکلات دیگری باشند که تشخیص زودهنگام آن ‌ها می ‌تواند از آسیب ‌های جدی ‌تر جلوگیری کند.

علاوه بر این، اگر زوجی پس از یک سال تلاش برای بارداری بدون استفاده از روش ‌های پیشگیری موفق به باروری نشده ‌اند، مراجعه به متخصص اورولوژی اهمیت زیادی دارد.

تشخیص به ‌موقع و درمان مناسب، مانند جراحی واریکوسل در صورت لزوم، می ‌تواند شانس بهبود کیفیت اسپرم و دستیابی به بارداری را افزایش دهد. معاینه فیزیکی، سونوگرافی، یا آنالیز اسپرم نیز ابزارهایی هستند که پزشک برای ارزیابی دقیق وضعیت استفاده می ‌کند.

کلام اخر

واریکوسل یکی از شایع ‌ترین علل قابل درمان عقیمی مردان است و عمل جراحی واریکوسل می‌‌تواند راه حلی مؤثر برای بهبود کیفیت اسپرم و افزایش شانس بارداری باشد. با این حال، انتخاب روش درمانی مناسب نیازمند درک کامل مزایا، خطرات و گزینه ‌های موجود است. مشورت با یک متخصص اورولوژی و بررسی دقیق شرایط فردی می ‌تواند به شما کمک کند تا تصمیمی آگاهانه بگیرید که بهترین نتیجه را برای شما و شریک زندگی ‌تان به همراه داشته باشد.